СЦЕНАРИЙ ПРАЗДНИКА
ОТКРЫТИЕ ШКОЛЬНОЙ НЕДЕЛИ
«МУЗЕЙ И ДЕТИ»
«Я ПОВЕДУ ТЕБЯ В МУЗЕЙ…»
Цель: Пропаганда деятельности школьного музея боевой и трудовой славы
Задачи: Воспитывать чувства патриотизма у подрастающего поколения средствами музейной педагогики, развивать интерес к изучению истории родного края, прививать любовь и уважение к памятникам культуры и традициям людей, на основе краеведческого материала, пробуждать интерес к истории своей Родины.
Оборудование: экран, компьютер, презентация «Мы приглашаем в наш музей», музыкальное сопровождение
Ход праздника
Ведущий 1. С чего начинается Родина. С твоего уголка, в котором ты родился и рос. С белоствольной березы, которую ты посадил. С речки, где купался и загорал. С поля, леса. И, конечно, с города, села. У каждого из них свое название, своя история.
Ведущий 2.
Я своею Россией горжусь.
Начинается Родина с памяти,
С почитанья истоков своих,
С герба, гимна, Российского знамени,
С уваженья заветов святых.
Начинается с русской истории,
Что описывал Нестор-монах,
Благовеста с степными просторами,
Шапки той, что носил Мономах.
Ведущий 3.
Начинается Родина с детства,
С материнской, отцовской любви,
Школьной парты, букетов цветистых,
Что учителю мы принесли.
Начинается Родина с дали,
Что зовет и уводит туда,
Где горит горизонт и пылает
Человеческой жизни заря.
Ведущий 1.
Начинается Родина с песни
Про великую, Древнюю Русь,
С той земли, на которой живу я
И своею Россией горжусь.
Ведущий 2. Праздник, посвященный открытию недели «Музей и дети» объявляется открытым.
Вместе: Здравствуйте, ребята, мы экскурсоводы школьного музея
Ведущий 3. Музей – это место, в котором хранится история нашего села, края, страны.
Ведущий 1. В школьном музее всегда посетители –
Каждый найдет для себя что – то важное –
Школьники, учителя и родители,
Всё объясним и покажем здесь каждому.
Ведущий 2. Наш музей – это целая в жизни эпоха,
Это множество памятных, значимых встреч,
Экспонаты свои собирал ты по крохам,
И на долгие годы сумел их сберечь.
Ведущие 3. Нашему музею боевой и трудовой славы уже более 30 лет.
Ведущий 1. Сегодня музейный фонд составляет более тысячи единиц.
Весь фонд музея размещен на стендах, в нишах, и витринах под стеклом в трех залах: зал боевой славы, зал трудовой славы, зал народного образования.
Ведущий 2. Память хранится в нём о героях,
Тех, что в Великой войне победили.
Их ордена и трофеи напомнят
Подвиги, что в честь страны совершили.
Экскурс по залам музея:
Ведущий 1. В зале Боевой славы 8 экспозиций посвященные участникам ВОВ «Никто не забыт — ни что не забыто», «Они ковали победу», «Трудились во имя победы» (о людях, находившихся в тылу), «Жертвам сталинизма» (о депортации калмыцкого народа), «Солдатская вдова», «Наши земляки — Герои Советского Союза» (о героях Калмыкии, района). «Верные долгу и чести», экспозиция посвященная войне 1812 года, «Б.Б.Городовиков во главе возрождения Калмыкии», «Эпосу «Джангар» — 575».
Ведущий 2. Зал трудовой славы. Это история зарождения нашего села, первых поселенцев, история о людях прославивших наше село. В трудовом зале 9 экспозиций: «Ростки социализма», «Люди первых пятилеток» (о старейшинах села), «Наша Пролетарка», «Герой соц.труда, председатель колхоза — Ф.И.Дедов», «Быт и утварь колхозников», «Нумизматика», «Развитие сельхозтехники на селе», «Шаги пятилеток», «Передовики колхозного производства — заслуженные люди села».
Ведущий 3. Самый молодой зал — зал развития школьного образования, а истории образования на селе более 85 лет. Экспозиции зала: «Школа прежде», «Школа теперь», «Ими гордится школа», «Стала классом вся страна», «Спортивная жизнь школы», «Комсомол — юность моя», «Пионерское движение на селе», «Наши награды».
Ведущий 1. Залы украшают репродукции с картин известных художников написанные и подаренные Кадаевым Иваном Петровичем, ветераном ВОВ, заслуженным художников РК, а так же картины художников Калмыкии.
Ведущий 2. Благодаря постоянной поисково – собирательской деятельности учащихся, фонды школьного музея из года в год пополнялись и пополняются исследовательскими работами обучающихся, фотографиями, экспонатами. Экспонаты самые разнообразные: награды ветеранов, почетные грамоты, исторические газеты, знамена, патроны, благодарственные письма на участников ВОВ, тружеников тыла, ветеранов колхозного производства, книги и многое др. Материалы о тех, кто прославлял свою родину, свое родное любимое село, оставив большой след в истории для потомков.
Ученица 1.
На зорьке пройдусь я полями раздольными,
Берёзки стрелой устремляются ввысь.
Тебе поклонюсь, моя малая родина,
Ты эхом в ответ мне, прошу, отзовись.
Ученица 2:
Как много дорог на земле нами пройдено,
Как много с тобою ещё мы пройдём.
Кусочек земли, нашу малую родину,
Мы с трепетом в сердце своём пронесём.
Ученица 3:
С тобой поделюсь я мечтами заветными,
Тебе я открою все тайны свои.
Вечерней зарёй и порою рассветною
Тебе поклянусь в своей вечной любви.
Песня «Здравствуй Родина» в исполнении трио «Элегия»
Ведущий 3: Чувство гордости за свою малую Родину, ответственность, память о своих корнях присуще каждому человеку, где бы он не оказался после рождения, уже взрослым, куда бы не забросила его судьба.
