«День Республики»
(Праздничное мероприятие для детей старшего дошкольного возраста)
Под торжественную музыку дети входят в музыкальный зал, проходят на свои места и садятся.
1 Ведущий: Башкортостан – страна услад
Бесценный клад, нетленный сад,
Где – лев по имени башкир
Родился и увидел мир!
Башкортостан – страна трудов
Страна цветов, страна плодов,
Где лев по имени башкир
Родился и увидел мир!
Да здравствует страна башкир,
Да здравствует и труд и мир
И львы, которые росли
Для торжества родной земли!
2 Ведущий: Тыуған илем Башҡортостан
Тантана итә бөгөн
Йылы, матур ҡайнар ҡояш
Яҡтырта аяҙ күген.
Һаумыһығыҙ ҡәҙерле балалар!
1 Ведущий: Доброе утро, дорогие ребята! Сегодня мы собрались с вами накануне большого праздника. 11 октября 1990 года был подписан важнейший документ, который дал право нашей республике распоряжаться всеми своими природными и народными богатствами. Наш Башкортостан стал суверенной республикой. В этом году мы празднуем 100 – летие со дня образования Республики Башкортостан.
2 Ведущий: 11 октябрь — Республика көнө! 1990 йылдың ошо көнөндә Башҡортостан Республикаһының Дәүләт суверенитеты тураһында декларация ҡабул ителгән. Шул көндән алып еребеҙгә, тәбиғәт байлыҡтарына беҙ үҙебеҙ хужа. Быйыл Башҡортостан Республикаһының 100 йыллыҡ юбилейын билдәләйбеҙ.
1 Ведущий: Наша республика протянулась от Оренбургских степей до реки Яик. Башкиры давным-давно поселились на Урале, сделали её своей святыней – родной землей. Занимались пчеловодством, охотились, строили дома из леса. На лугах, полях, пасли скот, косили сено, занимались земледелием. Башкиры раньше жили отдельным государством. А много веков назад они присоединились к Русскому государству, и стали жить единой семьей.
2 Ведущий: Әммә ләкин тәбиғәт байлыҡтарының бик күп булыуы беҙҙең ата-бабаларыбыҙға ҡыйынлыҡтар тыуҙыра. Сөнки, байлыҡ туплау маҡсатында башҡорт илен ҡулға төшөрөргә, ә башҡорт халҡын ҡол итергә теләүселәр күбәйә. Шуға күрә лә, теүәл 458 йыл элек башҡорт халҡы үҙ ерен, туған телен, милләтен һаҡлап ҡалыу маҡсатында үҙ ирке менән Рус дәүләтенә ҡушыла.
Стихи о Башкортостане
Я люблю степной простор,
Вольный мой Башкортостан.
Я люблю седины гор,
Мудрый мой Башкортостан.
Я люблю твоих людей,
Добрый край Башкортостан.
Слава Родине моей,
В сердце ты Башкортостан!
Есть на свете много стран,
Есть на свете чудеса,
Мне милей Башкортостан,
И родные голоса.
Я люблю твои поля,
Хлебный мой Башкортостан.
Здесь медовая земля,
Жемчуг мой Башкортостан.
Слава Родине моей,
Ты цвети любимый край.
В вольной музыке своей
Славь отчизну наш курай!
Слышу я напев родной,
Звонкий мой Башкортостан.
Образ твой всегда со мной,
Светлый мой Башкортостан.
Тәпәй баҫҡан тупрағым,
Тәгәрәп үҫкән ҡырҙарым.
Һыуһынымды ҡандырған,
Тәмле – татлы һыуҙарым.
1 Ведущая: Столицей республики Башкортостан является город Уфа.
Как люблю тебя, Уфа,
Ты — моя столица.
И красива и стройна,
Мы тобой гордимся.
2 Ведущая: Өфө — боронғо ҡала. Тәүҙә — Тура-тау, аҙаҡ Имән ҡала исемдәрен йөрөткән. Өфө ҡалаһы Ағиҙел буйында бейек тауҙа урынлашҡан. Яр башында — ике мөһабәт һәйкәл. Береһе башҡорт халҡы менән урыҫ халҡының мәңгелек дуҫлығын данлай. Икенсеһе Салауат Юлаевҡа арналған. Салауат батыр текә ерҙә ат өҫтөндә илен һаҡлап тора. Өфө ҙур, матур, гүзәл ҡала. Ҡалала музейҙар, театрҙар, уҡыу йорттары бик күп.
Тыуған телдә һөйләшәмен
Үҙ телемдә йырлайым.
“Ниндәй бәхетле мин!” – тиеп
Эстән генә уйлайым.
1 Ведущий: Ребята, каждая республика, входящая в состав России имеет свои государственные символы, это Гимн, Флаг, Герб. В 1992 году был принят наш государственный флаг. (Показ и объяснение цветов флага).
Три цвета носит флаг республики моей,
Цвет синий – это ясность и чистота.
Цвет белый – миролюбие, открытость.
Зеленый – это цвет свободы, вечной жизни.
Цветок курая – символ дружбы.
Дети читают стихи
Күк төҫ – изгелек билдәһе,
Аҡ төҫ – именлек, сафлыҡ.
Йәшел – йәшәү мәңгелеге,
Татыулыҡ һәм азатлыҡ. 1 Ведущий: 12 октября 1993 года были утверждены Гимн и Герб Республики Башкортостан. Гимн означает восхваление, торжественная песня. Его исполняют только в торжественных случаях, при открытии и закрытие торжеств, по праздникам. Автор нашего гимна Фарит Фатыхович Идрисов.
2 Ведущий:
Ул — дәүләттең бөйөк көйө,
Уртаҡ йыры халыҡтың.
Бар донъяға яңғырата
Тантанаһын халыҡтың.
1 Ведущий: По закону «О государственном гимне РБ» гимн нашей республики нужно слушать стоя. Давайте и мы прослушаем его стоя в честь праздника дня РБ.
2 Ведущий: Әйҙәгеҙ балалар, гимнды баҫып тыңлайыҡ.
(Все встают и слушают гимн).
Звучит гимн Республики Башкортостан.
1 Ведущий: В Башкирии проживают много людей различной национальности. Русские, татары, чуваши, марийцы, украинцы и. т.д. Наши народы живут дружной, большой семьей в нашей великой Отчизне.
Дети исполняют песню «Отчизна»
Дети садятся на места.
2 Ведущий: Молодцы, мальчики и девочки! А теперь мы с вами будем играть башкирские народные игры.
Игра «Юрта»
Игра «Ловкий наездник»
1 Ведущий: На этом ребята, наш праздник подошёл к концу. Любите свой край, свой город. Любите окружающих вас людей, будьте дружными, добрыми.
2 Ведущий: Ошоноң менән бөгөнгө байрам аҙағына ла яҡынлашты. Тыуған яғығыҙҙы, ҡалағыҙҙы яратығыҙ. Бөтә милләт халҡы менән дә дуҫ, татыу йәшәгеҙ!
Дети уходят в группу.
Республика көнөнә арналған сценарий
Алмас:
Башҡортостан, һинең гүзәллеккә
Тиң булырлыҡ ерҙәр бармы икән?
Аҡҡош кеүек ап-аҡ Ағиҙелкәй
Ҡайһы илдә генә бар икән?
Айгөл:
Шаулап үҫә мәғрүр урмандарың,
Туҡ башаҡлы иркен ҡырҙарың
Данлы илем, гүзәл республикам,
Бүләк булһын һиңә йырҙарым.
Илйәр:
Һаумыһығыҙ ҡәҙерле уҡыусылар, хөрмәтле уҡытыусылар һәм килгән ҡунаҡтар!
Азалия:
Хәйерле көн барығыҙға ла! Башҡортостан автономияһы ойошторолоуҙың 100 йыллығына һәм Республика көнөнә арналған, Рәсүл, Ҡоҙаш ауылдары фольклор коллективтары һәм мәктәп балалары тарафынан әҙерләнгән байрамыбыҙ асыҡ тип иғлан ителә!
Алмас:
Гимн яңғырай – ул шундай көслө,
Ватанын уйлай тыңлаған кеше
Эстән ант бирә һөйөргә илен,
Һөйөргә халҡын һәм тыуған телен!
Айгөл:
Башҡортостан Республикаһының дәүләт гимны яңғырай. ( гимн бөткәс) Рәхмәт!
Сәхнә асыла, ҡурайсылар теҙелә
Илйәр:
Сая бөркөт ише егеттәре
Ҡурайҡайын алып ҡулына,
Көй – моңдары аша тарих һөйләй,
Рух өләшә тормош юлына
Азалия:
Һеҙҙең алдығыҙҙа “Арғымаҡ” ҡурайсылар ансамбле егеттәре сығыш яһай.
Ҡурайсылар сығышы
3 класс шиғыр, йыр «Башҡортостан илгенәм!”
Алмас:
Ҡотлау өсөн һүҙ Рәсүл мәктәбе мөдире Эльвира Рәшит ҡыҙына бирелә.
Айгөл:
Һүҙ мәктәп директоры Астанова Миләүшә Ғизетдин ғыҙына бирелә.
Илйәр:
Һүҙ Иманғол ауыл советы хәкимиәте башлығы Ахмедьянов Рөстәм Рәшит улына бирелә.
