Шахмат жарысы сценарий

Cкачать: Шахмат және шашка жарыс ойындары "Болашақ ұтқыр ойлы" 3-4 сынып

Н.Ильясов
атындағы №9 мектеп
гимназия

Бастауыш сынып оқушылары арасында
өткізілген “Болашақтың ұтқыр ойлы ұрпағы” тақырыбындағы шашка және шахмат
жарысы

Жетекші: Абдыкалыков Руслан

              Қызылорда
2014 жыл

Бастауыш сынып оқушылары арасында
өткізілген    «Болашақтың ұтқыр ойлы ұрпағы» тақырыбындағы шашка
және шахмат жарысы

Ережесі
Жарыстың мақсаты мен міндеті
«Болашақ ұтқыр ойлы ұрпағы» атты сайысы
Оқушыларды спортқа дене шынықтыру сабақтарына қызығушылығын арттыру.
Салауатты өмір салтын қалыптастыру
Оқушыларды ұйымшылдыққа, спорттық кездесу арқылы достасуға тәрбиелеу.
Өтетін орны мен уақыты
Жарыс 2014 жылы
Жарысқа қатысушыларға қойылатын талаптар
Жарыс 3(а,ә), 4(а,ә,б,в,г) сынып оқушылары арасында өтіледі. Әр сыныптан
4оқушыдан қатысады. Қатысушылар тізімі болуы керек.
Жарыс бағдарламасы
Оқушылардың шеберлігін шыңдау
Жарысқа басшылық ету
Дене тәрбиесі пәні мұғалімдері, әділқазы мүшелері
Марапаттау
Үздік шыққан оқушыларды анықтау. I,II,III дәрежелі мақтау қағаздарымен және
алғыс хаттармен марапатталады.

Қатысушылар
тізімі

     
Шашка және шахмат арасындағы жарыс

         3
«А»  класс                                               

1.Турсынхан 
Нурасыл
(шашка)                                                                                  
                                                                                                                                                2.
Абдиразак  Абилаким 
(шашка)                                                                                
                                                                                                                           3.
Анафин  Дамир 
(шахмат)                                                                                                          
                                                                                               4.Орынбасар
Аян  (шахмат) 

Сынып жетекшісі: 
Бисенбаева. У.

Дене шынықтыру
пәні мұғалімі: Абдыкалыков Р.С.

3«Ә»
класс               

1.Турсынбай  Рамазан 
(шашка)

2.Коптилеуов
Айдар  (шашка)

3.Ертаев  Даниал 
(шахмат)

4.Дарменов 
Даулет  (шахмат)

Сынып жетекшісі: 
Искакова. Б.

Преподаватель
физкультуры: Абдыкалыков Р.С.

                    4«А»
класс

Куанышкызы Айдарын
(шахмат)

Кали  Багдаулет
(шахмат)

Асылбек  Нурдаулет 
(шашка)

Княз  Перизат 
(шашка)

Дене шынықтыру
пәні мұғалімі:  Кулымбетов Е.

         4«ә»
класс

1.Булатбеков 
Кахарман (шахмат)

2.Кашкынбай 
Кулмырза (шахмат)

3.Алихан 
Нурсултан  (шашка)

4.Куатова 
Акмарал  (шашка)

Дене шынықтыру
пәні мұғалімі:  Кулымбетов Е.

         4«б»
класс

1.Кеменов  Алиасат
(шахмат)

2.Нестай  Гулдана 
(шахмат)

3.Турсынхан 
Актогжан  (шашка)

4.Мухаметжанова 
Минавар  (шашка)

Дене шынықтыру
пәні мұғалімі:  Кулымбетов Е.

