Мы? бір ма?ал ж?з бір ж?мба? сайысы сценарий слайд

21.02.2015 жыл

Сағат: 10⁰⁰

«Мың бір мақал, жүз бір жұмбақ» сайысы

5-6 – сынып

Мақсаты: мақал – мәтел, жұмбақтар айту арқылы оқушыларды көркем, ұтымды сөйлеуге, қиыннан қиыстыра білуге үйрету.
Тәрбиелік мәні: адамгершілікке, адалдыққа тәрбиелеу. Ата – бабаларымыздың өсиетін қадыр тұтуға, мақал — мәтел, жұмбақ, шешендік өнер арқылы өз елінің тарихи шежіресін білуге, әдет – ғұрып, салт — дәстүрлі сыйлауға баулу.

І-жүргізуші: Қайырлы күн құрметті қонақтар, сайысқа қатысушы тыңдаушылар! 

ІІ-жүргізуші:  Мақал-мәтел – ата-бабамыздан қалған өшпес мұра. Көлемі жағынан шағын болғанымен, уақыт өткен сайын мағынасы тереңдеп, құны артып, қымбат қазынаға айналып келеді. Мақал-мәтелдің тәрбиелік мәні зор, рухани байлық.
І-жүргізуші: :  «Сөздің көркі – мақал» деген аталы сөз бар. Мақалдың көмегімен айтайын дегеніңді ұнамды да ұтымды жеткізуге болады. Мақал-мәтелді көп біліп, көп қолданатын адамдардың білімі де, ақылы да арта түседі.

Олай болса «Мың бір мақал, жүз бір жұмбақ» сайысымызды бастайық.Жалпы бұл сайысымыз бес кезеңнен тұрады.

1-кезең: «Үй тапсырмасы»

(топтың атын, ұранын дайындап келу)

2-кезең: «Жалғасын тап»

(берілген мақал-мәтелдердің жалғасын табу)

3-кезең: «Мықты болсаң, тауып көр»

(берілген жұмбақтың шешімін табу)

4-кезең: «Бас қатырмақ»

(орындары ауысқан мақал-мәтелдерді құрастырып айту)

5-кезең: «Бізден сізге»

(1-ші топ 2-ші топқа жұмбақ қояды, 2-ші сол жұмбақтың жауабына байланысты мақал-мәтел айту керек)

ІІ-жүргізуші: Байқауымызды бастамас бұрын әділқазылар алқасымен таныстырып өтейік:

1. Қосымша білім беру педагогы – Абенова Н

2. Тәлімгер – Елгондиева А

3. География пәнінің мұғалімі – Тыныштықова М

І-жүргізуші: 1-кезең «Үй тапсырмасы» оқушыларға үй тапсырмасы ретінде оз топтарына ат қойып, сол топқа ұран дайындап келуі тиіс болатын. Олай болса сайысымызды бастайық.

ІІ-жүргізуші: Енді сайысымыздың 1-кезеңі «Жалғасын тап». Бұл кезеңде қатысушыларымыз берілген мақал-мәтелдерді жалғастырады.

І-жүргізуші: «Жалын» тобының тапсырмасы:
1. Оқу білім бұлағы….. (білім өмір шырағы)
2. Жаңбыр бір жауса,…. (терек екі жауады)
3. Өнерлінің қолы алтын,…. (өлеңшінің сөзі алтын)
4. Еңбек етсен ерінбей,… (тояды қарның тіленбей)
5. Отан — қуат… (Отбасы — шуақ)

ІІ-жүргізуші:  «Шешен» тобының тапсырмасы
1. Ұланы бар елдің… (ұраны бар)
2. Болат қайнауда шынығады… (батыр майданда шынығады)
3. Білген кісі тауып айтады,… (білмеген кісі қауып айтады)
4. Мың малын болғанша,… (бір балан ғалым болсын)

5. Ер жігіт ел үшін туады… (ел үшін өледі)

