Сэламэт тэндэ сэламэт акыл сценарий

“Сәламәт тәндә-сәламәт акыл” темасына класс сәгате

Максат: 1. Сәламәт яшәү серләре турында сөйләшү.

2. Сәламәт яшәү рәвеше буенча тормыш тәҗрибәсе тупларга ярдәм итү.

3. Үзеңнең һәм башкаларның сәләмәтлеген кайгырту – һәркемнең бурычы икәнлегенә төшенү

                                   Класс сәгатенең барышы

I. Класс сәгатенең темасы, максаты, девизы белән танышу.

— Сыйныф сәгатебезнең эпиграфы итеп мин мондый сүзләрне алдым: «Цивилизация казанышлары өчен кеше үз сәламәтлеге белән түләргә тиеш түгел!” Әйтегез әле, ни өчен мин бүген нәкъ әлеге сүзләрне сайлап алдым икән?

— Димәк, без бүген нинди темага сөйләшәчәкбез?

(укучылар теманы ачыклыйлар)

—Максатыбызны да бергәләп ачыклап китик. Моның өчен сезгә слайдтагы сүзләр ярдәм итәр.

1) _______ яшәү серләре _______ _____.

2) _______ ____ _______ буенча тормыш тәҗрибәсе туплау.

3) Үзеңнең һәм ___________ ____________ кайгырту __________ бурычы икәнлегенә төшенү.

II. – Укучылар, сезнең тарих дәресләрендә, бәлки, ишеткәнегез булгандыр, цивилизация казанышларының башы Грециягә барып тоташа. Шулай булса да борынгы греклар озын гомерле булганнар. Нилектән икән бу?

— Үсемлекләр, яшелчә, җиләк-җимеш белән тукланганнар. Итне аз кулланганнар, тәмәкенең нәрсә икәнлеген дә белмәгәннәр, шәрапне бары тик соклар яки су кушып кына эчкәннәр, күп хәрәкәтләнгәннәр һәм үзләрен чыныктырганнар.

— Мәктәптә ярты көн укыганнар, төштән соң физкультура белән шөгыльләнгәннәр. Ни өчен?

— Чөнки алар хәрәкәттә – бәрәкәт икәнлеген белгәннәр.

— Бездә бүген 6 сәгать укыдык, әзрәк хәрәкәтләнеп алыйк әле.

III. 1. “Нәрсә ул сәламәт – яшәү рәвеше?” дигән сорауга җавап бирәләр.

2. Сәламәтлек турында мәкальләр әйтү.

 (Сәламәт тәндә – сәламәт акыл. Сәламәтлек – зур байлык. Акча байлык түгел, сәламәтлек байлык. Чисталык – сәламәтлек чыганагы. Җитезне авыру куып тота алмый. Эчең авыртса – авызыңны яп. Җирне эсселек корыта, кешене – сырхау. Хәлсезне сырхау да үз итә. )

IV. Кеше сәламәтлегенә нинди начар гадәтләр зыян сала?

-Тәмәке тарту, спиртлы эчемлекләр куллану, психоактив препаратлар куллану, наркотиклар куллану, токсикомания, аз хәрәкәтләнү, күп ашау, әшәке телле булу.

— Шушы начар гадәтләрнең берничәсенә тукталып китик әле. Тактага капланып куелган кәгазьнең берсен кем дә булса бирегә чыгып укысын әле.

1) Тәмәке. Дөрестән дә, тәмәке тарту — иң күп таралган зыянлы гадәтләрнең берсе.

-Тәмәкенең зыяны турында сыйныф сәгатьләрендә бик күп сөйләштек, шуңа озаклап тукталып тормыйбыз. Ни өчен тәмәке тартучы кеше үзенең сәламәтлегенең начараюын тойса да, тиз генә тартуын ташлый алмый?