              Шашка жарысының
қорытындысы

         Мақтау
қағаздары

1 орын. Ким Мария
4 «Г» класс 9,5 ұпай

2 орын. Алихан А.
4 «Ә» класс 9 ұпай

2 орын. Асылбек Н.
4 «А» класс 9 ұпай

3 орын. Попова
Анна. 4 «В» класс 7ұпай

3 орын. Вахаев З.
4 «В» класс 6 ұпай

3 орын. Тұрсынхан
Н. 3 «А» класс 6ұпай

         Алғыс
хат

Уали Д. 4 «В»
класс  5 ұпай

Андижанова И. 4
«Г» класс 5 ұпай

Малышева М. 3 «В»
класс 5 ұпай

Шахмат
жарысының қорытындысы

         Мақтау
қағазы

1 орын. Болатбеков
Қ. 4 «Г»класс  6ұпай

        
2 орын. Саруар Р. 3 «Ә» класс 4ұпай

        
2 орын. Қашқымбай Қ.4 «Ә» класс 4 ұпай

        
3 орын.Қали Б. 4 «А» класс 3ұпай

        
3 орын. Тұрсынбай Р. 3 «Ә» класс 3 ұпай

        
                   Алғыс
хат

        
Паволова Д. 4 «Г» класс 2 ұпай

        
Қуанышқызы А. 4 «А» класс 2 ұпай

Мақала тақырыбы: « Мектепте шахмат ойнынан жарыс өткізу»

Шахмат жұмыстарына төрешілік ету шахмат ұйымы арқылы қабылданған – Шахмат кодексі негізінде жүргізіледі. Міне,  мектепте өткізілетін өткізілетін шахмат турнирін ұйымдастыру сатылары:

  • Бас төрешіні тағайындау;
  • Қатнасушылардың құрамын белгілеу;
  • Өтетін уақыттарын белгілеу;
  • Жеребе жүргізу;
  • Кезекті турды өткізу;
  • Қорытынды таблицаны толтыру;
  • Турнирдің қорытындысын шығару;
  • Жеңімпазды марапаттау.

Шахмат турниріне төрешілік етудің қарапайым принціптері:

Бас төреші қатынасушылардың тәртібін бақылайды. Ойын қатаң түрде әрбір тур бойынша өткізіледі, мүмкіндігінше кезекті турдағы партиялар толық ойналады, қалып қоюға жол бермейді. Соңғы турдың алдында ойналмай қалған партиялар болса, түгел ойнап бітіру керек. Ойын кезінде ойнаушылар бірі мен бірі сөйлеспейді. Қалта телефондары сөндіріп қойылады, кімнің телефоны дауыс шығарса, сол ойыншыға ұтылыс беріледі. Ойын кодексі қатаң сақталады. «Ұстадың – жүр» ережесі мүлдем бұзылмауы тиіс.

Ойын кезінде барлық партиялар жазылып, ойын біткеннен кейін бас төрешіге тапсырылады. Жарыстар сағатпен ойналады. жарыс біткеннен кейін бас төреші оның қорытындысын хабарлап жеңімпаздарды марапаттайды.

Шахмат жарыстарын өткізудің бірнеше жүйесі бар: айналмалы жүйе, швейцариялық жүйе,  олимпиадалық жүйе және т.б. Солардың ішінде ең көп тарағаны айналма жүйесі. Бұл жүйе бойынша жарыска қатысушылар бір-бірімен жеке-жеке ойнап шығады. Еді осы жарысқа қатысушылардың қай турда қандай түсті фигуралармен ойнайтынын анықтау керек. Оны жарысқа қатысушылар арасында жеребе таратылғаннан кейін пайдалануға болады.

Жарыстағы ойын кезеңінің таблицалары

3 немесе 4 қатысушы болғанда

1 1 – (4) 2 – 3
2 (4) – 3 1 – 2
3 2 – (4) 3 – 1

5 немесе 6 қатысушы болғанда

1 1 – (6) 2 – 5 3 – 4
2 (6) – 4 5 – 3 1 – 2
3 2 – (6) 3 – 1 4 – 5
4 (6) – 5 1 – 4 2 – 3
5 3 – (6) 4 – 2 5 – 1

7 немесе 8 қатысушы болғанда

1 1 – (8) 2 – 7 3 – 6 4 – 5
2 (8) – 5 6 – 4 7 – 3 1 – 2
3 2 – (8) 3 – 1 4 – 7 5 – 6
4 (8) – 6 7 – 5 1 – 4 2 – 3
5 3 – (8) 4 – 2 5 – 1 6 – 7
6 (8) – 7 1 – 6 2 – 5 3 – 4
7 4 – (8) 5 – 3 6 – 2 7 – 1

9 немесе 10 қатысушы болғанда

1 1 – (10) 2 – 9 3 – 8 4 – 7 5 – 6
2 (10) – 6 7 – 5 8 – 4 9 – 3 1 – 2
3 2 – (10) 3 – 1 4 – 9 5 – 8 6 – 7
4 (10) – 7 8 – 6 9 – 5 1 – 4 2 – 3
5 3 – (10) 4 – 2 5 – 1 6 – 9 7 – 8
6 (10) – 8 9 – 7 1 – 6 2 – 5 3 – 4
7 4 – (10) 5 – 3 6 – 2 7 – 1 8 – 9
8 (10) – 9 1 – 8 2 – 7 3 – 6 4 – 5
9 5 – (10) 6 – 4 7 – 3 8 – 2 9 – 1

Мұндағы вертикаль бағытындағы цифрлар кезекті турды көрсетеді, ал одан кейінгі қосарлы цифрларды қатысушыға жеребе тарату нәтижесінде берілген номерлер деп ұғынуымыз керек. Сонымн әрбір қосарлы цифрлардың бірінші номері ақ, ал екінші номері қара фигурамен ойнайды.