І-жүргізуші: «Білгіштер» тобының тапсырмасы.
1.Әдепті бала – арлы бала,… (әдепсіз бала сорлы бала)
2. Білекті бірді жығады,… (білімді мыңды жығады)
3. Атаңның баласы болма,.. (адамның баласы бол)
4. Әдептілік белгісі… (иіліп сәлем бергені)
5. Қыз өссе елдің көркі,… (гүл өссе жердің көркі)

ІІ-жүргізуші:  «Болашақ» топтың тапсырмасы
1. Жері байдың… (елі бай)
2. Жақсыдан үйрен,….(жаманнан жирен)
3. Ердің атын… (еңбек шығарады)

4. Баланың ұяты – әкеге… (қыздың ұяты – шешеге.)
5. Атаңа не қылсаң,… (алдыңа сол келер.)

І-жүргізуші: «Денсаулық» тобының тапсырмасы.
1. Туған жердей жер болмас… (туған елдей ел болмас.)
2. Батыр туса – ел ырысы,… (жаңбыр жауса – жер ырысы.)
3. Екі жақсы қас болмас,… (екі жаман дос болмас.)
4. Төртеу түгел болса, төбедегі келеді,… (алтау ала болса, ауыздағы кетеді.)
5. Әдепті елдің баласы,… (алыстан сәлем береді.)

ІІ-жүргізуші:  «Достық» тобының тапсырмасы
1. Ұяда не көрсең… (ұшқанда соны ілерсің.)
2. Сөз жүйесін тапса… (мал иесін табар.)
3. Жақыныңды жаттай сыйла,… (жат жанынан түңілсін.)

4.Ағайын тату болса ас көп …..(Абысын тату болса, ас көп)

5.Ағасы бардың жағасы бар ….(Інісі бардың тынысы бар)

І-жүргізуші: «Жүйріктер» тобының тапсырмасы.

1. Адам аласы ішінде …(мал аласы сыртында).

2. Аурудың жақсысы жоқ…..(дәрінің тәттісә жоқ)

3. Сиыр сипағанды білмейді …..(жаман сыйлағанды білмейді).

4. Бірлік болмай …..(Тірлік болмас)

5. Жалғыздың үні шықпас …. (Жаяудың шаңы шықпас)

ІІ-жүргізуші: Енді келесі бөлімімізге көшсек «Мықты болсаң,тауып көр». Бұл бөліміде қатысушылар берілген жұмбақтардың жауабын табуы тиіс. Әр топқа 3 жұмбақтан беріледі,

Олай болса «Жалын» тобының тапсырмасы.

1. Ұзын мұртты сарылар,
   Қойнында толған наны бар (бидай)

2. Ақ сандығым ашылды,
   Ішінен жібек шашылды. (күн)

3. Аласа ғана бойы бар,
   Тоғыз қабат тоны бар. (Пияз)

І-жүргізуші:  «Шешен» тобының тапсырмасы
1. Аяғы жоқ жүреді,
Аузы жоқ сөйлейді. (хат)
2. Бірде орақпын,
Бірде доппын,
Бірде бармын, бірде жоқпын. (ай)
3. Бір үйге көзсіз боп басыңды сұғасың,
Бұл үйден көреген болып шығасың. (Мектеп)

ІІ-жүргізуші: «Білгіштер» тобының тапсырмасы.
1. Бетін адам ашады,
Білім нұрын шашады. (Кітап)
2. Тікен — тікен тік пісте,
Қысы — жазы бір түсте. (шырша)
3. Көше бойлап аяңдайды,
Адам тасып аялдайды. (Автобус)

І-жүргізуші: Енді «Денсаулық» тобының тапсырмасы
1. Түсі қызыл, құйрығы ұзын,
Өзі қу, жүрген жері у — шу. (түлкі)
2. Тақылдатып таңдайды,
Уақыттан бір қалмайды. (сағат)

1. Тиіскенді түйреген,
   Киімі бар инеден. (кірпі)
   ІІ-жүргізуші: «Достық» тобының тарсырмасы.