• Тәмәкедә никотин-наркотик мәтда бар. Кешедә ияләшү барлыкка килә Шулай итеп, папирос белән кеше үзе дә яна.
• Тәмәкенең кешегә зур зыянын белә торып, ни өчен җитештерәләр һәм саталар икән?
• Кемнәрнеңдер зур табыш чыганагы булып тора.
• Димәк, кемнеңдер сәламәтлеге хисабына, кемнәрдер байый. Нинди нәтиҗә ясарга кирәк?
• Тәмәке тартмаска, организмны никотин белән агуламаска.

— Өстәвенә, галимнәр раславынча, тартучы янында тәмәке төтенен суларга мәҗбүр булучыга зыяны тагын да күбрәк дигән фикер бар. (Шуның белән бәйле үзем белән булган бер хәлне сөйләп китим әле. Мин тәмәке төтенен бөтенләй дә кабул итә алмыйм. Күптән түгел генә Казаннан кайтышлый бер таксига утырып кайттым. Йөртүчесе тәмәке тартып кайтты.)

2) Туклану

— Дөрес туклану – сәламәтлек нигезе дип әйтәләр. Кайчандыр тиешле ризык җитмәгәнлекләктән балаларның авырулары көчәйгән, психологик халәте начарланган, эшкә, укуга сәләте кимегән. Ә хәзер, киресенчә, күп ашаудан һәм дөрес итеп тукланмаудан күп авырулар килеп чыга. Кибет киштәләре тулы матур капларда күзне кызыктыргыч тәмледән-тәмле ашамлыклар, төрле эчемлекләр. Аларның барысы да натураль ризыкмы икән? Безнең бер укучыбыз балалар бик яратып эчә торган эчемлекләрнең берсе турында информация туплады, шуны тыңлап үтик әле.

(кока-кола турында укучы чыгышы)

-Һәркем газлы эчемлекләрнең зыяны турында белергә тиеш дип уйлыйм. Мин кока-кола турында сезне таныштырып үтәргә телим. Пепси-кола составында бик күп углеводлар бар. Чагыштыру өчен мондый мисал китерәм: Бу эчемлекнең 33мл.ын 8 кисәк шикәр салынган баллы чәй белән тиңләргә була. Безнең кайсыбыз шундый баллы чәй яки кофе эчәр икән? Мондый эчемлекне күп куллану кешедә шикәр авыруы китереп чыгара. Ә бит кока-коланы көнкүреш химиясендә бик уңышлы кулланалар. Билгеле булганча, АКШта юл полициясе патруль машинасында һәрвакыт 2 шешә кола йөртә икән, чөнки авариядән соң шосседагы канны шуның белән юалар. Кемдер аны туалет юу өчен файдалана. Унитазга салып, 1 сәгать юдырмыйча гына тотарга кирәк. Кока-колага чылатылган фольга кисәге белән машина бамперындагы күгәрекне ышкысаң,аннан да котылып була. Автомобильдәге коррозияне бетерү, күгәреп каткан болтны сүтү һәм киемдәге тапларны бетерү өчен дә кока коладан файдаланалар. Ә безнең кайберләребез әлеге эчемлекне бик яратып эчә.

-Димәк, шәһәрләрдә зур мигополисларда бу эчемлекне юкка гына бушка бирмиләр. 4 көн кока-колага салып тотсаң, тырнак та эреп юкка чыга икән. Ә безнең ашказаны нишләргә тиеш? Шаккаткыч мисаллар. Бик эчәсе килгән очракта, нинди дә булса саклану чаралары бармы икән?

(укучы җавабы)

— Һәртөрле газлы эчемлекнең, шул исәптән кока-коланың да организмга зыяны азрак булу өчен кулланганда берничә кагыйдәне истә тотарга кирәк. — тешләрне саклау өчен бары тик салкын килеш кенә эчәргә;

— трубка аша эчәргә мөмкин;

— бик сирәк кенә кулланырга;

— диабет, гастрит, язва белән авыручыларга һәм таза кешеләргә, 3 яшькәчә балаларга бөтенләй дә кулланырга ярамый.

—сәламәтлегебезнне кайгыртсак, һәркайсыбыз әлеге кагыйдәләрне истә тотарга тиеш.