Азалия:
Слово предоставляется Депутату Совета муниципального района Республики Башкортостан Хасанову Хуснитдину Фахритдиновичу
Алмас:
Слово предоставляется заместителю главы администрации Муниципального района Учалинский район по экономическим вопросам Гибадатовой Гузель Лиантовне
Һеҙҙең алдығыҙҙа “Минең Мостай Кәрим” район шиғыр һөйләүселәр конкурсында 2-се урын яулаусы Юнусов Ильяс Рим улы сығыш яһай.
Алмас:
Гөлбостанға тиң баҡсалары, нурлы йорттары балҡып тора ғәзиз еребеҙҙә. Эргәлә генә Рәсүл менән Ҡоҙаш ауылдарын тоташтырып Ҡандыболаҡ йылғаһы гөрләп ағып ята. Тирә-яҡтағы урмандар шыбыр-шыбыр килеп тыуған еремә маҡтау йырын йырлай төҫлө. Мәрлүгән, Турғай, Остобейек, Ҡотоҡбаҫҡан, Бурһыҡ, Юныс тауҙары беҙҙе яҡлап, һаҡлап торған батырҙарҙай.
Айгөл:
Беҙҙең кескәй генә Ватаным – тауҙар ҡуйынына һыйынып ҡына ятҡан Рәсүл һәм Ҡоҙаш ауылдары. Ошо ерҙә беҙ бәхетте, ырыҫты тойоп, матур итеп донъя көтәбеҙ. Бында беҙҙең ғаиләләребеҙ, гөрләп торған йорттарыбыҙ балҡып тора.
Алмас:
Һеҙҙең алдығыҙҙа Ҡоҙаш ауылы “Ҡандыболаҡ ҡыҙҙары” фольклор коллективы сығыш яһай.
“Ҡандыболаҡ ҡыҙҙары” сығышы
Илйәр:
Башҡортостан – ғәзиз ерем минең
Башҡортостан – дуҫлыҡ бишеге.
Моң шишмәһе, сал тарихтар иле,
Һиндә асам ожмах ишеген.
Азалия:
Һеҙҙең алдығыҙҙа Рәсүл ауылы “Аҡшишмә” фольклор коллективы сығыш яһай.
“Аҡшишмә” сығышы
Алмас:
Был донъяла йәшәү мәғәнәһе –
Тарихыңды иҫтән сығармау
Башҡорт исеменә тап төшөрмәй
Йырҙарыңда уны гел данлау.
Айгөл:
Һүҙ район кимәлендә үткәрелгән “Һаумы, театр!” конкурсында беренсе урын яулаусы Рәсүл мәктәбенең 8 класс уҡыусыларына бирелә
“Рәсүлем” йырын башҡарыу
Илйәр:
Ғаиләләрҙең ныҡлы булыуында
Киләсәктең яҡты өмөтө
Ҡолас йәйеп ышаныслы осор
Тыуған илдең сая бөркөтө.
Азалия:
Һеҙҙең алдығыҙҙа район кимәлендә үткәрелгән “Йәш ғаилә – 2О19” фестивалендә ҡатнашыусы, “Атай, әсәй, мин – музыкаль ғаилә” талант-шоуында беренсе дәрәжәле диплом менән бүләкләнеүсе Рәсүл ауылынан Юлбирдиндар ғаиләһе сығыш яһай.
Юлбирдиндар ғаиләһе сығышы
Алмас:
Ҡыйғас ҡашлы башҡорт һылыуҙары –
Киләсәктең яҡты өмөтө
Ҡолас йәйеп ышаныслы осор
Тыуған илдең сая бөркөтө.
Айгөл:
Һеҙҙең алдығыҙҙа “Таланттар йондоҙсоҡтары” бейеү конкурс-фестивалендә икенсе дәрәжәле лауреат дипломы менән бүләкләнеүсе Юлбирдина Роза башҡарыуында башҡорт бейеүе.
Розаның бейеүе
Юнусов Ильяс йырлай
Илйәр:
Бөтөн ғаилә булып йәшәйек гел,
Бергә татыу ғүмер кисереп
Салауаттың ышанысын аҡлап
Быуындарҙы дауам иттереп.
Ер йөҙөндә барса халыҡ менән
Гел аңлашып, берҙәм йәшәйек
Милләтебеҙ йөҙөн ҡыҙартмайыҡ
Ил байлығын әрәм итмәйек.
Азалия:
Һеҙҙең өсөн 5 һәм 6 класс уҡыусылары башҡарыуында йыр “Баласаҡ утрауында”
5,6 йырлай
Скамейкаларҙы ултыртырға алып барыусылар һөйләгән арала
Алмас:
Мин халҡымдың сәскә күңеленән
Бал ҡортондай ынйы йыямын,
Йыямын да — йәнле ынйыларҙан
Хуш еҫле бер кәрәҙ ҡоямын.
Айгөл:
Шуға ла мин беләм тел ҡәҙерен:
Бер телдән дә телем кәм түгел —
Көслө лә ул, бай ҙа, яғымлы ла,
Кәм күрер тик уны кәм күңел!..
Илйәр:
Халҡым теле — миңә хаҡлыҡ теле,
Унан башҡа минең илем юҡ;
Илен hөймәҫ кенә телен hөймәҫ,
Илe юҡтың ғына теле юҡ!
Азалия:
Әсәм теле миңә — сәсән теле,
Унан башҡа минең халҡым юҡ,
Йөрәгендә халҡы булмағандың
Кеше булырға ла хаҡы юҡ!
йыр “Мин башҡорт”
Алмас:
Һәр бер йылға тарих булып аға,
Йөрәк тибеп ҡуя һулҡылдап,
Уҡтың һыуы аша сыҡҡан саҡта
Уҡтай сая һаман тулҡындар.
Был тәбиғәт – башҡорт бейеүендә,
Был тәбиғәт – башҡорт көйөндә,
Күпме гүзәллек һәм мөһабәтлек,
Башҡортостан, һинең йөҙөңдә!
Айгөл:
Һеҙҙең алдығыҙҙа Рәсүл ауылының талантлы йәш йондоҙо Ильясов Ғайсар сығыш яһай
Ғасар йырлай
Алмас:
Башҡортостан, һин һөйөклө ғәзиз ер,
Халҡыбыҙҙың изге Ватаны.
Сал Уралдан ҡалҡа бар тарафҡа
Тыуған илдең тыныс ал таңы.
Айгөл:
Дан һиңә, Башҡортостан!
Илен һөйгән азат халҡыңа дан!
Рәсәй менән бөйөк берҙәмлектә
Сәскә ат, Башҡортостан!
Илйәр:
Башҡортостан, һин хөрмәтле данлы ил,
Еңеү яулап алға бараһың.
Киләсәккә яҡты нур-моң сәсә
Һинең ғорур рухлы байрағың.
Азалия:
Республикам, йондоҙ булып балҡы hин,
Күкрәп йәшә, гүзәл илебеҙ.
Тыуған ерҙә һүнмәҫ усағыбыҙ,
Тыуған телдә тынмаҫ йырыбыҙ
Флешмоб “Ҡалдыр эҙеңде”
Алып барыусы: Ошоноң менән байрамыбыҙҙың беренсе өлөшө тамам. Иғтибарығыҙ өсөн ҙур рәхмәт! Ә хәҙер барығыҙҙы ла “Көҙгө уңыш” йәрминкәһенә саҡырабыҙ.
Сценарий внеклассного мероприятия, посвященный Дню Республики Башкортостан.
Ведущий 1 : Добрый день уважаемые гости. Поздравляем Вас с праздником Дня Республики.
Ведущий 2: Хәйерле көн хөрмәтле ҡунаҡтар. Һеҙҙе ҙур байрам – Республика көнө менән ҡайнар ҡотлайбыҙ. Алтын көҙҙөң йәмле мәлендә 1990 йылдың 11 октябрендә, беҙ йәшәгән ил азат, суверенлы дәүләт, тип иғлан ителде.
Ведущий 1 :
Взгляни на глобус:
Вот он – шар земной,
На нем Башкирия
С березовый листок величиной.
Всего лишь навсего
Не больше
Обыкновенного листка,
Береза же – великая Россия –
Так зелена, так высока!
Ведущий 2:
Ер шарының картаһына
Ҡараһаң яҡшы ғына,
Башҡоростан шул картала
Бер япраҡ саҡлы ғына.
Эйе, япраҡ, аҡ ҡайындың
Бер япрағы ни бары.
Ә ҡайыны – бөйөк Рәсәй,
Шундай йәшел юғары.
Ведущий 1: Башкортостан называют жемчужиной России. Его бескрайние степи, богатые леса, высокие горы, полноводные реки и озера, воспетые в стихах и песнях.
Ученики читают стихи
1-ая ученица (Алина)
Башҡортостан! Һинең гүзәллеккә
Тиң булырлыҡ ерҙәр бар микән.
Аҡҡош кеүек ап-аҡ Ағиҙелкәй
Ҡайһы илдә генә бар икән?
Башҡортосан — алһыу таң иле,
Гөл баҡсалар иле, дан иле.
2-ой ученик
Ой, Урал мой, я срезаю снова
Прутик ивы погонять коня…
Капает на землю кровь батыров,
Павших за тебя и за меня.
В руки взял батыр свое оружье
Доброго коня он оседлал,
Где б не дрался жизни не жалея,
Никому он не сдавал Урал.