1. Жайған жастық сөгілді,

Аппақ мамық төгілді.(Қар)

1. Өзімнен өзгенің бәрін көремін (Көз)

2. Тұрғанмен жырақ өзі

Таусылмайтын шырақ көзі. (Күн)

І-жүргізуші: «Жүйріктер» тобынтың тапсырмасы.

1. Әдемі түнде,

Мен жүрсем жүреді бірге. (Ай)

1. Қызыл қырман ойнайтын

Қай мезгіл деп ойлайсың. (Күз)

1. Бұрап қойған сағаттай,

Айғайлайды таңатпай. (Әтеш)

ІІ-жүргізуші:  4-кезеңіміз «Бас қатырмақ» деп аталады.Бұл кезеңде қатысушыларымыз берілген мақал-мәтелдерді дұрыс құрастыруы тиіс.

Әр топқа 2 мақал-мәтелден беріледі.
Бұрысы:
1.Құрмет, тілге ,құрмет-елге. (Тілге құрмет-елге құрмет.)
2. Жерде, тіл ,жоқ ұлт, жоқ. (Тіл жоқ жерде – ұлт жоқ.)
3. Тас жарады,тас, тіл жармаса, бас жарады. (Тіл тас жарады,тас жармаса, бас жарады.)
4.Тілін біл,жеті түрлі, жеті жұрттың, білім біл. (Жеті жұрттың тілін біл,жеті түрлі білім біл.)
5.Ұяда, ұшқанда ,соны іледі, не көрсе (Ұяда не көрсе, ұшқанда соны іледі.)
6. Мектеп, білім- теңіз кеме . (Білім- теңіз, мектеп- кеме)
7.Мыңды жығады ,білекті ,жығады , бірді, білімді. (Білекті бірді жығады , білімді мыңды жығады)
8.Ыстық ,отан , оттан да. (Отан — оттан да ыстық.)
9.Жау алмайды, досы көпті ,ақылы көпті дау алмайды. (Досы көпті жау алмайды,ақылы көпті дау алмайды.)

10. Бір, тал ек, он, тал кес. (Бір тал кессең, он тал ек)

11. Үрлеп ішер, аузы, күйген. (Аузы күйген үрлеп ішер)

12. Жетпес,бұйырған, кетпес, жүгірген. (Жүгірген жетпес, бұйырған кетпес)

13. Қойшы, қой, арам өлер, көп болса. (Қойшы көп болса, қой арам өлер)

14. Ағын су, оңын табады, жолын табады, ақ адам. (Ағын су жолын табады, Ақ адам оңын табады.)

15. Отты, іздеген табады,шындықты, үрлеген, жағады. (Отты үрлеген жағады, Шындықты іздеген табады.)

16. Бұлт,дауылды шақырады,жел, жауынды шақырады. (Жел дауылды шақырады, Бұлт жауынды шақырады.)

І-жүргізуші: Біздің соңғы кезеңіміз «Бізден сізге» деп аталады. Бұл кезеңімізде қатысушыларымыз үйден дайындап келген мақалдарын бір-біріне сұрақ түрінде қоятын болады.Мысалға айтатын болсақ бірінші топ екінші топқа жұмбақ айтса,екінші топ сол жұмбақтың жауабын тауып сол жауапқа байланысты мақал-мәтел айтуы тиіс.
1. Отыз ек батыр,
Екіге бөлініп жатыр (тіс)

1. Аталы баланың сөзі ойнайды,

Атасыз баланың көзі ойнайды.

1. Ақылы жоқтың-арманы жоқ

2. Адам ақылымен бай,

Жер дақылымен бай

1. Ақылды көндім десе

Ақымақ жеңдім дейді.

1. Айырылмастай досыңа қайырылмастай сөз айтпа.

2. Ағаш тамырымен, адам досымен мықты.

ІІ-жүргізуші: Осымен бүгінгі сайысымызды аяқтаймыз.Ендігі сөз кезегін әділ-қазы алқаларына береміз.