Историю своего села, поселка, города, память о его прошлом — эти человеческие ценности важно сохранить и помнить.
Ведущий 1. Великая Отечественная война. Трагическая страница нашей истории. Сколько горя и слез, она принесла! Много лет прошло с тех пор. Мало осталось свидетелей и участников тех страшных событий, поэтому сейчас особенно важно встречаться с людьми, пережившими войну, чтобы учиться у них главному — любви к Родине.
Ведущий 2. И дети, и взрослые должны помнить, что, не зная своего прошлого, нельзя построить и своего будущего. Музей — это наша память. Чтобы помнили, чтобы знали, чтобы ценили, чтобы берегли… Музеи — это наша история, наше настоящее и будущее.
Ведущий 3. Чувство любви к своей Родине – святое чувство. Оно живёт в каждом из нас и особенно острым оно бывает тогда, когда приходится уезжать из родных мест.
Ведущий 1. Школьный музей – это место, где продолжается память. И как приятно видеть на глазах слезы радости у посетителей музея, когда они слышат о своих родных и близких, видя их фото или то, что связано с ними.
У нас — юных краеведов впереди много работы. Интересной, творческой, такой необходимой.
Знакомство с планом работы Недели.
Ведущий 2. Будем рады новым встречам с вами, которые произойдут в рамках Недели «Музей и дети». Большое спасибо за внимание.
Өткеннің қазынасы — болашаққа
Мақсаты: Өсіп келе жатқан жас ұрпақты ата — бабаларымыздың жасап кеткен мәдени қазына байлықтарының үлгілеріне қанықтырып жеке адамның да, бүкіл қоғамның да рухани жетілуіне ықпал жасау;
«Шашу» биі.
Жүргізуші: Құрметті музей қызметкерлері, мектеп мұрағатшылары, оқушылар, ұстаздар мен қонақтар! Көктемнің шуақты күндерінде болатын 18 мамыр — Халықаралық музей күніне арналған «Өткеннің қазынасы – болашаққа» атты кешке хош келдіңіздер!
Жасында да кейде біреу сұрамай ма,
Жиырма бес жыл біздің мынау мұражайға
Көненің көзіңе ыстық Ордасы осы,
Кісіні жетелейтін кілең ойға.
Бұл үйге өзгеше бір өрісі кең,
Кіруге именесің кебісіңмен.
Төрдегі бар бұйымы – тәбәріктей,
Баяғы бабалардың тері сіңген.
Бұйым көп мұнда маған сыр ұқтырған,
Жандаймын жеті атасын жолықтырған
Осында келген сайын, көрген сайын,
Тарихқа бойлай берем тұнып тұрған.
Ән «Атамекен толғау» орындайтын: —————————
Жүргізуші: Музей (грек. museim) — музаға арналған орын, муза ғибадатханасы деген сөздің мағынасын білдіреді. «Музалар»- деп гректерде өнер туындыларын айтады. Музей тарихи — ғылыми деректерді, көне заман ескерткіштерін, олардың үлгі нұсқаларын, өнер туындыларын, мәдени құндылықтары т. б. мұраларды зерттеп жинақтаушы, сақтаушы, әрі бұл мұраларды ұрпақтан — ұрпаққа жеткізе отырып, солардың негізінде жастарға жалпы қоғам мүшелеріне тәлім — тәрбие, беретін ғылыми, мәдени және рухани мекеме.
Ән «Алатау» орындайтын: ————————
Жүргізуші: Тәуелсіздікпен бірге келген тарихқа тарихи мәдени мұраларға жаңаша көзқарастар мүддесінен туындаған үрдістердің ғылым, білім мен ақпарат жүйелері сияқты т. б әлеуметтік салалардың бағыт — бағдарлары, қызметі мен мақсаты — орталық саясат кездерінде жоғалтқан құндылықтарды қалпына келтіріп, ұлттық мәдени үстемдікке ие болуды қалыптастыру болып табылады. Осы тұрғыда музей қызметкерлерінің көтерер салмағы зор.
Дәулеткерейдің күй «Қос алқа» орындайтындар: ———————-
Жүргізуші: Музей қоғам мүшелеріне, жас ұрпаққа тәлім — тәрбие беретін ғылыми — мәдени және рухани мекеме болғандықтан, бүгінгі тәуелсіз еліміздің жас ұрпақтарының ұлттық сана сезімінің өршіл болып қалыптасуына және оларды отаншылдық рухта тәрбиелеу үшін қазіргі заманға сай, ғылыми негізінде жүйеленген мектеп музейлерінің атқаратын қызметтері зор. Музейдің негізгі жұмысы тарих арқылы тарихи — мәдени ескерткіштерді, тарихи оқиғаларды насихаттау, сол арқылы жас ұрпақты рухани, адамгершілік және патриоттық рухта тәрбиелеу.
Ән «Әлия — Мәншүк» орындайтындар: —————————-
Жүргізуші: Музейлер өздерінің бірыңғайлылығымен мәдениеттің ерекше өрісін құрайды, онда рухани құндылықтарды құрудың негізі болып адам іс — әрекетінің заттық нәтижелерімен табиғат объектілері қызмет атқарады. Адамзат баласының қазіргі таңдағы тарихи қызығушылығы артқан жағдайда музей үлесіне үлкен міндет жүктеліп отыр.
Ән «Қаһарман» орындайтын: ——————
Жүргізуші: Жас ұрпақ дүние сырларын ақтара отырып бүгінгі күннің көкейтесті сауалдарына жауап іздейді, қоғамның бұдан былайғы заңдарын түсінгісі келеді. Таным дүниесіне зейін қойып қарасақ музей өткен мен болашақты жалғастырушы түйін болып табылады. Өйткені музей экспонаттары тарих негізі. Ол сонау ата — бабаларымыздың жүріп өткен жолдарын айғақтайды. Олай болса, музейді тарихи куәгер ретінде қараумыз керек. Сондықтан да, бүгінгі күні әлем мемлекеттері арасында музейі жоқ елді кездестіру мүмкін емес.