-Туклану рационында нинди ризыкларга өстенлек бирергә тиешбез?

—Җиләк-җимеш, яшелчәләр, салат яфрагы, укроп, петрушка кебек тәмләтечләр.

3) Интернет. Бүген тормышыбызны интернет һәм кәрәзле телефоннан башка күз алдына да китерә алмыйбыз.

1. Компьютер кешенең дустымы әллә инде дошманымы? Шул турыда да бераз сөйләшеп алыйк әле. Ике төркемгә бүленеп, дебат оештырыйк. Сул якка компьютерны дусты дип санаучылар, уң якка зыяны да бар дип уйлаучылар утыра. Файдалану өчен берничә тема тәкъдим итәм: 1) информация табу, 2) аралашу, 3) уен, 4) уку.

Компьютерның файдалы ягы

Компьютерның зыянлы ягы

Информация табу

һәрберебез эшли белә, бик тиз кирәкле материалны табып була, кирәкле маериалны бастырып та алып була

Балалар аз укый, сөйләмебез начарая, беренчел чыганкалардан файдалана белмибез, сирәк басмаларны табып булмаска да мөмкин, турыдан туры китаптан уку — бөтенләй икенче

Аралашу

Ерак арада да тиз аралашып була. Танышларны бик тиз таба аласың, үз фикереңне әйткәндә, билгесез дә булып калып була.

Күзгз-күз карап аралушуга җитми, үзара ярдәм итеп булмый.

Уен

Он-лайн режимында уйнап була, уеннар мавыктыргыч, компьютер кәнагәтьсезлек белдерми, бик яхшы партнер, таләпләр куймый

Кагыйдәләре артык кырыс, ституацияне үзгәртеп була, ахырга хәтле уйнамыйча да хаталарны төзәтергә була, уенны яңадан башларга мөмкин

Уку

Дистанцион укып була, инвалид балаларга белем алу уңайлы, читтән торып белем туплап була

Укытучы аңлатуга җитми, тәрбияви чарасы юк

2. -Шулай итеп, без компьютерның уңай һәм тискәре яклары белән танышып үттек. Интернет челтәреннән күпләребез бик яхшы файдалана. Интернет белән артык мавыгып китәргә мөмкинме? Интернеттан явызларча, яисә дөрес итеп файдалана белмәгән очракта, нәрсә булырга мөмкин?

— кеше сәламәтлегенә зыян килә, чөнки кеше компьютер каршында озак утыра, димәк хәрәкәтләнми;

— электромагнит нурланыш ала;

— суставларга, кул чукларына зыян килә;

— күзләргә зыян килә;

— стресс алырга мөмкин.

— Интернет бәйлелек килеп чыга;

— Виртуаль бәйлелек нинди сәбәпләр нәтиҗәсендә килеп чыгарга мөмкин?

—аз аралашучанлык, дуслар булмау.

— кызыксыну, мавыгулар булмау, үз-үзеннән канәгать булмаганда.

— Нинди билгеләрдән чыгып, виртуаль бәйлелекне аерып була?

— андый кеше тиз кызып китә, агрессив була, үз-үзенә бикләнә, укуы начарлана, режимы бозыла, гаиләсендә конфликтлар килеп чыга, кәефсез була, реаль тормыш белән кызыксынмый, киеменә игътибар итми, һәр нәрсәгә җавапсыз карый

— Мондый бәйлелектән котылып буламы?

— Бик авырлык белән, мондый кешегә психологик ярдәм кирәк була.

3.- Сез бик яратып аралаша торган социаль челтәр – ВКОНТАКТЕ- турында да сөйләшеп алыйк әле. Соңгы вакытта бу челтәр турында төрле фикерләр ишетергә туры килә.

(газета-журнал материаллары буенча укучы чыгышы)

4. — Тагын нинди зыян салырга мөмкин?