Қосымша білім беру педагогы – Н.Абенова

Бас жүлде – 5 «Б» — сынып «Білгіштер» тобы

І орын – 6 «А» — сынып «Денсаулық» тобы

ІІ орын – 5 «Ә» — сынып «Шешен» тобы

ІІІ орын – 5 «В» — сынып «Болашақ» тобы

Мың бір мақал, жүз бір жұмба

Мы? бір ма?ал, ж?з бір ж?мба? сайыс саба?ы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ИННОВАЦИЯЛЫҚ ЕУРАЗИЯ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ЕКІБАСТҰЗ КОЛЛЕДЖДІ
БЕКІТЕМІН / УТВЕРЖДАЮ:
ТЖбойынша директор орынбасары: ___________Д.Е. Кишомарова «___» _______________ 2016 ж.
Қазақстан Республикасы халықтары Тілдері күніне арналған «Тілім – тірегім, соғып тұрған жүрегім» атты тілдер айлығына жоспарланған сайыс әзірлемесі
Тақырыбы:«Мың бір мақал, жүз бір жұмбақ» сайысы
Күні:13.09.2016
Дайындаған оқытушы:
Шариғат Айгерім
2016-2017 ж
Топ: НОБ-216, НОБ-225
Мерзімі: 13.09.2016
Мұғалім: Айгерім Шариғат
Сайыс сабағының тақырыбы:«Мың бір мақал, жүз бір жұмбақ»Сабақтың мақсаты: тілдер айлығы аясында өткізіліп жатқан сайысқа студенттерді жұмылдыру, белсенділіктерін арттыру.ә) Мақал айту арқылы оқушылардың ақыл – ойын, сана сезімін, танымдық қабілеттерін, білімділігін, сөз саптауларын дамыту.б) Халық ауыз әдебиетінің түрлерімен таныстыра отырып, балаларды адамгершілікке, адалдыққа, ата – баба асыл өсиеттерін ұмытпай отыруға тәрбиелеу.Сабақтың әдісі:сұрақ-жауап, оқушыларды жарыстыру.Көрнекілігі: төсбелгілер, кітаптар, қанатты сөздер, салт – дәстүрге байланысты заттар, суреттер, интербелсенді тақта.Сабақтың түрі: ойын, жарыс.Пәнаралық байланыс: қазақ тілі, қазақ әдебиеті, тарих.Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру.Ортаға топтағы екі жігіт шығады, екі түрлі кәмит тарату арқылы өз топтарына адам жинайды.