Турнир таблицасына аяқталған ойындардың нәтижесі қойылып отырады., жарыс төрешісі турнир кестесінде ұтысы – 1, ұтылысы – 0, тең ойынды ½ белгілерімен толтырады.

Әрбір тур өткен сайын турнир кестесі бірте – бірте көбейіп тола береді. Барлық партиялар ойналып, санау жұмыстары жүргізіледі, алған орындары белгіленеді. Осындай кестені толтыру кезінде біз «+» , «-» деген белгілермен кездесеміз.бұл шартты белгілер мынадай жағдайда қойылады. Егер шахматшы дәлелсіз себеппен ойынға келмей қалса, жарыс төрешісі оны ұтылды деп, оның қарсыласын ұтты деп есептейді. Жарысқа келмеген ойыншының тұсына (-) белгісі қойылады, ал жалпы қортынды шығарылғанда ол ноль деп есептеледі. Сондай ақ қарсыласы келмеген ойыншыға турнир кестесінде (+) белгісі қойылып бұл кейінінен оған бір ұпай болып есптеледі.

Ал егер ойыншылардың ұпайлары тең болса, онда «Бергер коэффициентімен» есептеледі.

Бергердiң коэффициентi — ұпайларды тең сан жинаған қатысушылардың арасындағы орындарды анықтайтын әдiс. Бергердiң коэффициентi бойынша орынның анықтау әдiс (бiр-бiрімен ойнайды) айналма жүйе шахмат турнирлары үшiн қолданылады. Бұл әдiсті басқа да спорт  түрлерінде де қолдана бастады.

Мысалы, әр жеңiске 1 ұпай берiледi тең ойнағанға — 0, 5 ұпай, ұтылысқа — 0 ұпай ), екi немесе бiрнеше қатысушылар ұпайларды бiрдей алуы жиi болады.Бергер коэффициентi осы қатысушы ұтқан ойыншыларылардың барлық ұпайларын , тең ойнаған ойыншылардың ұпайларынын жартысы есептеледі.Егер кімде коэффициент жоғары болса сол ойыншы жоғары орынды алады.

Бергердiң коэффициентiн айналма турнирлер үшiн ойлап тапқан.Мысалы.

Гипотеза айналма турнирының қорытынды кестесi:

Қатысушылар 1 2 3 4 5 6 7 + = Ұпай Орын КБ
1 Иванов ½ ½ 1 1 1 1 4 0 2 5 I 11,75
2 Петров ½ ½ ½ 1 1 1 3 0 3 II 10
3 Сидоров ½ ½ ½ ½ 1 1 2 0 4 4 III 9
4 Кузнецов 0 ½ ½ 1 1 1 3 1 2 4 IV 7,75
5 Смирнов 0 0 ½ 0 1 1 2 3 1 V 3
6 Васильев 0 0 0 0 0 1 1 5 0 1 VI 0
7 Николаев 0 0 0 0 0 0 0 6 0 0 VII 0

Белгiлер: 1 -ұтыс ½  — тең болса, 0 — ұтылыс, кб — Бергердiң коэффициентi.

Қатысушы Сидоров және Кузнецовтың бiрдей ұпай жинады, 4 ұпайдан. Кiм олардың iшiнен үшiншi орын алады, Бергердiң коэффициентi бойынша анықталады.

Қатысушы Сидоровтың Бергер коэффициентi осылай қалыптасады: (Иванов ұпайларының жартысы) 2, 5 (Петров ұпайларының жартысы) + 2, 25 (Кузнецов ұпайларының жартысы) + 2 (Смирнов ұпайларының жартысы) + 1, 25 (Васильевтың барлық ұпайлары) + 1  (Николаева барлық ұпайлар) + 0,барлығы 9 ұпай.