3-я ученица
Башҡортостан флагында
Күк, аҡ, йәшел төҫ уйнай.
Зәңгәр күктә талпына ул,
Аҫыл ҡош ҡанатылай.
Күк төҫ – изгелек билдәһе,
Аҡ төҫ – именлек, сафлыҡ.
Йәшел – йәшәү мәңгелеге,
Татыулыҡ һәм азалыҡ.
4-й ученик (Андрей)
Гляжу не нагляжусь на наше раздолье,
Желанней и родней не знаю я земли
Здесь отчее крыло, знакомое до боли
И детства боль и в небе журавли…
Башкортостан не слова красивее
Любуюсь я тобой, дыханье затая.
Башкортостан! Отчизна милая моя!
5-я ученица
Мин яратам һине, Башҡортостан!
Ғорур халҡың өсөн яратам.
Йән эреткән туған телең өсөн,
Тулылығың өсөн яратам.
Ведущий 1: И все это наш родной край – Башкортостан. И любим мы его не только за достопримечательности и полезные ископаемые, а потому что мы здесь живем, это наша Родина.
Песня Оксаны Евгеньевны «Желаю тебе земля моя»
Ведущий 1: В народных танцах, так же как и в песнях, сказках и легендах, выражены лучшие черты и стремления свободных, трудолюбивых народов. С башкирским искусством народного танца вас познакомит ученица 7А класса Ахунова Лия.
Ведущий 1: Край наш необыкновенно привлекателен разнообразием природы. Если посмотреть на Башкортостан с высоты, то можно увидеть и горы, и холмы, и крутые обрывы, и бескрайние хлебные просторы. Очень много у нас рек и озер.
Глядя на эти красоты рождается мелодия.
На сцену приглашаем ученика 6В класса Погудина
Ведущий 1: Башкортостан многонациональная республика. Здесь в согласии и в дружбе живут русские, башкиры, татары, чуваши, мордва, а так же представители других национальностей. И всем нам вместе весело шагать…
Встречаем ВИА «Подснежник» с песней «Вместе весело шагать…»
Ведущий 1: На сцену приглашаются ученики 5-го класса с танцем «Кантри»
Ведущий 1:
Башкирия,
Моя земля и небо,
Мой соловьиный край
Мне жаль того,
Кто здесь ни разу не был,
Мне жаль того,
Кому не пел курай…
Башкирия,
Мое второе сердце,
Второе солнце у меня в окне!
Чтоб на тебя досыта наглядеться!
Не два, а двадцать глаз иметь бы мне!
1-й ученик
Төрлө — төрлө телдә һөйләшһәк тә.
2-й ученик
Төрлө — төрлө милләт булһаҡ та.
(Хором): Тик бер беҙҙең Тыуған илебеҙ,
Тик бер беҙҙең Тыуған еребеҙ!
Учащиеся 3-го класса поют песню «Был минең тыуған ерем»
МАОУ «СОШ№5» городского округа
г. Стерлитамак Республики Башкортостан.
Учителя: Кутлушина Л.К., Акчулпанова А.Х.
Сценарий посвященный дню республики.
Тема: Башҡортостан- мой край родной.
Цели:
-
воспитание в детях любви к Родине, уважения к ее героям и чувства гордости за них;
-
воспитание уважения к национально-культурным традициям народов Башкортостана;
-
развитие любознательности, познавательного интереса к истории, литературе и культуре башкирского народа.
Ход мероприятия
Ведущий 1. Добрый день, дорогие друзья, уважаемые учителя, ученики! Мы приветсвуем вас на мероприятии, посвященном дню республики Башкортостана.
Ведущий 2. Взгяните на историю… (слайд 3)
Ведущий1. 11 октября в судьбе нашей Республики особенный день. Мы отмечаем 25-тие принятие Декларации о государственном суверенитете Башкортостан. И событие это вправе быть отнесенным к тем из важнейших моментов жизни, который оставляют значительный след в судьбах людей.
Ведущий 2. Башкортостан вступил в ХХ1 век высокоразвитым, стабильным, экономически и духовно благополучным регионом. Это результат напряженного и вдохновенного труда всего народа республики. (слайд 4)
Чтец
В Башкортостане я родился.
На свет в том крае появился.
Но здесь живу не только я –
Отец и мать, сестра моя.
Башкирский здесь живёт народ.
О Салавате он поёт.
Стихи о нём народ слагал,
Да и поэмы сочинял.
Вот, словно песенка курая,
Плывёт вся жизнь родного края.
О.Феофанова
Чтец 2 (слайд 5)
В Башкортостане я родился.
В Башкортостане я живу.
В Башкортостане вольной птицей
Я песни громкие пою.
Я выбегу на улицу и песню запою:
Мой край родной — Башкирия –
И я её люблю!
О. Феофанова
Ведущий 1. В настоящее время Башкортостан имеет площадь около 11тысяч метров, это больше чем Греция. Он имеет свою конституцию, флаг, парламент и президента. Государственными языками являются 2 языка: русский и башкирский. (слайд 6)
Ученик. В мире и согласии живут трудовые слои башкирского и русского народа. Им всегда приходилось вместе защищать интересы России – в одних рядах сражаться против иностранных интервентов. Нам хорошо известно имя легендарного героя башкирского народа, поэта – импровизатора Салавата Юлаева. Башкирский народ помнит и чтит подвиг своего героя, складывает о нем песни и стихи.
Ученики читают стихотворение Ш. Бабича “Салават”.
Кто он, грозный Салават?
Чем он славен и богат?
Он – родной земли булат,
Он отвагою богат!
Ни во сне, ни наяву
Равных нет такому льву,
В небесах и на земле
Равных нет его стреле.
Наш Урал – его отец.
Он – стремленье всех сердец,
На земле – он свет земной,
В небе светится луной.
Он – отечества глаза,
Он – захватчиков гроза,
Саблей гору он свернёт,
Криком озеро спугнёт.
Салават, как наш Урал,
Никогда не умирал.
Кровь его – зовёт живым,
Мы её не оскверним!
Ведущий 2. Салават Юлаев соединил в себе талант поэта, дар полководца, бесстрашие воина. Эти качества отражают духовный облик башкир.
Танцевальная группа исполняет башкирский танец “ Башкирские казаки”.
Ведущий 1. Прекрасна природа нашего края. (слайд 7)
Ведущий 2. Красивы наши города и села. (слайд 8,9,10,11)
Ведущий 1. Богата полезными ископаемыми республики. Недра Башкортостана хранят почти все виды полезных ископаемых. В 1932 году были открыты первые месторождения башкирской нефти. С тех пор она стала республикой развитой нефтяной и химической промышленности.
Чтец (слайд 12,13)
Урал. Он лег в мою строку.
Во всю длину, размашисто и строго.
Он Азиатскому материку
Пришелся каменным порогом.
Ему известен Мамонта скелет
В грунтах промерзлых. Ливнями, ветрами
Его точили миллионы лет,
Чтобы строкою засверкали грани.
Он весь пропах лесами и цветами
И горьковатым дымом заводским.
Степан Щипачев
Ведущий 2. Богата и разнообразна природа Башкортостана. Башкортостан – республика лесов, которые занимают почти 40% территории. Край наш необыкновенно привлекателен разнообразием природы. Если посмотреть на Башкортостан с высоты, то можно увидеть и горы, и холмы, и крутые обрывы, и бескрайние хлебные просторы. На востоке республики высятся Уральские горы. Они покрыты густыми лесами. (слайд 14)
Чтец (слайд 15)
Башкирия,
Моя земля и небо,
Моя любовь,
Мой соловьиный край!…
Мне жаль того,
Кто здесь не разу не был,
Мне жаль того,
Кому не пел курай…
Башкирия,
Мое второе сердце,
Второе солнце у меня в окне!
Чтоб на тебя досыта наглядеться,
Не два,
А двадцать глаз иметь бы мне!…
Г.Молодцов
Ученик. Если плыть по реке Уфе от села Красная горка до села Караидель, то кажется, что находишься в какой-то горной стране. Очень много у нас рек и озер. Самая большая и красивая среди них красавица Агидель. Агидель, или река Белая –самая большая река Башкортостана. Начало своё она берёт в Уральских горах в Учалинском районе. Длина более 1420км. Порой на её пути встают неприступные скалы , и она круто петляет. В таких местах берега её высокие, обрывистые, с крутыми склонами. Много стихов и песен сложено про эту красивую реку. (слайд 16)
(В грамзаписи звучит мелодия курая)
Ведущий 1. Гордостью нашей республики являются башкирский мед, гора Янгантау, национальный музыкальный инструмент курай, пещера Шульган — Таш (Капово), памятник Салавату Юлаеву, эпос «Урал Батыр», минеральный источник «Красноусольский». Все эти уникальные места представляются как семь чудес Башкортостана. (слайд 17)
Дети исполняют песню “Прекрасная земля” муз. А.Имаева
сл. Р. Валеевой (слайд 18)
|
Красивая земля моя |
Красивая земля моя, |
|
Красивая земля моя |
Красивая земля моя, |
Ведущий 2. Но самое главное богатство- это ее многонациональный народ, проживающий здесь. Наша республика является одной из самых многонациональных республик России. Приблизительно 160 национальностей населяют республику. (слайд 19)
Ведущий 1. У нас проживают башкиры
-русские
— татары
— чуваши
— удмурты
— белорусы
— немецы
— евреи
— ҡазахи
— латыши
— армяни
— узбеки
— азербайджани и другие.