— Интернет пәрәвәзендә безне һәрдаим куркыныч көтеп торырга мөмкин. Интернет челтәреннән кирәкле материалны дөрес итеп сөзеп ала белергә кирәк. Ә хәзер Интернетта файдалануның куркынычсызлык кагыйдәләре белән танышып китик әле.(cлайд)

4) Кәрәзле телефон.

— Тормышыбызны кәрәзле телефоннан башка да күз алдына киетрп булмый. Телефонның да плюслары һәм минуслары бар.Тагын бер кат бәхәсләшеп алыйк әле. Шул ук тәртиптә төркемнәргә бүленәбез.

«Плюсләре»

«Минуслары»

1.Әти-әниләргә шалтыратып була.

2.Уйнарга була

3.Акчаны янга калдырырга өйрәтә.

4. Интернет

5.СМС язышып була.

6. GPRS безнең кайда булуыбызны белергә ярдәм итә.

7. музыка тыңлап була.

8 Калькулятор, будильник

1. Кыйбатлы булса, урларга мөмкин.

2. Сәламәтлек өчен зыянлы.

3.Киресенчә, акча күп китә.

4.Электромагнит дулкыннар.

5.Тере аралуша ни җитә.

6.Сөйләмәбез бозыла.

7. Тере артистлар уйнавы, җырлав түгел инде.

8. Телдән исәпләү күнекмәсе начарлана.

5.Телефоннан зыянсыз файдалану кагыйдәләре.

( укучының презентациясе)

V. Йомгак. Без бүгенге сыйныф сәгатендә ниләр белән таныштык, үзебезгә нинди файдалы нәтиҗәләр ясыйбыз?

— Сәләмәт булу серләре белән таныштык.

— Һәркем сәләмәтлеген үзе кайгыртырга тиеш.

— Үзеңнекен генә түгел, янәшәдәгеләрнең дә сәламәтлеген кайгыртырга тиеш

— Дөрес итеп Интернеттан, кәрәзле телефоннан файдаланырга өйрәндек.

— Сәламәтлек чыганагы — дөрес яшәү рәвеше. Цивилизация казанышлары өчен кеше үз сәламәтлеге белән түләргә тиеш түгел!

Рейтинг:   / 0

Биектау муниципаль районы Мәмдәл гомуми урта белем бирү мәктәбе

Сәламәт тәндә – сәламәт акыл
(ата-аналар җыелышы өчен доклад)

Төзеде: Гарипова Ләлә Ильяс кызы
1 кв. категория
Башлангыч сыйныф укытучысы

Кулланылган әдәбият:
1.”Мәгариф” журналы – 1999, 2000ел.
2.Ә.Н.Хуҗиәхмәтов. “Гомуми педагогика”. Казан, 1999