«Салтанат» бишілер тобы: «Өзбек» биі.
Жүргізуші: Қазақстандағы музейлердің қызметі еліміздің тәуелсіздік алуына байланысты көп өзгерді. Музей — арнайы жабдықталған, қоғамдық қажеттіліктерді сақтап, ұрпақтан ұрпаққа жеткізетін, әлеуметтік ақпараттар құжаттарын жинайтын, эстетикалық құндылықтары бар мекеме болғандықтан оларға қойылатын талаптарда күшейді. Музей заты, музей ісінің, қызметінің негізгі бағыттары экспозициялық көрмелік қорлық (фонд), мәдени білім беру екендігін біліп, олармен толық танысып, мағлұмат аламыз.
Халық күйі «Тепең көк» орындайтындар: ——————————
Жүргізуші: Із қалсын деп ілкіден,
Іздестірген болар да.
Бізге мирас күлкімен
Алдымда тұр ақ орда
Темір түгіл інжуді.
Тұтыныпты бабамыз,
Жұқанасын мың жылғы
Музейден тек табамыз.
Ән «Балдәурен» орындайтын: ————————
Жүргізуші: Музейдің бүгінгі жетістіктері нарық заңдылықтарына бейімделген даму сатысының бірі деп бағалаймыз. Алға қойылған мақсат – халықаралық музей ісімен тереңірек танысып, олардың ұлттық мұраттарымыз бен мүдделерімізге үйлесетін озық үлгілерін өмірге енгізіп, XXI ғасыр талабына сай келетін музейлер қатарына қосылу, өлке тарихының алтын қазынасын келесі мыңжылдықтарға жеткізу жолындағы қызметтерін жалғастыра отырып, еліміздің биік руханиятын, озық мәдениетін әлемге таныту.
Өлке — тану музейі,
Өлі, тірі замандар.
Өлке — тану музейі,
Өлі, тірі адамдар.
Ән «Егеменді Қазақстан» орындайтын: ——————————
Автор: Кузьмина Валентина Геннадьевна (педагог-организатор МБОУ ВСШ № 27)
Сценарий музейного урока «Музей оживает»
В настоящее время перед музеями встал вопрос, каким быть музею. Это связано с современной ситуацией, когда музеям приходится выживать. В связи с этим появилось новое направление в музейной работе «Музейная педагогика», предполагающая сотрудничество музейного педагога и учителя. В модуль воспитательной программы «Общешкольные дела» я включила музейные уроки, оформление выставок и стендов, где активное участие принимают учащиеся.
Предлагаю одну из разработок – сценарий музейного урока «Музей оживает».
Цель: Знакомство учащихся с историей и культурой малой Родины.
Задачи:
1.Познакомить учащихся с предметами старины, их назначением в прошлом.
2.Развивать у обучающихся сообразительность и образность мышления.
3.Воспитывать любовь к малой Родине, бережное отношение к предметам старины.
Оборудование: Экспозиция школьного музея, мультимедиа
Ход мероприятия
Оформление зала: В зале сделан макет русской крестьянской избы 18-19 века. Стулья расставлены полукругом для гостей. Звучат народные песни. Гостей встречает девушка (хозяйка) и юноша (хозяин) в русском наряде.
Хозяйка:
Дорогих гостей встречаем
круглым, пышным караваем.
Каравай мы вам подносим,
поклонясь, отведать просим.
Гости, отведав каравай, рассаживаются по местам.
Хозяин: Здравствуйте гости дорогие. Дорогому гостю почетное место, красный угол.
Руководитель музея: ( Кланяется в красный угол на иконы и осеняет себя крестным знамением). Здравствуйте хозяева. Низкий вам поклон. А можно я с вашими гостями беседу поведу.
Хозяин: Можно. И мы сядем да послушаем.
Руководитель музея: Скажите гости дорогие, а что значил красный угол в крестьянской избе? Можете выйти рассказать и показать. (Гости рассказывают, что знают).
Руководитель музея: Любая крестьянская изба начиналась с красного угла. Это было почетное место. Здесь на специальной полке стояли иконы, хранились священные книги, горела лампада. Всякий гость, входивший в избу, у порога первым делом находил глазами красный угол, снимал шапку, трижды осенял себя крестным знамением и низко кланялся образам, а уж только потом здоровался с хозяевами. В красный угол сажали самых дорогих гостей. Во время свадьбы здесь сидели молодые. Икону украшали вышивкой, вешали лампаду, которую зажигали во время молитвы. Под иконами обычно лежали священные книги-молитвословы, которые очень берегли, передавали из поколения в поколение.
Что же касается мебели, то ее в избе почти не было. При входе стояла большая русская печь. Под потолком были полати. Такой настил из досок. Полати занимали пол избы. Мне довелось в детстве спать на полатях. Это было наше детское царство. По стенам у дедушки с бабушкой были лавки, в углу стоял большой стол. Из мебели был большой сундук и кровать, где спали дедушка и бабушка. Куть, так бабушка звала территорию кухни, состояла из самодельного шкафчика для посуды и стола для готовки, все это дед смастерил своими руками. Поверху тоже шли полки для вещей, там же бабушка хранила сушеные запасы еды. За печкой был подпол. А над подполом, сверху был настил.
Но царицей и кормилицей избы и семьи была печь.
Хозяйка:
Рады видеть вас у печки.
Без нее и дом пустой,
В ней и жарить, в ней и парить,
И зимой с ней как весной.
В старину так говорили:
«Печь нам мать родная всем,
У печи все красно лето,
У печи и сплю, и ем».
Руководитель музея: Печь была неотъемлемой частью крестьянской избы.