Сайыстың жүрісі:1. Өздерін таныстыруы, ұраны, төсбелгісі, аты.2. Мақалдар сайысы.3. Жұмбақтар сайысы.4. Көрермендер сайысы.5. Қорытынды бөлім.1 – бөлім.Сайыскерлер өздерін таныстырады.Сайыстың шарты.2 – бөлім.а) сөзге мақал құрастыру;ә) берілген мақалдардың жалғасын табу;б) сөздің мағынасын ашу.3 – бөлім.а) жұмбақ шешу;ә) жұмбақ дайындап келу.4 – бөлім.а) көрермендерге жұмбақ беру;ә) мақалдар мағынасын ашу.5 – бөлім.Жұмбақшыға жұмбақ жасырады, соның тапқан шешуіне мақалшы мақал құрастыру керек.Сайыс басталмас бұрын әділқазылар алқалары сайланады. Сайыс төрт жол өлең шумағымен басталады.
Әрі қатты, әрі тәтті өмірге,Келген жоқпыз кешке бекер еругеТиістіміз болашақтың алдында,Тік түрегеп, тура жауап беруге.Білікті бірді жығар, білімді мыңды жығар, — дегендей студенттердің тапқырлығы мен ой – өрісін тексеру мақсатында 2 – бөлімін бастаймыз.Бірінші кезек. Мақалды құрастыру.а) еңбек;ә) ана тілі;б) достық.Екінші кезек. Мақалды жалғастыру.1. Баланың ұяты – әкеге… (қыздың ұяты – шешеге.)2. Атаңа не қылсаң,… (алдыңасолкелер.)3. Туған жердей жерболмас… (туғанелдей ел болмас.)4. Батыр туса – ел ырысы,… (жаңбыржауса – жерырысы.)5. Екіжақсықасболмас,… (екіжамандосболмас.)6. Төртеутүгелболса, төбедегікеледі,… (алтауалаболса, ауыздағыкетеді.)7. Әдептіелдіңбаласы,… (алыстансәлембереді.)8. Ұяда не көрсең… (ұшқандасоныілерсің.)9. Сөз жүйесін тапса… (мал иесінтабар.)10. Жақыныңды жаттай сыйла,… (жат жанынантүңілсін.)Үшінші кезек. Тұрақты сөз тіркесінің мағынасын ашу.1. Ақсақ қой түстен кейін маңырайды. (кеш, жәй)2. Тілдің ұшында тұр. (ұмыту, жеткізеалмау)3. Ит өлген жерде. (алыс, қашық)4. Қас пен көздің арасында. (лезде, тез, жылдам)5. Төбе шашы тік тұру (қорқу, үрейлену)6. Тайға таңба басқандай. (анық, нақ)7. Үріп ауызға салғандай. (әдемі, сұлу)3 – бөлім. Жұмбақтар шешу.1. Тиіп кетсе жырлаған, дауысы көпке ұнаған. (Домбыра)2. Бір кітаптың парағы, күнде азайып барады. (Күнтізбе)3. Таудан биік, теңізден терең. (Ақыл)4. Жаңылмастан жетеуі, кезе кқызмет етеді. (Аптакүндері)5. Өзім сөзден тұрамын, аяқтаған ойды құрамын. (Сөйлем)4 – бөлім. А) Көрермендерге жұмбақ беру.1. Шік түсті, бүк түсті,Алшы тұрды, тәйке тұрды,Шеше алады бұны кім.(Асық)2. Қызыл қырман ойнайтын,Қай мезгілде тойлайсың?(Күз)3. Аппақ дала, қарадән,Дәнін сепкен – түсінуге жараған.(Әріптер)Б) Мақалдың мағынасын ашу.4. Ұяда не көрсең, ұшқанда сонны іледі.5. Күлме досыңа, келер басыңа.6. Ат акөрген – оқ жанар, шеше көрген – тон пішер.5 – бөлім. Қорытынды. Жұмбақшыға жұмбақ жасырылады, соның тапқан сөзіне мақалшы мақал құрастыру керек.1. Жарыққылып қостоғайдың етегін,Айтшы ол не екенін? (Көз)Көз қорқақ, қол батыр.2. Білімнің дәнін тереді,Балаға тәлім береді. (Ұстаз)Ұстазы жақсының – ұстамы жақсы.3. Өсіп тұрған бұл не?Жа зболса жайнап.Саясында ән салып,Құстар жүрген сайрапСалқын түссе шешіліп,Қалады өзі жайрап. (Ағаш)Ағаш тамырымен, адам досымен мықты.4. Өзі қысқа, өзі нұсқа,Сөз қаймағын есіңе ұста. (Мақал)Мақал – сөздің мәйегі.5. Оң жағында бес сарбаз,Сол жағында бес сарбас. (Саусақ)Саусақ бірікпей – ине ілікпейді.
Сабақты қорытындылау.Сайыскерлердің білімдерін, тапқырлықтарын саралау үшін сөз кезегі әділ қазылар алқасына беріледі. Жеңімпаздарды анықтап, марапаттайды.
Жеңімпаздар — «Мақалшылар» тобы.

Презентация, доклад Мың бір мақал,
жүз бір жұмбақ»
Сайыс сабақ
Тексерген: Байтекеева

Мақсаты:

1. Оқушыларды «Сөз мәйегі — мақал» дегендей, ата — бабамыздан қалған өсиет сөздері арқылы адамгершілікке, ойын нақты, дұрыс жеткізуге, тапқыр сөйлеуге үйрету;

2. Сөз өнері арқылы оқушылардың дүниетанымын кеңейту;

3. Оқушыларды тапқырлыққа, даналыққа жҽне ана тілін сүюге, құрметтеуге тәрбиелеу.