Танцевальная группа исполняет русский танец “Барыня ”
Ведущий 2. Башкортостан расположен в центре России на стыке Европы и Азии, на Уральских горах и граничит с Оренбургской областью, Республикой Татарстан, Пермской, Свердловской, Челябинской областями. (слайд 20)
Ведущий 1. В первой половине ХVI века башкиры жили в состав Казанского, Астраханского ханства и Ногайской орды. В этой сложной обстановке башкиры должны были принять решение о вхождении в состав какого – либо сильного государства и попытаться с его помощью освободиться от власти ханов и феодалов. Выбор пал на Руссое государство.
Ведущий 2. С этого момента начинается новая эпоха в истории башкирского народа. Башкиры получили возможность спокойно жить и заниматься хозяйством. Они стали единым народом.(слайд 20)
Чтец:
Не русский я, но россиянин. Ныне
Я говорю, свободен и силён:
Я рос, как дуб зелёный на вершине,
Водою рек российских напоен.
Своею жизнью я гордиться вправе
Нам с русскими одна судьба дана.
Четыре века в подвигах и славе
Сплелись корнями наши племена.
И полюбил я силу в человеке,
И научился радость жизни брать.
За это все, за это все — навеки
Тебе я благодарен, русский брат.
Чтец:
Ты вкус дал хлебу моему и воду
Моих степей в живую обратил,
Ты мой народ, для радости народа,
С народами другими породнил.
Не русский я, но россиянин. Зваться
Так навсегда, душа моя, гордись!
Десятку жизней может поравняться
Моей судьбы единственная жизнь.
М.Карим
Ведущий 1. По производству промышленных и сельскохозяйственных товаров республика Башкортостан вышел на мировой уровень. (слайд 22)
Ведущий 2. Республика прославила себя талантливыми художниками, певцами, танцевальными ансаблями, театрами. А также на олимпиадах и параолимпиадах наши спортсмены занимают призовые места. (слайд 23-29)
Звучит песня «Край родной Башкортостан». Сл. Рустама Гафурова, муз.Нура Даутова. (слайд 30,31)
Я люблю степной простор,
Вольный мой Башкортостан,
Я люблю седины гор,
Мудрый мой Башкортостан.
Я люблю твоих людей,
Добрый край Башкортостан,
Слава Родине моей,
В сердце ты Башкортостан!
Есть на свете много стран,
Есть на свете чудеса,
Мне милей Башкортостан,
И родные голоса.
Я люблю твои поля,
Хлебный мой Башкортостан,
Здесь медовая земля,
Жемчуг мой Башкортостан.
Слава Родине моей,
Ты цвети любимый край,
В вольной музыке своей
Славь отчизну наш курай!
Слышу я напев родной,
Звонкий мой Башкортостан,
Образ твой всегда со мной,
Светлый мой Башкортостан.
Ведущий 1.Столицей Башкортостана является город Уфа с населением более 1 миллиона человек. С каждым годом город Уфа становится все краше и благоустроенным. Не зря в 2015году 10 июня в столице Башкортостана прошел международный форум по работе саммита Шанхайской организации сотрудничества и БРИКС. По оценки СМИ, прошедшие в Уфе эти форумы заложили основы для новой системы управления миром. (слайд 32-35)
Г. Рамазанов “Уфа”.
Уфа, всего лишь три буквы, короткое слово,
Но где-то вдали его назови –
Сколько встанет за ним родного,
Сколько в нем зазвучит любви!
В нем отчизна отцов святая,
В нем – любимый наш милый дом.
Сердце манит оно, сверкая,
Как три звездочки над стихом.
Ученик. В народных танцах, так же как и в песнях, сказках и легендах, выражены лучшие черты и стремления свободных, трудолюбивых народов. С башкирским искусством народного танца познакомились зрители многих республик, областей и краев нашей страны. Башкирские танцоры побывали в нескольких десятках стран всех пяти континентов. (слайд 36-37)
Танцевальная группа исполняет башкирский танец “Семь девушек”
Ведущий 1. Сегодня мы говорили о нашем родном Башкортостане, о его бескрайних просторах, о бесчисленных богатствах, которые нам с вами беречь и преумножать. А самое большое богатство Башкортостана это его люди. И пусть на твоей земле, Башкортостан, всегда процветает мир и дружба, пусть хватит места для всех народов, населяющих этот удивительный край! (слайд 38-39)
Ведущий 2.Дорогие друзья! Поздравляем вас всех с Днем республики. Желаем здоровья, мирного неба, счастья. Чтобы наша родная республика стала еще богаче, краше, мы с вами должны лучше учиться и трудиться. С юбилеем тебя, родная Республика! (слайд 40-41)
Список литературы:
1. Удалов С.Р. Подготовка педагогов к использованию средств информатизации и информационных технологий в профессиональной деятельности : Монография / С.Р. Удалов — Омск: Изд-во ОмГПУ, 2005. — 211 с.
2. « Мой край – Башкортостан». Программа по ознакомлению детей дошкольного возраста с родным краем. Ф.И. Фазлыева, — Уфа: Китап — 2003 г.
3. «Башкирская кухня». И.А. Арсланова,- Уфа: Баш. кн. Издательство- 1992 г.
4. Учебник хрестоматия «Я познаю Башкортостан» воспитателям дошкольных образовательных учреждений, учителям начальных классов и родителям для ознакомления детей с родным краем. Р.Л. Агишева, Ф.Х. Губайдуллина, — Уфа -2006 г.
Темәс урта белем биреү мәктәбенең филиалы
Ишей төп дөйөм белем биреү мәктәбе
-
октябрь – Башҡортостан Республикаһы көнө
Республика көнөнә арналған кисәнең эшкәртмәһе
( әҙәби – музыкаль композиция )
Кисәне башланғыс синыфтаруҡытыусыһы
ҒәбдрәшитоваЭльмира
Морат ҡыҙы әҙерләне.
07.11.15.
Башҡортостан
З.Күлбәков һүҙҙәре
К.Рәхимов музыкаһы.
Башҡортостан ! Һинең гүзәллеккә
Тиң булырлыҡ ерҙәр бар микән ?
Аҡҡош кеүек ап – аҡ Ағиҙелкәй
Ҡайһы илдә генә бар икән ?
Башҡортостан – алһыу таң иле,
Гөл – баҡсалар иле, дан иле.
Күкрәгеңда нефть шишмәләре,
Тупрағыңда бөтмәç алтының.
Киң Рәсәйҙең сикһеҙ киңлегендә
Яҡты йондоҙ булып балҡының.
Һиндә тыуа изге теләктәр,
Ярһып табә ҡайнар йөрәктәр.
Шаулап үçә мәғрур урмандарың,
Туҡ башаҡлы иркен ҡырҙарың.
Данлы илем, гүзәл республикам,
Бүләк булһын һиңә йырҙарым.
Башҡортостан республикаһы Рәсәй составындағы суверенлы (үҙ аллы ) демократик дәүләт. Ул Урал тауҙарының көньяҡ өлөшөндә, Европа менән Азия сигендә урынлашҡан.
Башҡорттарҙа дәүләтселектең барлыҡҡа килеүе IX-XIII быуаттарға тура килә. XVI быуат урталарында башҡорттар батша хөкүмәте менән килешеү төҙөп урыç дәүләтенә ҡушыла. 1919 йылдың 23-сө мартында Башҡорт Автономиялы республика тип иғлан ителә.
1990 йылдың 11 октябрендә Дәүләт суверенитеты тураһында дек-ларация ҡабул ителә, 1992 йыдың февраль айынан Башҡортостан республикаһы тип атап йөрөтөлә башлай.
I. « Башҡортостан – гөлбостан» тип аталған әҙәби – музыкаль
композиция, тапҡырҙар һәм зирәктәр өсөн конкурстар.
-
Исем, девиз, йыр. Һәр бер команданың сығышы.
-
Шиғырҙар конкурсы (Тыуған ил, тел, ер темаһына арнала
II. Милләт – ара татыулыҡты нығытыу йылы.
1. Һорау: Башҡортостанда иң күбе ҡайһы милләт йәшәй ?
Халыҡтың милли составы. Башҡортостанда 30-ҙан ашыу милләт вәкилдәре йәшәй. Иң күп һанлы милләт – урыçтар, улар дөйөм республика халҡының 39.3% тәшкил итә. Икенсе урында татарҙар—
28,4%. Башҡорттар — өсөнсө урында ғына тора, улар һаны 21,9%
2. Һорау : Саф башҡорт телендә ҡайһы райондарҙа күберәк һөй-ләшәләр ? (Баймаҡ, Борйән, Белорет, Учалы, Әбйәлил, Ишембай )
3. Һорау Тағы ла республикабыҙҙа сыуаштар, мариҙар, украиндар, мордвалар, удмурттар, белорустар, немецтар һ.б.
4. Һорау. Башҡортостанда күпме кеше йәшәй ? ( 4. млн. ашыу)
III. Һәр бер командаға ҡағыҙ таратыла һәм Республика тигән һүҙҙән айырым һүҙҙәр уйлап табалар (Мәçәлән: рис, кил, бур, Урал, ер, бер, кер, ал, сик һ.б.