Ребята, а как вы думаете, для чего служила печь? (ответы детей)
Правильно, в печи готовили пищу: пекли пироги и хлеб, варили кашу, щи. И все получалось удивительно вкусно и питательно,
но есть еще две экзотические функции русской печи, о которых вы вряд ли слышали. В печи крестьяне, не имевшие бани, … парились. Эта процедура считалась на Руси лечебной. Для этого после топки из печи удаляли угли. Внутри хорошенько подметали и настилали солому. Любитель попариться залезал ногами вперед и ложился на солому. За ним закрывали заслонку. Если требовалось поддать пару, прыскали водой на раскаленный свод. Парясь, похлестывали себя березовым веником. Правда, обмываться водой приходилось уже в сенях.
Расскажу я вам ещё об одной функции печи – материнской. Из воспоминаний детства Г.Р.Державина. Родился великий поэт слабеньким, недоношенным. И несколько месяцев пролежал младенец в русской печи, завёрнутый в тесто. Температура регулировалась, тесто менялось, и печь выносила в своём чреве младенца до девяти месяцев. С тех пор он прожил долгую и славную жизнь. Вот так печка-матушка!
Хозяин: В избе живут не только люди. Есть в ней ещё «жильцы» – кто родом из леса, кто – с поля, кто – из земли. Без них в доме не обойтись.
Из далекой старины
Эти вещи к нам пришли.
Если в руки их возьмешь
И рассмотришь, то поймешь,
Для чего они нужны,
Чем полезны и важны
Человеку раньше были,
Что за службу сослужили.
Старая пара – кочерга и ухват. Но они – самые нужные «припечные» жители.
Хозяйка: Ну-ка девицы красные выходите, да покажите какие вы умелые хозяйки! Вот вам кочерга и ухват. Посмотрим на вашу ловкость. (Нужно вытащить чугун с водой из печки, но перед этим показать, что делали хозяйки кочергой, загрести угли). Нужно подать чугунок на стол.
Непростое это дело посадить чугунок в печь да подать потом на стол.
Хозяйка: Молодцы девушки, хорошие хозяюшки с вас выйдут, чуток подучиться надо. А что ж вы руки то у рукомойника не вымыли и рушником не вытерли.
Руководитель музея: Рядом с печью обязательно висели рушник (показывает) и рукомойник – это глиняный или железный сосуд с двумя сливными носиками по сторонам. (показывает).
Умывались ключевой водицей,
Утирались рушником.
Изо льна его соткали,
Украсив вышивкой потом.
Не раз в течение дня хозяйка ополаскивала свои испачканные руки и вытирала их рушником.
Руководитель музея: Перед вами стоит предмет. Скажите, как называется эта домашняя утварь. (Ступа). Подсказываю, во многих русских народных сказках Бабу-Яга на ней летает. (Ступа и пест). Кто из гостей покажет, для чего предназначалась ступа.
В ступе пестом толкли зерно, сушеные ягоды. Сама ступа чугунная, очень тяжелая. Что бы толочь, пестом в ступе нужно применить большую физическую силу.
Хозяйка: Отгадайте, о каком предмете идет речь?
Была я копана, была я топтана,
Была на кружале, была на пожаре, была на базаре,
Сколько было сил, всю семью кормила,
Сам терпела – ничего не ела.
Сделалась старой – пеленаться стала.
Руководитель музея: Это история про крынку (показывает) Из чего она изготовлена?
Глину сначала копают, затем замешивают: мнут или топчут ногами, затем на гончарном круге – кружале изготавливают, затем на базаре продают. Для семьи крынка была предметом первой необходимости. В ней держали молоко. Были крынки, в которых топили молоко в русской печи. Когда крынка становилась старой, давала первые трещинки, ее обматывали берестяными полосками, и она продолжала служить людям дальше. У нас в семье сохранились крынки, которыми пользовались еще бабушка, а потом мама. Вот эти крынки. От одной еще пахнет молоком.
Хозяин: Чернец – молодец, в красно золото залез.
До смеху хохочет, выскочить хочет.
Угадали, что это такое? Это чугунок, (показывает) он, был незаменим в хозяйстве, но по весу он более тяжёлый, так как сделан из чугуна, особого вида металла, который мог выдержать любой огонь и никогда не бился.
Хозяйка: Одежду наши предки носили домотканую – льняную или шерстяную, которую ткали на домашних станках. А нитки сначала нужно было напрясть. Девочки уже с 5 лет начинали прясть пряжу и становились искусными мастерицами. Прозвища «непряха» и «неткаха» считались очень обидными.
Девушки красавицы, что это за инструмент. (Показывает, чесало). Чесало. Перед тем как прясть, шерсть нужно было обработать от мусора, почесать. Кто попробует. (выходят гости, девушки). Молодцы, хорошо получается.
Руководитель музея: Ребята что я сей час делаю?
гости: Нитку прядете.
— Правильно. А на чем я ее пряду?
— На прялке.
Прялку так назвали потому, что на ней прядут. А работает она так: я пальчиками вытягиваю шерсть и кручу нитку. Начинаю прясть, а нитки наматываю вот сюда. Как это называется?
гости: Веретено.
—Правильно веретено. Вот за то, что оно вертится, его так и назвали – веретено. На него наматываются нитки. По избе пляшу, нитку кружу,
Чем больше кружусь, тем больше толстею. Вот я сколько ниток напряла. Прясть меня научила моя бабушка. А вы хотите попробовать? (1чел пробует под народную музыку)
Руководитель музея: Повседневная жизнь начиналась с работы. Женщинам надо было постирать, погладить белье. А как это делалось?
(Предполагается показать детям, как стиралось и гладилось белье.)
А вот как. Перед вами стиральная доска. Кто покажет, как стирали наши бабушки и прабабушки.
Хозяйка: Постирали, нужно погладить чистое белье. Перед вами утюг
Это бабушкин старый друг.