Көрнекілігі: презентация, нақыл сөздер, мақал-мҽтелдер, тіл мерекесіне арналған безендірулер;

1. Қызықты сәт (математикалық сайыс)
   
2. «Жас математик» интеллектуалдық сайысы
3. Математикадан «Ғажайыптар әлемі» сайысы

Құрметті ұстаздар, оқушылар, қонақтар!
Бүгін біздің бастауыш сынып ӘБ-де «Мың бір мақал, жүз бір жұмбақ» ойыны өткелі тұр.

Ойын 3 айналымнан тұрады:

1 – айналым: «Кім көп біледі?»
2 – айналым: «Мақал – сөздің мәйегі»
3 – айналым: «Кім тапқыр?»

Бұл сайысқа әр кластан 1 оқушыдан қатысады. Ендеше, ортаға бүгінгі сайыстың қатысушыларын шақырайық.

Жүргізуші:
Қазылар орнықтырар әділдікті,
Кай топтың жауаптары кәдік шықты.
«1001 мақал, 101 жұмбақ» сайысында.
Жеңіске жетер дейміз нағыз мықты, дегендей, Құрметті ұстаздар, сіздердің іштеріңізден әділ қазыларды сайлап алайық.

Әділ – қазы алқалары:

Жүргізуші: Алдымен мақал — мәтел мен жұмбақ дегеніміз не? Қысқаша тоқталып өтсек:

Мақал — мәтел – ата бабамыздан қалған өшпес мұра. Көлемі жағынан шағын болғанымен, уақыт өткен сайын мағынасы тереңдеп, құны артып, қымбат қазынаға айналып келеді. Мақал — мәтел – тәрбиелік мәні зор, рухани байлық. Осы тұста мен осы мақал мен мҽтелдің айырмашылығын түсіндіріп өткім келіп отыр.

Мысалы: Мақалда қорытынды, тұжырымды түйін айтылады. Айтылар ой нақты толық жеткізіледі. Мысалы: «Ер жігіт елі үшін туады, елі үшін өледі» деген мақалда елді қорғау, жерді қорғау нағыз жігіттің ісі екендігі айтылып тұр. Ал, мәтелде ой тікелей білдірілмей тұспалдап, жанамалап айтылады.

Мысалы: «Көппен көрген ұлы той». Мұнда не көрсең де халықпен бірге көр, өз басыңның ғана қамын ойлама деген сөз тұспалдап айтылып тұр.

Жұмбақ деген алақанды жұмудан, яғни қолдың ішінде бір нәрсені жасырып, жұмып тұрып, соны тап дегеннен шыққан. Жұмбақ жасырғанда айтылар нәрсені ойда бүгіп қалып, соған ұқсас нәрселерге теңеп, тұспалдап сипаттап айтады.

Мысалы: Тұрғанмен жырақ өзі, Таусылмайтын шырақ көзі. (Жұмбақтың жауабы: күн)
Біздің мақсатымыз, оқушының білімге деген құштарлығын, ізденімпаздығын, оқу деңгейін жҽне ойын нақты дұрыс жеткізуге, тапқыр сөйлеуге салмақты ой айтуға үйрету болып табылады. Ендеше, біз бүгінгі сайысымызды бастайық.Олай болса іске сҽт!

1 — айналым: «Кім көп біледі?» Қатысушы топтар мақал – мҽтел айтудан жарысады. (1 минут уақыт беріледі, сол уақыттың ішінде қатысушылар қанша мақал айтса, ұпай саны да соған қарап қойылады).

2 — айналым: «Мақал – сөздің мәйегі. (тақтада мақал — мҽтелдің басы беріледі, қатысушылар мақалды жалғастырады)

№1 – оқушыға:
1. Кітап – білім бұлағы,…. (білім – өмір шырағы)
2. Досы көпті жау алмас,…. (ақылы көпті дау алмас)

№2 – оқушыға:
1. Ақыл – азбайтын кен,…. (білім – тозбайтын тон)
2. Жолдас қадірін жорықта білерсің,… (дос қадірін соғыста білерсің)

№3 – оқушыға:
1.Қына тасқа бітеді… (Білім басқа бітеді).
2.Оқусыз білім жоқ… (Білімсіз күнің жоқ).