Яшь буынны Галәм, табигатьнең катлаулы законнары, җәмгыять, кешеләр белән аралашып – килешеп яшәргә өйрәтү — мәгарифнең мөһим бер максаты. Бу белем укучыларга чиксез рухи байлыккка ия булу теләге уята, аларны ничек итеп бәхетле булырга өйрәтә.
Һәрбер укытучы үз укучыларының сәламәт һәм бәхетле булуын телидер. Әмма барыбыз да балаларны ничек итеп үз-үзләренә, әйләнә-тирәгә, табигатькә игътибарлы итеп тәрбияләү турында уйланамы икән? Ә бит моның “сере” бик гади – сәламәт яшәү рәвешенә күнегү, ягъни:
— физик сәламәтлекне саклау һәм ныгыту;
— зарарлы гадәтләрдән арыну;
— дөрес туклану;
— кешеләргә эчкерсез мөнәсәбәтле булу, ярдәмгә мохтаҗларга булышырга омтылу;
— балаларның яшь үзенчәлекләрен искә алып, һәр көнне физик әзерлек күнегүләре үткәрү;
— үз-үзеңне иркен тоту күнекмәләре бирү.
Сәламәт яшәү рәвешенең нәтиҗәсе – физик һәм әхлакый–рухи
сәламәтлеккә ирешү; алар үзара бәйләнешле; халык юкка гына: “Сәламәт тәндә – сәламәт акыл” , — дип әйтмидер.
Организмга физик чаралар ярдәмендә тәэсир итү (диета, дөрес сулыш алу, күнегүәр ясау, чыныгу, организмны чистарту һ.б.) нәтиҗәсендә сәламәтлеккә ирешеп була. Тән һәм психика сәламәт булганда гына, үзеңдә аек акыллы һәм көчле ихтыярлы булу сыйфатларын тәрбияләргә мөмкин.
Психологлар һәм педагог-галимнәр әйтүенчә, файдалы гадәтләр булдыру өчен иң кулай вакыт – мәктәпкәчә тәрбия һәм башлангыч мәктәптә уку чоры. Бала күп вакытын өйдә, гаиләдә, әти – әнисе, туганнары янында үткәрә. Аларның үз-үзләрен ничек тотуы балага үрнәк булып тора.
Укытучы, ата-аналар белән бергәләп, укучыларның сәламәтлекләрен кайгыртырга, һәр укучысының физик хәле белән таныш булырга тиеш. Укытучы врачлардан үз укучыларының сәламәтлеге турында даими белешмә алып торырга тиеш. Үсүдә, авырлыкта, күкрәк читлегенең үсешендә артка калу булганда һәм баланың төрле органнарында җитешсезлекләр килеп чыккан очракларда туклануны яхшырту, баланың саф һавада күбрәк булуын кайгырту, физик күнегүләр оештыру кебек чаралар күрергә кирәк.
Физик күнегүләр барыннан да бигрәк умыртка сөяген сәламәт тотуга юнәлдерелгән булырга тиеш. Умыртка баганасында үзәк нерв системасы урнашкан. Баш миенең дәвамчысы буларак, ул тәннең, барлык органнарның сәламәтлеген тәэмин итә. Тиешле күнегүләр ярдәмендә умыртка сөяген сыгылмалы һәм көчле итеп, канның әйбәт йөрешенә ирешергә мөмкин. Моның нәтиҗәсендә нервлар азот һәм кислород белән тәэмин ителәләр.
Дөрес туклану – тән өчен ягулык чыганагы. Кеше җиңел эшкәртелә һәм үзләштерә торган чиста, гади натураль ризык белән тукланырга тиеш. Табигать җимешен – эшкәртелмәгән азыкны куллану органнарның файдалы матдәләргә булган ихтыяҗын канәгатьләндерә. Бу азык химикатлар белән эшкәртелмәгән булсын. Азык кабул итүнең вакыты да шулай ук бик әһәмиятле. Балаларны азык кабул иткәндә пөхтәлеккә, азыкны яхшы чәйнәп ашарга өйрәтергә кирәк. Тешләр гигиенасы да бала сәламәтлеге өчен гадәттән тыш әһәмиятле.
Киеренкелекне бетерү, аны булдырмаска өйрәнү организмны тыныч хәлдә, хәләттә тотарга ярдәм итә. Тән һәм акыл кирәгеннән артык киеренке хәлдә булса, аларның эшчәнлек нәтиҗәлеге кими. Тән һәм акылның көчен көчәйтү максатында, тәнебез эшләп чыгара торган энергияне ничек экономияле тотарга кирәклеген белү зарури.
Балаларның күзләрен, колакларын, шулай ук тиресен карап, чиста тотуның зур әһәмияте берәүгә дә сер түгел. Күзләрне тузаннан, төтеннән һәм гомумән, пычрак һавадан, йогышлы авырулардан сакларга, аларны юарга кирәк.