Грелся он в то время на углях,
Который был во всех дворах. (показывает утюг)
Руководитель музея: Да, раньше утюги были тяжелые, чугунные. Некоторые утюги перед глажкой ставили на горячую плиту, в некоторые хозяйки клали горячие угли, они нагревали утюг, и можно было гладить, а, чтобы угли дольше не остывали, нужно было утюгом размахивать, вот так (демонстрация): в эти отверстия проникает воздух, и угли внутри утюга разгорались вновь. Кто попробует погладить белье, выходи.
Хозяин: Вот вам гости дорогие загадка
Три братца
Пошли в реку купаться.
Два купаются,
Третий на берегу валяется.
(ведра и коромысло)
Коромысло делали из мягкой древесины – липы или сосны. Заготовку обрабатывали, затем опускали в кипяток и сгибали в ручную или с помощью специального приспособления. Получалась дуга, похожая на радугу. Такие коромысла были в каждой семье. Ну-ка хозяюшки принесите ка водицы. У хорошей хозяйки ведра не болтаются, несет она воду ровно, ни капли не расплещет. (Под песню «Несла Галю воду» проходит конкурс, пронести ведра с водой на коромысле). Не так-то это просто оказалось. Но девушки молодцы.
Хозяйка: Выносит самовар. Какой стол без самовара.
Руководитель музея: Самовар является символом России. Впервые появление самовара отмечено в Туле в 1778 году братьями Лисицыными. Там около 80 фабрик делали самовары. Самовары были маленькими – дорожными и большими – трактирными.
Имелось в крестьянском жилище и немало плетеной утвари – корзин, лукошек, коробов.
Корзины изготовлены из ивового прута. В старину корзины использовались очень часто: с ними ходили в лес, в них собирали оставшиеся в поле колоски, хранили в зимнее время различные мелкие предметы, в специальных корзинах женщины носили полоскать бельё, огромные корзины плелись для деревянных саней и служили коробом для них.
Хозяйка: Вот так вещи жили-были и хозяевам служили.
Хозяин: А теперь они в музее,
Чтобы все на них смотрели
И гордились стариной,
Так, как я и мы с тобой.
Руководитель музея: Большое спасибо Вам дорогие хозяюшка и хозяин.
Ребята, а как вы думаете, почему наш урок имеет название «Музей оживает»?
Что нового и ценного вы можете взять для себя?
«Мұражай-тарих айнасы»
Мақсаты: Оқушыларға мұражайдың таусылмас қазына екенін ұғындырып, өткен өмір тарихын, ескі тарихын, ескі табиғи заттардың қадір-қасиетін, өткен мен болашақты жалғастырушысы екенін түсіндіру.
Көрнекілігі: Тақырып , мұражайлар суреттері, музыка аппараты.
«Қазақ биі» Гүлназ Бірімбетова
Мұражай— естелігі өткендердің
Ерлік пен ел даңқына жеткендердің
Мұражай-қазынамыз қасиетті,
Жас ұрпақ мұражайды қастерлегін.
Құрметті ұстаздар, оқушылар! Бүгін 18 мамыр- мұражай күні. Мұражай өзінің жаратылысы жағынан ғылыми-зерттеу және мәдени-ағарту мекемесі болып табылады. Бұл салада педагогикалық мұражай да солардың теңдесі жоқ бір бөлігі. Мұражай оқушылар мен педагогтардың шығармашылық орталығы десе де болғандай. Ендеше осы мұражай күніне арналған «Мұражай-тарих айнасы» атты кешімізге қош келдіңіздер.
5 сынып оқушысы Әйгерімнің орындауында «Перзент сыры» әнін қабыл алыңыздар.
Сонау баяғы заманнан-ақ адамдар өткенді еске түсіретін, өздеріне аса қымбат заттарды жинап, сақтай бастаған. Ондай заттар немесе коллекциялар-қару-жарақтар, кітаптар мен небір әсемдік бұйымдары, жиһаздары жинақтаған. Жай қарапайым жұрт ондай қазынаны ауыз-екі әңгімеден естіп, білмесе оны ешқашан көре алмаған. Ал, қазір біздің елімізде мыңнан аса мемлекеттік музей жұмыс істейді. Онда жарты миллионға жуық картина, мүсін, түрлі қолжазбалар, әрқилы заттар жинақталған. Бұған қоса мыңдаған халық мұражайлары мектептерде мұражайлар тағы бар.
Ендігі кезекте Қазанғап атындағы саз мектебінің домбыра класының оқытушысы Гүлсім апайдың орындауында Түркештің күйі «Көңіл ашар».
Мұражайдың өзі әр түрлі болады. Айталық, зоологиялық мұражайда жан-жануарлар мен жәндіктердің , көбелек атаулының қатырылған бейнесі сақталса, ал геологиялық мұражайлардан алуан-алуан минералдық заттарды көруге болады. Сол сияқты біздің елімізде ботаника, музыка, театр мұражайлары қаншама. Көптеген қалалардың өлкелік мұражайларында да , мол тарихы бар , бірақ олар тек бір ғана өлке, облыс немесе қала өмірі жайлы сыр шертеді. Дүние жүзінде ең алғаш рет жасалған электр шамы, бірінші радио, бірінші атом электр станциясы, тұңғыш ұшырылған жер серігі. Орыс ғалымдары мен инженерлерінің құдіретті қиялынан туған осы керемет жаңалықтардың бәр-бәрін сендер Политехникалық мұражайдан көре аласыңдар.
5 сынып оқушысы Ақниеттің орындауында «Қыз сыны» әнін қабыл алыңыздар.
Мұражайдың негізгі жұмысы-тарих арқылы тарихи-мәдени ескерткіштерді, тарихи оқиғаларды насихаттау, сол арқылы жас ұрпақты рухани — адамгершілік және патриоттық рухта тәрбиелеу, жастарды мұражай мәдениетіне тарту, тарихын сүю, еліне деген мақтаныш пен Отаншылдық сезімін ояту, тарихи кезеңдермен таныстыру, материалдық-рухани құндылықтармен таныстыру деген сөз. Педагогикалық мұражайдың жастарды танымдық құштарлыққа жұмылдырып, рухани өсіп-өркендеуіне, тарихи бейнелерді танып білуіне, шынайы мұралар негізінде білімдерін қалыптастыру жолында берері мол.