IV. Шиғырҙарҙан өҙөктәр уҡыла, командалар шиғырҙың исемен,
һәм кем яҙғанын асыҡлайҙар:
1. (6 кл) Башҡортостан – гөлбостан,
Сөмбөлөстан, нурбостан,
Шунда тыуып, шунда үçкән
Башҡорт атлы арыçлан (Ш.Бабич «Башҡортостан»)
2. (7 кл) Рус һәм башҡорт юлда һәр сәҡ юлдаш,
Табындаштар оло байрамда,
Яуҙа яуҙаш, дандаш һәм ҡәберҙәш
Изге һуғыш үткән майҙанда. (М.Кәрим «РОссиянмын)
3. (8 кл) Ай Уралым, Уралым,
Күгәреп ятҡан уралым.
Нурға сумған түбәһе
Күккә ашҡан Уралым! (С.Юлаев «Уралым»)
4. ( 5 кл) Минең тыуған ҡырҙарым,
Балдай татлы һыуҙарым,
Яландарым, урманым,
Күккә ашҡан Уралым,-
Минең изге төйәгем,
Һеҙҙе һөйә йөрәгем. С.Юлаев «Тыуған илем»)
Арҙаҡлы шәхестәребеҙ, Милли батырыбыҙ Салауат Юлаев:
— Кем ул Салауат Юлаев ?
— С.Юлаев ҡайҙа һәм ҡасан тыуған ?
— Уның ниндәй шиғырҙары бар ?
— Уның исемен нисек мәңгеләштергәндәр ?
1. Башҡорт халҡы борон ырыу менән йәшәгәндәр, ниндәй
ырыуҙарҙы беләҙегеҙ?
2. Һәр бер ырыуҙың батыры булған, уларҙан кемдәрҙе беләҙегеҙ ?
3. Башҡортостандың билдәле рәссамдары
4. Сәсәндәр.
5. Башҡортостандың халыҡ яҙыусылары ?
6. Башҡортостан һүҙе менән бәйле газета – журналдар.
VI. Ете мөғжизә.
2009 йылда республикабыҙҙың тәбиғәт мөғжизәләрен билдәләүҙә бик кү халыҡ ҡатнашып, үҙ тауыштарын белдерҙе. Исемлектә бөтәһе 200-ләп мөғжизә бар инее. Шуларҙың тик етәүһе генә еңеп сыҡты. Ниндәй мөғжизәләр икән улар ?
1. Башҡорт балы.
2. ҡурай.
3. «Урал батыр» эпосы
4. Шүлгәнташ мәмерйәһе.
5. «Янғантау»
6. Красноусол минераль сығанаҡтары.
7. Салауат Юлаев һәйкәле.
VII. Сәсәндәр конкурсы.
«Бер тигәс тә ни яҡшы»
Башҡортостан һандар менән.
— Башҡортостан Республикаһының майҙаны күпме? -143,6 мең кв. км.
— Башҡортостан Республикаһында нисә район һәм ҡала бар?
54 район бар һәм 21 ҡала бар
— Башҡортостанда бөтәһе нисә кеше йәшәй — 4 млн. ашыу
— Башҡортостанда күпме һәм ниндәй милләт вәкилдәре йәшәй?
–30-ҙан ашыу.
— Башҡортостандың өс баш ҡалаһы булған, һанап бирегеҙ.
Темәс, Стәрлетамаҡ, Өфө.
— Ҡурайға һәйкәл ҡайҙа ҡуйылған? Беҙҙең Баймаҡ районының Төркмән ауылындағы Туғажман тауына ҡуйылған, бейеклеге 15 м
— Башҡортостан ҡасан суверенитет ҡабул итә? 1990й. 11октябрендә
Викторина һорауҙары.
1. Беҙҙең республика нисек атала? (Башҡортостан)
2. Башҡортостан Респ-на нисәнсе йылда уҙаллылык бирелде? 11.11.90
3. Республикабыҙҙың баш ҡалаһы нисек атала? (Өфө)
4. Башҡортостан Республикаһының президенты кем? (Р.З.Хәмитов)
5. Нимә ул «ҡоролтай»? (Дәүләт йыйылышының Юғары органы)
6. «Башҡортостан символикаһы» нимәләрҙән тора? (флаг, герб, гимн)
7. Республикабыҙҙың флагы ниндәй төçтә ? (Йәшел, аҡ, зәңгәр)
8. Республиканың гербында нимәләр төшөрөлгән ? (С.Юлаев, ҡурай)
9. Флагтағы төҫтәр нимә аңлата?
10. Башҡортостан гимнының авторы кем? (Р.Шәкүр, Ф.Иҙрисов)
11. «Башкорт» һүҙе иимә аңлата? (легенданы һөйләйҙәр)
12. Башҡортостан кайҙа урынлашҡан? (Көнъяҡ Уралда)
13. Башҡорттарҙың боронғо торлағы нисек атала. (тирмә)
14. Башҡорт хәлҡының милли геройы кем? (С.Юлаев)
15. «Салауат Юлаев» романының авторы кем? (С.Злобин)
16. Салауат Юлаев һәйкәле ҡайҙа урынлашҡан, скульпторы кем?
( Өфө ҡалаһының Ағиҙел буйы ярында, Сосланбәк Тавасиев)
17. Башҡортдарҙың ниндәй байрамдары бар? Ураҙа, ҡорбан)
18. Яҙғы сәсеү бөткәс,башхорттарҙың ниндәй байрамы уҙа? (Һабантуй)
19. «Науруз» байрамы касан була? Яҙғыһын ҡар ирей башлаһа.
20. .Башҡорттарҙың милли аҙығын ата.(Бишбармаҡ, сәксәк, ҡаҙы…)
21. Айранды нимәнан эшләйҙәр? (Ҡатыҡтан)
22. Башкорттарҙың ниндәй шифалы эсемлеге бар? (Ҡымыҙ)
23. Башҡорттарҙың милли кейемдәрен һанап сығығыҙ.(Елән, камзул..)
24. Башкортостандағы иң бейек тау? (Ямантау)
25. Башхортостанда ниндәй йылғалар бар? (Ағиҙел, Дим, Ыҡ, Өршәк )
26. Башкортостандағы иң оҙон йылға? (Ағиҙел)
27 Башкортостанда нисә ҡала бар? (21)
28. Башҡортостандағы иң йәш ҡала? (Ағиҙел)
29. Ниндәй ҡала үҙенең нефтселәре менән ғорурлана? (Ишембай)
30. «Баигкортостанда иң ҙур күл?(Асылыкүл)
31. Башҡортостан нимәгә бай ? (нефть, бал, урман…)
32. Башҡортостандың милли музыка ҡоралы: (ҡурай)
33. Беҙҙең райондың администрация етәксеһе кем (ИХ.Ситдиков)
Баймаҡ районы. Баймаҡ районы БР-ҙың көньяҡ – көсығыш өлөшөндә урынлашҡан, Силәбе өлкәһе менән сиктәш. Дөйөм майҙаны 5432 кв.км. Районда ҙур Һакмар, Таналыҡ, Оло Урғаҙа йылғалары бар, Талҡаç, Күлтабан күлдәре бар.
Баймаҡ районы буйынса һорауҙар:
— Беҙҙең район Башҡортостандың ниндәй райондары менән сиктәш?
— Беҙҙең райондың ауылдарын Һанап сығығыҙ .
— Районыбыҙ ниндәй арҙаҡлы шәхестәребеҙ менән дан тота ?
VIII. Һүрәттәр һәм мода конкурсы
«Мин ауылымды киләсәктә нисек күҙ алдына килтерәм ?»
« Хәҙерге заманда башҡортмон тигән Кеше нисек кейенеп йөрөгә тейеш ?»
Мәҡәлдәрҙең дауамын әйт:
Ил өçтөндә илле дуçың булһын
Ил төкөрһә күл булыр
Ил ҡәҙерен белмәгән башын юғалтҡан
Сит илдә солтан булғансы үҙ илеңдә олтан бул
Алтын-көмөш яуған ерҙән тыуып үҫкән ер яҡшы
Батыр үҙе өсөн тыуа, иле өсөн үлә.
Ил намыҫы ир күңелендә
Бала ҡәҙерен әсә белер, ир ҡәҙерен ил белер;
Иле барзың теле бар.
Туған телде ҡәҙерләгән халыҡ ҡәҙерле булыр.
IX. Йыр конкурсы
Тыуған , тел еребеҙ, халҡыбыҙ хаҡында йырҙар йырлау.
Йомғаҡлау.
1. Башҡорт Автономиялы республика тип ҡасан иғлан ителә ?
1919 йылдың 23-сө мартында Башҡорт Автономиялы республика тип иғлан ителә.
2. Башҡортостан ҡасан суверенлы республика булып китә ?
1990 йылдың 11 октябрендә Дәүләт суверенитеты тураһында дек-
ларация ҡабул ителә
3. Башҡортостанда иң күбе ҡайһы милләт йәшәй ?
4. Башҡортостанда күпме кеше йәшәй ? ( 4. млн. ашыу)
Тест.
1. Башҡортостанда бөтәһе нисә кеше йәшәй ?
1) 1 млн. тирәһе; 2) 4 млн. ашыу; 3) 10 млн. тирәһе.
2. Башҡор-тан территорияһында күпме милләт вәкилдәре йәшәй ?
1) 100 тирәһе; 2) 30-ҙан ашыу; 3) 80дән артыҡ
3. Башҡортостан Республикаһының майҙаны күпме?