Мәктәптә бигрәк тә балаларны күзе бозылудан сакларга кирәк, бу авыру яктырту приборларының дөрес урнаштырылмавы, әйберләрне күзгә якын китерп карау, вак предметларны озаклап караудан һәм башкалардан килеп чыга һәм көчәя.
Колакларны пычрактан, салкын тидерүдән, коенганда су зарарлаудан сакларга кирәк.
Сыйныф бүлмәсендә балаларның дөрес утыруы аларның умырткалык, оча сөякләре кәкрәюен, кулбашларының ялгыш торышын, күкрәк читлеге үсешенең тоткарлануын булдырмау, шулай ук күзләренең сәламәтлеген саклау өчен кирәк.
Мәгълүм ки, бина эчендә, аеруча начар җилләтелә торган бина эчендә озак булучы кешеләргә караганда, саф һава – баланың сәламәтлек факторларыннан берсе. Шуңа күрә һәр укучының көн саен кимендә 2-3 сәгать саф һавада булуын мәктәптә күзәтеп тору бик әһәмиятле.
Сыйныф бүлмәсенең, кабинетларның яхшылап җилләтелүе бала сәламәтлеге өчен аерата әһәмиятле.
Мәктәптә шулай ук ата –аналарның балаларны ничек киендерүләренә дә игътибар итәргә кирәк. Кием, пөхтә һәм чиста булудан тыш, җайлы, җиңел, хәрәкәтләрне уңайсызламый торган һәм җыйнак та булырга тиеш.
Баланың сәламәтлеген ныгытып, без аларны салкын тиюдән, температураның кискен алмашынуы, юешлек йогынтысыннан һәм башкалардан сакларга, шул ук вакытта теләсә нинди һавада да йөрергә чыгудан курыкмауларына, яшь туристлар өчен билгеләнгән кагыйдәләрне өйрәнеп, озаклап йөрергә чыгу һәм походлар ясый алуларына ирешергә тиешбез.
Гимнастика – физик культураның иң әһәмиятле бүлеге. Гимнастикага балалар дәрестә өйрәнәләр. Физик күнегүләр еш һәм даими булганда гына тиешле нәтиҗәсен бирә. Шуңа күрә көн саен иртәнге гимнастика белән шөгыльләнү гаять зур әһәмияткә ия. Җиңелчә генә аерым күнегүләрне кайбер дәресләрдә үткәрелә торган физкультминутларда ясыйлар. Бу күнегүләрнең максаты- күңел күтәренкелеген саклау һәм нәтиҗәле акыл хезмәтенә әзерләнү. Аларның тәртипкә өйрәтүдә дә әһәмияте бар. Балаларның көченнән килердәй итеп оештырылган уеннарның тәрбияви кыйммәте аерата зур: мондый уеннар вакытында алар һәртөрле каршылыкларны җиңәргә өйрәнәләр, чыныгу алалар, үзләрендә көч, җитезлек, тапкырлык кебек сыйфатлар үстерәләр.
Югарыда санап үтелгән күнекмәләргә өйрәнеп, яшь буын үзендә көч туплар, сәламәт булыр, ул үз алдындагы барлык каршылыкларны җиңеп чыгар. Акыл, тән һәм рух сәламәт булганда, кеше үзендәге усаллыкны һәм тискәре сыйфатларны бетерә алыр һәм эштә уңышка ирешер.
Сәламәт кеше – бәхетле кеше. Теләсә нинди белемнең төп максаты – нәрсәгә дә булса ничек күнегергә кирәклеген өйрәтү. Каршылыклар – уңышка ирешү чарасы, ә тормыш – характерны ныгыту, дөньяның ничек төзелүен һәм анда үзеңнең нинди урын тотуыңны белү мәктәбе. Менә шушы хакыйкәтьне аңлаган кешеләр планета язмышы турында да кайгырта алалар.

05.02.2014

В здоровом теле — эдоровый дух.

Методическое пособие для использования в классных часах учителям начальных классов.

Оценить

2065

Сәламәтлек

Сәламәт тәндә – сәламәт акыл

Әлеге бәйрәм ничек үткәрелә, гомумән, ул нинди көн, сәламәт булу өчен нәрсә эшләргә — бу һәм башка сорауларга җавапны әлеге язмадан укыгыз.

Следите за самым важным и интересным в Telegram-каналеТатмедиа

К сожалению, реакцию можно поставить не более одного раза
Мы работаем над улучшением нашего сервиса