№4 – оқушыға:
1. Анаңды Меккеге үш арқалап барсаң да… (Қарызыңды өтей алмайсың)
2.Туған жердің қадірін…(Шетте жүрсең білерсің).
3.Оқу білім азығы…(Білім ырыс – қазығы).

№5 – оқушыға:
1. Ананың сүті- бал… (Баланың тілі- бал).
2. Сөздің көркі- мақал… ( Жүздің көркі- сақал).
3. Ұлдың ұяты әкеге…(Қыздың ұяты шешеге).

3 – айналым: «Кім тапқыр?»
Шарты: Жүргізуші жұмбақ жасырады, жауабын айту керек, сол жұмбақтың жауабын тауып айтқан соң, жауабына сәйкес мақал айту керек.

Жүргізуші: Ал балалар, олай болса, 3-ші айналымды бастаймыз.

№1 – оқушыға:
Жұмбақ: Асыраған

Ел жұртты – Жез мұртты. (бидай)

Мақал: Арпа, бидай ас екен, алтын, күміс тас екен.

Жұмбақ: Сылдырдан қорқады, шошынып жортады. (Қоян)

№2 – оқушыға:
Жұмбақ: Жайған жастық сөгілді, Аппақ мамық төгілді. (Қар)

Мақал: Қалауын тапса қар жанар.

№3 – оқушыға:
Жұмбақ: Желден желігеді

Судан шегінеді. (От)

Мақал: Отан оттан да ыстық.

№4 – оқушыға:
Жұмбақ: Жылт — жылт етеді

Жылғадан өтеді. (су)

Мақал: Судың да сұрауы бар.

№5 – оқушыға:
Жұмбақ: Өзімнен өзгенің бәрін көремін. (Көз)

Мақал: Көз қорқақ, қол батыр.

Жүргізуші: Осымен негізгі үш айналымды артта қалдырдық. Ендігі кезек әділ-қазылардың қорытынды сөздерінде (Әділ-қазылар жалпы қорытынды ұпай санын шығарады).

Құрметті көрермендер, әділ-қазы алқасы өздерінің әділ шешімін шығарғанша көрермен жанкүйерлер арасында сайыс жүргізейік. Ол үшін әр кластан екі оқушыдан шығарып, мақал айтысын ұйымдастырамыз. (ортаға шақырылған 10 оқушы екі топқа бөлініп, өзара мақал айтып жарысады. Бірі айтқан мақалдан екінші қатысушы бір сөзді қолданып басқа мақал айтады).

Әділ-қазыларға сөз берейік (Қатысушылардың ұпайлары жария етіліп, марапатталады).

Аталар сөзіменен өсіп өнген,
Бабалар бұлағынан нәр алған.
Даналар өсиетінен тәрбие алған
Ұлылар тәрбиесіне тағзым еткен
Ұрпағымыз халықтың ғибрат еткен, уақыттарын бөліп, бүгінгі сайысқа қатысушыларды дайындаған класс жетекшілеріне және қатысушыларға, кҿрермендерге үлкен алғысымызды айтып, қорытындылаймын.

Дереккөз: «Ұстаз» ғылыми әдістемелік журналы

Басқа материалдар:

• «Парасатты ару мен ержүрек азамат» сайысы (5-7 сынып оқушыларына арналған)
• Жұлдызды жұп (балабақша сайысы)
• «Алтын сақа» сайысы (8-9 сынып оқушыларына арналған)
• Тіл жаның, тіл — қаның, тіл-арың, тіл — әнің (Әдеби ойын – сайыс)
• «Физика» декадасына арналған «ХХI-ші ғасыр көшбасшысы» атты интеллектуалдық сайысы
• «Білімді информатик» сайысы
• Жасанды интеллект деген не?
• Информатика пәніне қатысты глоссарий
• Бұлттық технологиялар туралы толық мәлімет
• «Заман шындығы» бөлімі бойынша қазақ әдебиетінен тест тапсырмасы