1) 143,6 мең кв. км. 2) 200 мең кв. км. 3) 45 мең кв.км.
4. Ғалимдарҙың иçәпләүҙәре буйынса Башҡортостанда 166 ашыу үçемлектәр, 270 төр ҡоштар, 83 төр хайуандар, 40 төр балыҡтар һәм 60 төр бөжәк бар икән. Ағастарҙың ниндәй төрө Башҡортостанда күберәк үçә ?
1) ҡарағай; 2) йүкә; 3) ҡайын
5. Йылҡы малының һөтөнән ниндәй шифалы эсемлек яһайҙар?
1) ҡымыҙ; 2) айран; 3) буҙа
6. Дашҡортостан дан тотҡан продукт, уны беҙҙең республикала
етештерәләр ? 1) шәкәр; 2) ҡымыҙ; 3) бал
7. Башҡортостан буйлап 600-ҙән ашыу йылға аға. Был йылға иң ҙуры. Уның тураһында легендалар, йырҙар, поэмалар, шиғырҙар ижад итәләр. Ниндәй йылға был
1) Йүрүҙән 2) Ағиҙел 3) Һаҡмар
8. Башҡортостанда 1000 ашыу күл бар. Шуларҙың береһен башҡорт диңгеҙе тип әйтәләр. Уның оҙонлоғо 8км., киңлеге 5км. Был ниндәй күл тураһында һүҙ бара 1) Ҡандракүл; 2) Асылыкүл; 3) Талҡаç Башҡортостан территорияһында үҙенсәлекле тауҙар бик күп. Уның тураһында “Урал батыр” эпосында ла һүҙ бара. Был ниндәй тау ? 1) Ирәндек 2) Торатау 3) Янғантау 9. Башҡортостан Республикаһы Рәсәй Федерацияһына ингән үҙ аллы республикаларҙың береһе. Уның тыуған көнө ҡасан 1) 10 октябрь 2) 11 октябрь 3) 12 октябрь 10. Башҡортостан Респуб-на үҙ аллылыҡ нисәнсе йылда бирелә ? 1) 1919 йылда 2) 1991 йылда 3) 1992 йылда 11. Башҡортостанда Юғары орган власы булып нимә тора ? 1) Парламент; 2) Ҡоролтай; 3) Йыйын;
12. Беҙҙең ил өсөн йәнен биреп хеҙмәт иткен арҙаҡлы шәхестәре-беҙ бик күп. Шулар араһында ил етәкселәре республакабыҙҙың үçешендә мөһим роль уйнай. Башҡорт-дың тәүге президенты кем? 1) Хамитов 2) Шаймиев 3) Рахимов 13. Билдәле урыç яҙыусыһының тыуған — ере Башҡортостан. Кем ул? 1) Аксаков 2) Чехов 3) Некрасов 14. Беҙҙең милли геройыбыҙ кем ? 1) А. Матросов 2) С.Юлаев 3) М.Ғөбәйҙуллин 15. Башҡортостанда 21 ҡала бар, райондар унан да күберәк, ә ауылдарҙың, ҡала тибындағы ауылдарҙың иçәбе –һаны юҡ. Һорау: Башҡортостанда нисә район бар ? 1) 43 район 2) 54 район 3) 74 район 16. Башҡортостан бай үҙенең тарихи менән күптәрҙе ҡыҙыҡһынды-ра. Беҙҙең территорияла ла тәүтормош кешеләр йәшәгәнен күҙ ал-длына килтереүе лә ҡыйын. Ул кешеләрҙең меңәр йыл элек уҡ – һөңгөләр менән мамонттарға һәм төрлө ҡырағай хайуандарға һу-нар иткәндәре билдәле. Быны Бөрйән районындағы мәмерйәлә булған һүрәттәр иçбатлай. Ул ниндәй мәмерйә ? 1) Ҡыҙылташ 2) Ҡуштау 3) Шүлгәнташ. 17. Башҡорт халҡы ҡунаҡсыл халыҡ булараҡ, элек – электән бай-рамдар ойоштороп, батырҙарын тәбрикләп күңел асыр булғандар. Ҡайһы бер байрамдар халыҡ байрамына әүерелгән. Ул ниндәй байрам ? 1) Олимпиада 2) Яңы йыл 3) Һабантуй 18. Иң ҡәҙерле ҡунаҡтар өсөн әҙерләнгән аш – һыу төрөнән был аш төрө милли ризыҡ араһында беренсе урында тора ? 1) бауырһаҡ 2) бишбармаҡ 3) ҡорот 19. Башҡортостанда ҡунаҡты һәр ваҡыт яҡты йөҙ, тәмле аш менән ҡаршы алалар, ҡымыҙ эсереп бал ашаталар, тағы ла төрлө уйындар уйнатып, бейеп йырлап халыҡтың күңелен аса беләләр. Ә ниндәй музыкаль инструментта күберәген ҡатын – ҡыҙ уйнай? 1) Ҡурай 2) ҡумыҙ 3) думбыра 20. Борон – борондан килгән башҡорт халыҡ ижадын уҡығандан уҡығы килеп тора, ул әкиәт булһынмы, ҡобайырмы, көләмәсме һ.б., ә шағир – импровиза-торҙарҙы кем тип йөрөтәләр ? 1) Йырау 2) Сәсән 3) Аҡын
21. Башҡортостандың өс баш ҡалаһы булған . Иң беренсе баш ҡала итеп ҡайһыныһын билдәләгәндәр ?
1) Темәс, 2) Стәрлетамаҡ, 3) Өфө.
22) Ҡурайға һәйкәл ҡайҙа ҡуйылған?
1) Өфөлә 2) Темәстә 3) Төркмәндә.
23) Үçмерҙар өсөн баçтырылған журнал нисек атала ?
1) “Аҡбуҙат” 2) “Шоңҡар” 3) “Аманат”
24) Башҡорт халҡы борон күсмә тормош менән тирмәләрҙә йәшәгәндәр, ба-лаларына әкиәттәр, легендалар, риүәйәттәр һөйләгәндәр, мәҡаәл — әйтемдәр аша тәрбиәләгәндәр ә хәҙер бөтә уңайлыҡтары булған иркен өйҙәрҙә йәшәй-ҙәр, балалар кистәрен телевизорҙан төрлө тапшырыуҙар ҡарайҙар. Кескәйҙәр өсөн ниндәй тапшырыу күрһәтәләр ?
1) Яңылыҡтар 2) “Йырым булһын бүләгем 3) “Сәңгелдәк”
«Тыуған илем — Башҡортостан!»
(өлкәндар төркөмө өсөн байрам сценарийы)
Төп белем биреү өлкәһе: телмәр үҫеше.
Белем биреү өлкәләрен интеграциялау: танып белеү үҫеше, социаль- коммуникатив үҫеш.
Интеграцияланған бурыстар.
Белем биреүсе.Балаларға Башҡортостан Республикаһының дәүләт билдәләре (гимн, герб, флаг), тыуған илебеҙ, еребеҙ тураһында яңы белем биреү.
Үҫтереүсе. Балаларҙың аң-зиһенен, хәтерен, телмәрен үҫтереүҙе дауам итеү.
Тәрбиәүи. Башҡорт халыҡ ижадына, йолаларына, байрамдарына ҡыҙыҡһыныу уятыу, тыуған илебеҙгә, еребеҙгә һөйөү, һаҡсыл ҡараш тәрбиәләү. Шатлыҡ тойғоһо бүләк итеү.
Йыһазландырыу: Башҡортостан гимны, гербы, Рәсәй Федерацияһының, Башҡортостан Республикаһының,Башҡортостан Республикаһы гимны аудиояҙмаһы.
Алдан үткәрелгән саралар: Башҡортостан тураһында шиғырҙар ятлау,йырҙар, бейеүҙәр өйрәнеү, әңгәмә үткәреү.
Зал байрамса биҙәлгән.
Ҡурай уйнай. Балалар залға инәләр.
1.Алып барыусы: Хәйерле көн, балалар, хөрмәтле ҡунаҡтар! Бөгөн беҙҙә ҙур байрам!Һәр кешенең тыуған көнө булған кеуек, илдәрҙең дә барлыҡҡа килгән көнө була. Беҙ бөгөн яратҡан байрамдарыбыҙҙың береһе Башҡортостан республикаһының тыуған көнөн билдәләйбеҙ.
2.Алып барыусы. Һаумыһығыҙ, балалар! Байрамға рәхим итегеҙ! Балалар, һәр кешенең тыуған иле, теле, ере,милләте була. Һеҙ, миңә әйтегеҙ әле:
— Һеҙҙең милләтегеҙ кем?
—Беҙ башҡорттар.
—Һеҙниндәй телдә һөйләшәһегеҙ?
— Башҡорт телендә.
—Ә һеҙ ниндәй ҡалала йәшәйһегеҙ?
—Сибай ҡалаһында.
-Тыуған илегеҙ нисек атала?
— Башҡортостан!
1.Алып барыусы. Балалар,Башҡортостан ул — башҡорт иле. Унда барса халыҡ дуҫ, татыу йәшәй. Беҙҙең илебеҙ азат, үҙаллы ил. Халҡыбыҙ үҙенең башлығын да яңыраҡ һайланы.