7 сынып оқушысы Құндыздың орындауында «Алма бақтың ұрылары»термесін қабыл алыңыздар.
Ендігі кезекте оқушылардың мұражай күніне арналған өз жүректерінен шығарған арнауларын қабыл алыңыздар.
7 сынып оқушысы Арайлымның орындауында «Атамекен» әнін қабыл алыңыздар.
Шалқар қаласында аудандық мұражай бар. Ол мұражайда ескі заттар бөлімі, зоологиялық бөлім, аңдар орманы бұрышы, Ұлы Отан соғысы ардагерлерінің бұрышы, зергерлік бұйымдар бөлімі, ұлттық киімдер үлгілері, Мөңке биге арналған бұрыш, Қайдауыл мүсіні тағы да басқа заттар бар.Сонымен қатар қазіргі таңда барлық мектептерде мұражайлар бар. Біздің мектебімізде де 2009 жылдың сәуір айынан бастап мұражай жұмысы жүріп жатыр. Ауыл тұрғындарынан, мектеп оқушыларынан ескі естелік заттар жинақталды. Және де Ұлы Отан соғысына арналған «Ешкім де ,еш уақытта ұмытылмайды», мектеп тарихынан «Қалдырған ізің мәңгілік» атты, Қазанғап күй мектебін жалғастырушы Бақыт Басығараевқа, «От ауызды, орақ тілді Мөңке би» атты стендтер бар. Мұражай қорын толықтыруға көп көмегін тигізген мектебіміздің әлеуметтік педагогы Үсенов Оңдасын ағайға айтар алғысымыз шексіз. Мұражай ашылғанда мектебіміздегі оқушылардан топ мүшелері құрылды.
Олар: Бөлекбаева Айсара
Ізбасарова Қадиша
Төреғали Айнұр
Бердіғалиева Әйгерім
Алдиярова Тұрсынгүл
Асан Инабат
Олар да мұражай қорын толықтыруға көп үлестерін қосты. Алдиярова Тұрсынгүл мектеп тарихын зерттеп, бұрынғы мектеп басшыларының, қызметкерлерінің өмірбаяндарынан деректер жинақтады. Асан Инабат Ұлы Отан соғысы ардагері Қиынбаев Жален атаға барып сұхбат жүргізіп,дискіге жазып ауданға жіберді. Басқа да топ мүшелері Ұлы Жеңістің 65 жылдық мерекесіне орай жеті сайын газет шығарып, радио бағдарлама жүргізуге атсалысты. Және де сыныптан тыс берілген шараларда өнер көрсетіп, мұражай жұмысын алға жүргізді. Мұражай жұмысы ешқашан аяқталған емес және оны дамыту мен жетілдірудің шегі болмайды. Күннен күнге шығармашылық жол арқылы мұражайды жаңа материалдар мен және экспонаттармен толықтыру жұмысы жалғаса береді. Келешекте біздің міндетіміз— облыстық педагогикалық мұражайды мәдени және рухани орталыққа айналдыру.
5 сынып оқушысы Гүлнұрдың орындауында «Өзбек биі»
Осымен бүгінгі кешіміз аяқталды. Келгендеріңізге көп-көп рахмет.
Мектеп мұражайының ашылу сценарийі
Материал жайлы қысқаша түсінік:
Қазақстан-еліміз,
Ұлан байтақ жеріміз
Туған жерім-Қазақстан
Тәуелсіздік алған елім,
Қазақстан кең далам
Төмендегі Тәрбие сағаты толық нұсқасы емес, тек сізге танысу үшін көрсетілген, сайтқа жарияланған документтен айырмашылығы болуы мүмкін. Жүктеу үшін осы беттің төменгі жағындағы жүктеу деген жазуды басу керек
Мектеп мұражайының ашылу сценарийі
Абуова Махаббат Куанышқызы
СҚО Ғ.Мүсірепов атындағы аудан Новоишим селосы «№2 Новоишим орта мектебі «КММ
16.01.2019
1377
3
Назар аударыңыз, сертификатты “менің материалдарым” деген бетте жүктеп алуға болады
Өз пікіріңізді қалдырыңыз
Рахметова Гайни
Заманауи технологиялардың дамуы мен қоғам сұранысының өзгеруіне байланысты әлемдік қауымдастықта музей ісіне жаңаша көзқарас қажеттігі туындап отыр. Қоғамның музей саласына деген қызығушылығын арттыру жаңа тәсілдерді қажет етеді. Музейге белгілі бір ортаның немесе саланың төлқұжаты ретінде қарап, музей арқылы айналаны тану үрдісі қалыптасып келеді. Мұндай көзқарастардың қалыптасуы орта білім саласындағы педагогтар үшін айтарлықтай жаңа мүмкіндіктерге жол ашатыны сөзсіз. Мектеп оқушылары қазіргі уақытта қоғамның толыққанды мүшесі және болашақта өз ортасының жетекші тұлғасы болатындықтан олардың бойына патриоттық тәрбиемен қатар, музей арқылы пәнаралық білім негізін қалыптастыру — бүгінгі педагогтардың міндеті.
Музей ісі айтарлықтай дамыған Еуропа мен АҚШ, Жапония, Түркия, Ресей елдері мектеп оқушыларының музей саласына деген қызығушылығын арттыруды қолға алып отыр. Аталған елдерде музейлік үйірмелер мен клубтар, қолданбалы курстар ұйымдастыру, балаларға арналған түрлі тақырыптық музей ашу арқылы бұл бастама жолға қойылған.