-Балалар, кем ул беҙҙең башлығыбыҙ?(балаларҙың яуабы)
2. Алып барыусы. Республикабыҙҙың үҙ флагы,гербы, гимны бар. Гимнды, балалар, аяҡ өҫтө баҫып тыңлайҙар. Һеҙ уны барығыҙ ҙа беләһегеҙ. Ул берҙәмлеккә, татыулыҡҡа, дуҫлыҡҡа, азатлыҡҡа әйҙәүсе символ. Әйҙәгеҙ Башҡортостан республикаһы гимнын тыңлайыҡ.
1. Алып барыусы.Балалар,Башҡортостан нимәләргә бай? (балаларҙың яуабы) Әйе, ул үҙенең урмандары, йылға-күлдәре, тауҙары, хайуандары, киң далалары, икмәге, балы, ер аҫты ҡаҙылма байлыҡтары,ҡоштары, балыҡтары менән дан тота.(Компьютер экранында тәбиғәт күренештәре слайдтары күрһәтелә)
Ике бала уртаға сығып шиғыр һөйләйҙәр.
1 Беҙҙең Ватан шундай матур,
Ҡояштай балҡып тора.
Тауҙары зәңгәр болоттай
Күктәргә ҡалҡып тора.
Һыуҙары терегөмөштәй
Йылтырап ағып тора
Баҡсаларында емештәр
Ерҙәргә тамып тора (Жирнова Риана)
2. Ай Уралым, Уралым!
Күгәреп ятҡан уралым
Нурға сумған түбәһе
Күккә ашҡан Уралым
Һине маҡтай йырҙарым
Һине данлай йырҙарым.
2. Алып барыусы: Балалар ,ҡарағыҙ әле, бына миндә тылсымлы ҡурай сәскәһе бар, тик ел уны тирбәтеп сәскәнең таждарын туҙҙырып ташлаған. Һанай ҙа, һорай, ни эшләп 7? Эйе, ҡурайҙың 7 тажы — 7 ырыуҙы белдерә. Ҡурайҙың Һәр бер тажында һорау яҙылған, уларға яуап тапһаҡ, ҡурай сәскәһен йыйып буласаҡ. Һеҙ әҙерһегеҙме?
1 – се алып барыусы: 1 – се тажын алайыҡ әле. Ер йөҙөндә һәр бер илдең, республиканың 3 билдәһе бар, йәки символы . Әйтегеҙ әле, нисек атала улар?
(балаларҙың яуаптары)
1 — се символ- республикабыҙҙың дәуләт флагы.Ниндәй төҫтәрҙән тора ул флаг? Дәуләт флагында өҫтән аҫҡа зәңгәр, аҡ, йәшел төҫтәр бар. Нимәне аңлата һуң был төҫтәр? Зәңгәр төҫ – күк йөҙөн, ғәҙеллекте, теләктәрҙең сафлығын аңлата. Ағы – татыулыҡты белдерә.Йәшеле – ер йөҙөн иҫкә төшөрөп тора. Ул азатлыҡ һәм тормоштоң мәңгелек билдәһе. Ә ҡурай сәскәһе – дуҫлыҡ символы. Афарин, беләһегеҙ икән!
2 – се дәуләт символы ул — герб.Уның авторы — рәссам Фазлетдин Ислахов.Герб нимәнән тора? (балалрҙың яуабы)Дөрөҫ,балалар, герб –түңәрәк эсендәге беҙҙең батырыбыҙ Салауат Юлаев һәйкәле һүрәтенән тора.
3 – сө символы булып гимн тора. Гимн – Башкортостан республикаһының иң төп , тантаналы йыры булып һанала. Гимндың авторы — композитор Фәрит Иҙрисов. Гимнды ҡайҙа ишетергә мөмкин? (радио, телевидениела).Гимн матурлыҡты данлай, беҙҙең күңелдәрҙә ғорурлыҡ тойғоһо уята. Шуға уны һәр саҡ баҫып тыңлайҙар.
Гимн тыңлау
-2-се алып барыусы: беренсе һорауға яуап таптыҡ, икенсе тажды алайыҡ әле. Малайҙар бейеуен ҡарап алайыҡ, тип яҙылған.
Малайҙар бейеүе
Икенсеһенә лә яуапты ла таптыҡ.
1-се алып барыусы: Киләһе тажында нимә көтә икән беҙҙе? Тыуған ил тураһында мәҡәлдәр әйтеп китегеҙ. Беҙ мәҡәлдең башын , ә һеҙ аҙағын әйтеп бөтөрһегеҙ.
Теле юҡтың-иле юҡ.
Тыуған илдән туйған юҡ.
Тыуған илем- алтын бишек.
Ил ҡәҙерен белмәгән — башын юғалтҡан.
·
2-се алып барыусы: Афарин, бик күп беләһегеҙ икән мәҡәлдәр.3 сө таждың да һынауын сос үттегеҙ.Ҡурай сәскәһенә оҡшай башланы шикелле. Шулаймы балалар?
1-се алып барыусы: 4 – се тажды ла, алайыҡ, һынауын үтәп ҡарайыҡ.Ә хәҙер батырҙар йырлап- бейеп күрһәтһен.
Йыр “Ватаным”
2-се алып барыусы: Афарин,баалар! Һеҙҙең ярҙамығыҙ менән 4 – се тажды ла йыйып ҡуйҙыҡ.
1-се алып барыусы: Киләһе тажда ниндәй һынау көтә икән? Һеҙ ниндәй милли башҡорт уйындарын беләһегеҙ ?(әйтеп китәләр). Әйҙәгеҙ, әле шуларҙың береһе “итексе” не уйнап алайыҡ.
Уйын Итексе
Уйнағандан һуң урындарына ултыралар.
2-се алып барыусы: Балалар, нисә тажды йыйҙыҡ беҙ? 5.
Алтынсыһын да алайыҡ, яуабын табып ҡарайыҡ.
Йырлап, бейеп күңел ас!
Халҡыбыҙҙың көйҙәре
Бер ҡасан да ялҡытмаҫ!
Йыр…
Берҙәмлектә — көс тиҙәр, бергәләп был һынауҙы ла үттек.
1-се алып барыусы : Иң һуңғы 7 –се тажына ла килеп етттек.Башҡортостан тураһында шиғырҙар һөйләп китегеҙ.
Балалар шиғыр һөйләйҙәр
3.Башҡоттостан һин беҙҙең
Тыуған үҫкән илебеҙ
Беҙгә икмәк, өй биргән
Һыуын эскән еребеҙ
Башҡортостан беҙ һине
Һөйәбеҙ, яратабыҙ(Шаяхметов Ислам)
4.Минең телем-тыуған ерем
Әсәм тауышы.
Халҡымдың бай хазинаһы
Таҙа намыҫы
Ерҙә халыҡ йәшәй икән
Теле лә йәшәй
Телен асҡанда һәр бала
Әйтәсәк Әсәй.( Зуфарова назгуль)
5. Иң ҡәҙерле, иң һөйөклө
Тыуып үҫкән ил бит ул
Йөрәктәрҙә тамыр йәйгән
Шңмәй торған гөл бит ул
Тыуған илем- шатлыҡ иле
Беҙҙә халыҡ дуҫ йәшәй
Бөтә милләт халыҡтарын
Туған итте ҙур Рәсәй.(Буранбаева Самира)
6.Давайте будем дружить
Друг с другом.
Как птица с небом
Как ветер с лугом
Как парус с морем.
Трава с дождем
Как дружит солнце
Со всеми нами.(Биешева Рената)
2-се алып барусы. Балалар, ҡарағыҙ әле,Беҙҙең ҡурайыбыҙҙың таждары асылды. Ә нимә килеп сыҡты икән.Башҡоттостан республикаһының ете мөғжиизәһе.Әйҙәгеҙ әле бергәләп һанайыҡ. Афариндар!
Видеоролик Башҡортостандың ете мөғжизәһе
1-се, 2-се алып барыусылар
Хөрмәтле балалар, ҡунаҡтар. Һеҙҙе Башҡотостан республикаһының тыуған көнө менән ихлас ҡотайбыҙ. Бәхетле, мул тармошта имен –аман йәшәйектәрю
Муниципальное бюджетное дошкольное
образовательное учреждение
Детский сад № 5 «Пчелка»
городского округа город Октябрьский
Республики Башкортостан
Сценарий праздника
«Семь чудес Башкортостана»,
посвященный Дню республики
Башкортостан
для детей старшей и
подготовительной групп
Подготовила:
Корнилова Светлана Леонидовна,
музыкальный руководитель
I квалификационной
категории;
Согласовано: старший
воспитатель
__________________Дударева И. А.
Дата проведения:
« » 2020г.
2020-2021 учебный год
Цель. Формирование у детей чувства патриотизма
и любви к родному краю
Задачи:
Образовательные:
—
формировать
представления о символике и достопримечательностях Башкортостана;
—
углубить
знания об истории и культуре республики;
—
активизировать словарный запас и связную речь детей;
—
познакомить с музыкальным инструментом курай;
—
формировать уверенность при публичных выступлениях;
Развивающие:
—
развивать
мыслительные способности путем отгадывания загадок;
— упражнять в
ориентировке в пространстве;
— развивать
эмоциональную отзывчивость, коммуникацию;
— совершенствовать
музыкально-ритмические движения в творческой активности детей;
Воспитательные:
—
воспитывать чувство гордости за свою Родину, культуру общения, любовь к
близким, эмоциональную отзывчивость, доброту;
—
воспитывать доброжелательность и интерес к сверстникам, желание помогать друг
другу во время игр;
—
побуждать детей к активному участию в
музыкальных играх и танцах;
—
создание благоприятной атмосферы доброжелательности и взаимопонимания.
Действующие лица: Ведущий, Дэв
Атрибуты: костюм для персонажа, Курай, атрибуты для игр и танцев, угощение
(выпечка)
Оборудование: ноутбук,
музыкальный центр, USBflesh
накопитель.
Дети
под музыку заходят в музыкальный зал.
Ведущий: Здравствуйте дорогие ребята и уважаемые взрослые.
«Откуда ты родом?», — меня спросили.
И я ответил гордо: «Из России!
А если говорить точней с Урала я,
Там Родина – Башкирия моя!
У наших гор – вершины до небес,
И соловьиных песен полон лес.
Богаты недра нефтью, серебром,
Поляны – ягодами, а сердца – добром.
Там Агидель несется с горных круч,
Поток её прозрачен и могуч.
К великой Волге путь ее лежит.
Бегут года, и Агидель бежит.
Бегут года и каждою весной ростки курая
всходят над землей.
И оглашая весь башкирский край поет о счастье
молодой курай».
Видео о
Башкирии
1 чтец: Я у карты Родины стою,
Узнаю Башкирию свою.
Мне она напоминает руку,
А вернее крепкую ладонь,
Искренне, протянутую другу,
За друзей готовую в огонь. (М. Карим )
2 чтец: «О березовом листе»
Взгляни на глобус-вот он шар Земной
На нем Башкирия с березовой листок величиной
Всего лишь навсего
Не больше обыкновенного листка
Береза же – великая Россия
Так зелена, так высока. (М. Карим)
3 чтец: Великую землю, любимую землю
Где мы родились и
живём.
Мы Родиной светлой, мы Родиной
милой.
Мы Родиной нашей зовём.
4 чтец: Башкортостан, мой край
родной,
Горжусь и радуюсь тобой!
Твои долины, реки и поля –
Все это ты, любимая земля!
Песня
«Самая красивая Родина моя» муз. и сл. Т.В. Бокач
Ведущий: 11 октября, 1990
года был подписан важнейший документ, который дал право нашей республике распоряжаться
всеми своими природными и народными богатствами! А самое главное наше богатство
– это наша дружба и наше единство. Каждый из нас называет Башкортостан своей
Родиной! Послушаем главную музыку нашей республики – гимн.
Отчизна- это страна, где мы живем.
В былые времена здесь наши предки жили,
Они родному краю послужили,
Теперь его мы свято бережем.
Здесь каждый век имел своих поэтов,
Умевших мудро говорить о жизни,
Когда народ спросил их об Отчизне,
Сэсэне так ответили на это.
«Отчизна-та земля, тот лучезарный край,
Где рос отец, где мать невестой стала.
То озеро, где срезал ты курай,
То солнце, что над озером блистало,
Она –то место, где родился ты!
Звучит
гимн Башкортостана. Все встают.
Ведущий: Ребята, а сейчас
отгадайте загадку:
Голова на горах,
Хвост в далеких морях. (Река)
Слой за слоем слоится
Нам помогает учиться. (Книга)
На пять парней одна шапка. (Варежка)
В пять комнат — одна дверь (Перчатка)
Заходит
Дэв
Дэв: Я тоже загадки
знаю, ну-ка отгадайте!
Я вышел в путь, дошел до развилки двух дорог, пошел по
обеим сразу. (Штаны)
Ведущий: Это что еще
такое? Что за чудище?
Дэв: Здравствуйте,
какое же я чудище? А я – Дэв! Самый умный, самый хитрый, самый ловкий,
самый красивый!
(достает
зеркальце – любуется, а потом с обидой)
А вы что меня не узнали? На праздник не позвали.
Обидели хорошего Дэва! За это и я вам весь праздник испорчу. А я вам подарок
нес, теперь не отдам.
Ведущий: Мы можем еще твои
загадки отгадать! Правда, ребята?
Дети: Да!
Ведущий: Загадывай
быстрей, мы готовы.
Дэв: Хорошо, уговорили,
поделюсь своими знаниями.
Ведущий: Это какими ты
знаниями можешь поделиться? Заинтересовал ты меня, правда ребята?
Дэв: Хочу рассказать
вам о 7 чудесах Башкортостана. Вот вам волшебный цветок.
Выносит
цветок курая с заданиями
Что это за цветок?
Голос птиц, мелодии рассвета,
Все передает тростинка эта
Он слов не говорит, наверняка,
Хотя и голос есть, да нету языка! (курай)- это Первое
чудо!
Игра «Курай»
Становитесь
в хоровод,
Всех
курай играть зовет.
Ты,
курай задорный веселей играй,
Тех
кто лучше пляшет, быстрее выбирай.
Между
кем остановился кураист, те разбегаются в противоположные стороны. Кто быстрее
коснется курая, становится водящим.
Дэв: Чудо второе!
В какое время года праздник Дня республики справляется? Послушайте загадку.
Сама вечно слёзы льёт, а всех кормит зиму напролёт
(Осенью)
В то время, когда земля дает урожай овощей, фруктов,
когда лес полон грибов, ягод. Знаете какая красота осенью?
Ведущий: Нашел чем
удивить. Мы не только знаем об этом чуде, а еще и песни поем.
Исполняется
песня «Художница осень» муз. и сл. Е. Курячий
Дэв: Красиво поете.
Ведущий: Мы еще и танцуем
красиво. Посмотри!
Танец
«Чародей листопад»
Дэв: Молодцы! Ну тогда
третье чудо – сладкое и ароматное. Это наш башкирский мед.
У Агая в саду домики на виду
Носит его дочь сладости день и ночь. (Пчела)
Стихи о меде
1. Только летом каждый год
В улья пчелы носят мед
Золотой, душистый, сладкий…
Не для вас ли он, ребятки?
2. В нем лекарства, витамины
От простуды и ангины.
Сильными хотите быть?
Значит, мед должны любить!
3. А еще сказать вам, дети,
Если вызван интерес.
Много есть чудес на свете!
Мед же – чудо из чудес!
Игра «Пчелки»
Инвентарь:4-5
обручей большого диаметра, в каждый по 4 ребенка.
Игроки
«пчелки» занимают ульи. По команде «Пчелки. Полетели за медом!» разбегаются под
музыку по залу. Музыка закончилась, все возвращаются
в
свои ульи.
Игра «Перенеси нектар»
Инвентарь:
две ракетки, шарик или киндер.
Две
команды по 8-10 человек. Каждый ребенок на вытянутой руке несет ракетку, не
придерживая шарик.
Дэв: Четвертое чудо
– Капова Пещера!
Там рисунки мамонта сохранились, а им, наскальным
рисункам в пещере Шульган – Таш, более 12 тысяч лет.
Ведущий: Здорово, а мы
тебе сделаем портрет.
Игра
«Портрет на память»
Дэв: Спасибо большое,
я его с собой заберу.
Чудо пятое
– музыкальное! У нас в Башкирии сам Федор Шаляпин пел.
Ведущий: Петь мы умеем. А
вот посмотри, как мы умеем на музыкальных инструментах играть.
Оркестр
«Башкирские мелодии»
Дэв: Браво, браво!
Замечательно! Я продолжаю. Шестое чудо – географическое положение
Башкортостана – это граница между частями света – Европой и Азией. На Уральских
горах стоит мемориальная стелла, символизирующая границу двух континентов –
Европа и Азия.
Башкирская игра «Юрта»
Русская игра «Гори, гори ясно» (с платочком)
Ведущий: А седьмое чудо
Башкортостана?
Дэв: А седьмое чудо
самое доброе, самое важное, самое главное чудо света – это
дружба.
Ведущий: Здесь и русский,
и чуваш
И татарин, и башкир
Мы для счастья родились
Дружно вместе всем нам жить
Разных мы народов дети, вся такая
детвора.
И на песню есть таланты и на пляску
мастера.
Флешмоб
«Я, ты он, она – вместе дружная страна»
1 реб: С чем тебя
сравнить,
Мой Урал родной.
Звезды- янтари
Светят над тобой.
2 реб: Горы высоки,
зелены леса,
Звонки родники и светла роса.
Хлебная волна, как морской прибой,
Синь голубизна плещет над тобой.
3 реб: Стужи, холода
Не страшны зимой,
Греет нас всегда
Синий пламень твой.
4 реб: Есть, возможно,
уголок красивей,
Есть богаче, шире есть края.
Только мне из всей моей России,
Милей всего Башкирия моя!
Ведущий: Башкортостан,
поля твои пусть будут плодородны,
Пусть будут сыновья твои отважны, благородны.
Ты славишься, Башкортостан, своей грядой седою
Пусть с ней нефтяной фонтан сравнится высотою.
Пусть яблоки твои к земле от тяжести склоняются
И пусть в любой твоей семье в 5 раз прибудет счастье.
Еще чего желаем мы? Чтобы в Отчизне нашей
Была Республика моя счастливей всех и краше!
Дэв: Есть еще одно
необыкновенное чудо Башкортостана – гостеприимство! Вот для вас угощение «Баурсак».
Ведущий: Спасибо
тебе, добрый Дэв!
Дети
выходят из зала.