Адамзат тарихында алғаш рет көпшілікке арналған музей ашқан Ұлыбритания корольдігінде мектеп оқушылары үшін жаратылыстану бағытындағы балалар музейлері жұмыс істейді. Бұл музейлер негізінен ерте замандағы тіршілік иелері тақырыбына, теңіз жануарларының тіршілігіне, аспан әлемін тануға (астрономияға – Авт.), техниканың даму тарихына қатысты болып келеді. Дәл осындай музейлер Еуропаның Берлин, Париж, Стамбул, Мадрид, Стокгольм қалаларында да жиі кездеседі.Еуропаның балалар музейлеріндегі дүниені танудың бұл әдістері негізінен үйірме, клубтар түрінде жүзеге асырылады [1].
Ал, Совет одағы тұсында да мектеп оқушыларын музей саласына тарту, қызығушылықтарын арттыру қарқынды жүрді. Мектеп оқушыларын музей саласына қатыстыру жұмыстары негізінен мектеп жанынан ашылған өлкетану бағытындағы музейлік залдар мен музейлік бұрыштар арқылы жүзеге асырылды. Олардың арасындағы кейбірі Қазақстан тәуелсіз мемлекет болған уақытта дербес музейлерге айналды. Іргетасы мектеп музейі ретінде қаланған музейлердің қатарында Шығыс Қазақстан облыстық сәулет-этнографиялық және табиғи-ландшафтық музей-қорығы бар. Облыстағы Бутаково селасындағы мектептің музейі ретінде 1968 жылы негізі қаланып, 1983 жылы Өскемен қаласына көшіріліп, көпшілікке арналған қорық-музей ретінде жұмыс істей бастаған бұл музей бүгінгі күні алыс-жақын елдерге де танымал [2].
Еліміз тәуелсіздік алған жылдары Қазақстанның музей саласына жаңаша көзқарас қалыптасты. Оның ішінде орта білім саласындағы мектеп музейлері мен музей залдары, музей бұрыштары тарих пен география, биология және тағы да басқа пәндердің көмекші құралы ретіндегі миссиясын жалғастыра отырып, педагогтары қосымша факультативтік жүктемелер беру арқылы ( негізінен тарих, география пәндерінің есебінен жүзеге асырылды — Авт.) музей тақырыбына арналған үйірмелер, клубтар, экспедициялар түрінде жұмыстарын жалғастырды [3].
Өкінішке қарай, орта білім саласында мектеп оқушыларының музей саласына деген қызығушылықтарын арттыруға арналған әдістемелік құралдардың болмауы, педагогтардың музей ісіне араласа қоймауы себепті жасөспірімдерді музей ісіне қызықтыру жұмыстары баяу қарқынмен жүрді. Бұл жағдай2000 жылдарға дейін сақталды. Дегенмен, Қазақстандағы музей ісінің жаңа тынысының ашылуы бұл салаға да әсерін тигізді. Белгілі музейтанушы, мәдениеттану ғылымдарының кандидаты Ғалия Файзуллина Қазақстанда балалар музейін ашу туралы бастамалар көтеріп, осы тақырыпта бірнеше мақала жазды. Ал, педагогика ғылымдарының докторы, профессор Үмітхан Мұңалбаева Қазақстанда алғаш ретін музей мамандарымен қатар, мектеп педагогтары да көмекші құрал бола алатын “Музей педагогикасы” атты әдістемелік еңбегін жарыққа шығарды. Сонымен қатар, Үмітхан Дәуренбекқызы Музейлердің халықаралық одағының Қазақстандағы комитетін (“ICOM Қазақстан” ұлттық комитетін – Авт.) құру арқылы Қазақстандағы музей педагогикасының дамуына үлес қосты. “Атамекен” этно-мемориалдық картасы” музейлік мекемесінің директоры (2001-2014 жылдары) қызметін атқарған уақытта Қазақстанның орта білім мектептерімен тығыз байланыс орнатып, бірнеше рет мектеп мұғалімдері арасында “Үздік музейлік сабақтар”, “Мектептегі музейлік әдістемелер” тақырыптарында конкурстар, конференциялар, дөңгелек үстелдер ұйымдастырды. Үздік деп танылған музейлік білім беретін сабақтар республиканың әр түкпіріндегі орта білім беретін мекемелерге ұсынылды. Педагог мамандардың потенциалын арттыруға арналған бұл бастамалар білім саласындағы жас мамандарға да жаңа мүмкіндіктер ашты.
Жезқазған қаласының орта және негізгі білім беретін оқу орындарының арасында бұл мүмкіндікті пайдалана отырып, алғашқы болып қаладағы №13 мектептетәжірибе ретінде жүзеге асырдым. Мектеп әкімшілігінің қолдауымен қолданбалы курстар мен үйірмелік бағыттағы сағат жүктемелері есебінен орта буындағы (5-7 сыныптар арасы – Авт.) сыныптар үшін “Музейтану” курсының бағдарламасы әзірленді. Бағдарламаны әзірлеу кезінде ресейлік музеологтар Б.Столяров, О.Некрасова-Каратаева, отандық музей педагогы Ү.Мұңалбаева тәрізді ғалымдар мен музейтанушы Н.Жолбарыстың еңбектері мен кеңестері ескерілді. Ресейлік музей педагогикасы мен балалар шығармашылығы орталығы дайындаған әдістемелік құралдар да бағдарламаны әзірлеуге өзінің көмегін тигізді.
Оқу бағдарламасын жасау кезінде ҚР Білім және ғылым министрі Ерлан Сағадиевтің кейбір пәндерді музейлерде оқыту туралы идеясы да басшылыққа алынды. ҚР Орталық коммуникациялар орталығының брифигінде сөз сөйлеген министр Е.Сағадиев білім беру үрдісінде Қазақстан музейлерінің әлеуетін барынша пайдалануды ұсынған болатын.
“География, дүниетану және Қазақстан тариxы сабақтарын кемінде екі сағаттан музейлерде, жоғары оқу орындарының музейлері мен ғылыми институттарында өткізуді жоспарлап отырмыз. Әрине, бұл іс-шаралар тек қана жағдайы бар жерлерде өткізеледі. Дегенмен, Қазақстанның музейлері күзге дейін дайын болуы керек. Соның ішінде оқушылар отыратын орындарды дайындап, музейлерді қажетті теxникалық құралдар — проекторлар мен интерактивті тақталармен қамтасыз ету керек. Жоғары оқу орындарына қарасты зерттеу институттарының музейлерін өзіміз дайындаймыз. Бірқатар облыс әкімдерімен осы мәселе талқыланды. Бұл жұмысты өткізу үшін жергілікті әкімдермен музейлерге бару ақысын төлеу меxанизмі әзірленуі тиіс“, — деп атап өткен еді министр Е. Сағадиев[4].
Министрдің бұл бастамасы отандық педагогтар мен музей мамандары арасында талқыланып, орта білім ордаларында тәжірибе ретінде таратыла бастады.
Алғаш рет 2015жылы сынақ ретінде ретінде қабылданған бағдарлама 2015-2016 оқу жылында табысты түрде жүзеге асырылды. Бағдарлама негізгі 9 тараудан тұрады. Атап айтқанда, “Музей ісі туралы түсінік”, “Әлем және Қазақстандағы музейлердің қалыптасуы”, “Тәуелсіз Қазақстанның жаңа музейлері мен қайта құрылған музейлер”, “Жезқазған және Сәтбаев қалалары мен Ұлытау, Жаңаарқа аудандарындағы музейлердің тарихы мен қызметі”, “Музей ісін зерттеуші шетелдік және отандық ғалымдар”, “Қазақ халқының шетелдік музейлердегі экспонаттары”, “Шетел қазақтарының мақтанышына айналған музейлік құндылықтар”, “Түрлі ресурстарда музей тақырыбының қолданылуы” сияқты теориялық-тәжірибелік 8 тарау “Музейлік жоба қорғау” атты 9-ыншы тараумен қорытындыланады. Курстың бағдарламасы аптасына 2 сағаттық жүктемеге арналған. Бағдарламаны меңгеру үшін интернеттегі ашық ресурстардағы деректі фильмдерден үзінділер, жоғарыда аталған авторлардың еңбектерінен алынған тақырыптық мәліметтер, Қазақстан музейлерінің жарыққа шығарған катологтары, жергілікті Жезді тау-кен ісі және балқыту тарихы музейі, Жезқазған қаласының Қ.Сәтбаев атындағы тарихи-өндірістік музейі, Жезқазған тарихи-археологиялық музейінің тұрақты экспозициялары мен қорларындағы деректер, жергілікті баспасөзге жариялаған ғылыми-танымдық материалдары кеңінен пайдаланылып келеді. Сабақ түрлері аралас типте болып, тарих, география, қазақ тілі мен әдебиеті, орыс тілі мен әдебиеті, биология, бейнелеу өнері және тағы да басқа пәндермен пәнаралық байланыстары толық ескеріліп, музей қызметкерлерімен кездесу, музейге экскурсия жасау, шығармашылық конкурстар ұйымдастыру, жеке зерттеу әдіс-тәсілдері түрінде өткізіледі [5].
Бағдарламаның жетістіктерін қоғамға насихаттау мақсатында Жезқазған аймағына тарайтын “Сарыарқа”, “Мысты өңір” газеттері мен “Дидар” телеарнасы тәрізді бұқаралық ақпарат құралдарымен байланыс жолға қойылған.
Биыл үшінші мәрте жүргізіліп отырған “Музейтану” курсы алдағы уақытта мектеп ішінен музейлік зал немесе арнайы бұрыш ашуға мүмкіндік беретіні де анық. Идеяны жүзеге асыруға Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың “Рухани жаңғыру: болашаққа бағдар” атты бағдарламалық мақаласы зор мүмкіндік береді. Бағдарламалық мақалада айтылған тапсырмаларды жүзеге асыру мақсатында ҚР Білім және ғылым министрлігі алдағы уақытта мектеп жанынан өлкетану музейлерін ашу туралы жобаны қолға алды [6]. Жобаның жүзеге асырылуы — отандық педагогтар үшін қосымша пайдалануға тиімді болса, оқушылар үшін теориялық білімдерін тұрақты түрде тәжірибемен ұштастыруға зор мүмкіндік.
Орта білім беретін мектептерде “Музейтану” курстарын оқыту және мектеп жанынан өлкетану бағытындағы музейлер ұйымдастыру арқылы педагогтар бүгінгі күні оқушыларды патриотизмге тәрбиелеп, отандық музейлердің келешектегі шынайы жанашырларын дайындап шығаратыны сөзсіз. Осындай музейлік үздіксіз білім беру нәтижесінде Қазақстанның музей педагогикасы өркениетті елдердің музей педагогикасы қатарынан көрінері анық.
Пайдаланылған әдебиеттер, интернет ресурстар:
- http://workingmama.ru, http://kidpassage.com , http://the-pled.ru сайттары (ресурс 2018 жылғы 1 наурызда қаралды);
- http://www.vkoem.kz(ресурс 2018 жылғы 1 наурызда қаралды);
- Ү.Мұңалбаева “Музей педагогикасы”, Алматы – 2013 ж. 65 бет.
- http://kazmuseum.kz/(ресурс 2018 жылғы 1 наурызда қаралды);
- Рахметова Ғ. “Музейтану” курсының бағдарламасы, күнтізбелік жоспары. Жезқазған қаласының №13 мектебі директорының 2017 жылғы қыркүйектегі шешімімен бекітілген;
- “Хабар 24” арнасының “Краеведческие музеи при школах появятся в Казахстане” атты ақпарттық хабары (2018 жылғы 14 наурыз).