Осылай Кузнецовтың Бергер коэффициентi: (Ивановтан ұтылыс) 0 (Петров ұпайларының жартысы) + 2, 25 (Сидоров ұпайларының жартысы) + 2 (Смирновтың барлық ұпайлары) + 2, 5 (Васильевтың барлық ұпайлары) + 1  (Николаевтың барлық ұпайлар) + 0, барлығы 7,75 ұпай.

Қатысушы Сидоров  Кузнецовқа қарағанда жоғары коэффициенттi алады, сондықтан үшiншi орын Сидоровқа бередi. Ұпайы 0 болған ойыншыға Бергер коэффициентi берiлмейді.

Пайдаланылған әдебиеттер:

  1. Я. Б. Эстрин. Теория и практика шахматной игры. 1984 ж.
  2. А. Алехин. На пути к высшим шахматным достижениям.1982 ж.
  3. С. Сауханұлы. Шахмат – ойлылар ойыны

СЦЕНАРИЙ ШАХМАТНОГО ТУРНИРА

«Волшебное королевство»

Цели: формирование творчески мыслящей личности;

развитие умственной культуры детей;

            развитие интеллектуальных, творческих способностей дошкольников;

            совершенствование у детей психических процессов: восприятие, память, внимание, воображение, мышление;

            начальное формирование волевого управления поведением.

Форма мероприятия: шахматный  турнир.

Оборудование: демонстрационная доска, комплекты шахмат.

Специальная подготовка: подготовка стихов, загадок,  атрибутов, костюмов для героев.

Возраст участников: старший дошкольный возраст  5-7 лет

ХОД  МЕРОПРИЯТИЯ

Ведущий:  Добрый день  уважаемые гости! Сегодня, мы пригласили вас в этот зал, чтобы совершить волшебное путешествие в Королевство Шахмат. Все вы знаете эти игры, но мало кто умеет  в них играть.

Чтобы в шахматы играть,
Надо все законы знать:
Как поставить доску нам,
По каким ходить ходам,

Где ладья стоит, где слон,
Где король воссел на трон.
Конь с ферзем дополнит ряд,
Пешек их прикрыл отряд,
Вот и армия в строю,
Не уронит честь в бою.

Ведущий: Сегодня в центральном зале нашего любимого  детского сада  состоится важное событие —  шахматный турнир! Встречайте участников  турнира.     

Вход детей под музыку

Всем   Кириллам  и Никитам!

Всем Семенам и Данилам!

Всем Викулям  и Настенькам!

Всем Артемам  и Машенькам!

Всем! Всем! Всем!

Строгий приказ: соблюдать правила турнира, быть внимательными и предельно вежливыми!

Ведущий: Для вас – музыкальный сюрприз.

Песня!!!

Ведущий: ребята, на открытие турнира мы пригласили очень важных гостей. А вот кого, вы должны догадаться сами. Итак, встречаем.

Музыка (Появляется Старик Хоттабыч)

Старик Хоттабыч: О, отрада для моего сердца, какое ослепительное великолепие, я попал в чудное место под названием детский сад, а это (указывая на детей) – цветы жизни!

Приветствую вас, о, отроки и мудрейшие из мудрейших! Тысячу лет я просидел в кувшине прежде, чем услышал сладкое слово: «шахматы!». О, это великая игра царей, настоящее военное сражение. А вы знаете в какой стране придумали шахматы? (Индия). Вы умеете играть в шахматы? (ответ детей) 

Ведущий: Немногие из детей владеют этим мастерством, но здесь собрались те, кто умеют играть в шахматы. 

Старик Хоттабыч: Вам несказанно повезло, драгоценные мои, я лучший знаток этой древнейшей игры, и познакомлю вас с шахматными фигурами.

Игра «Волшебный мешочек»

В мешочке нет фигуры ферзя

Пусть темнота

И нету света —

Узнай фигуру:

Та иль эта?

Ведущий поочередно подходит к каждому участнику и просит достать из «волшебного мешочка» заданную шахматную фигуру.

Молодцы, ребята! Все фигуры вы угадали. Но об одной фигуре- самой главной мы забыли…. Сейчас все исправим…

(колдует: рвет волосок из бороды и приговаривает трах-тибидох-тибидох)

Под музыку выходит Шахматные королевы.

Старик Хоттабыч: А вот идут сами Королевы! Уступаю место им. (тихо уходит из зала.)

Ш. К. Здравствуйте, ребята! Вы догадались кто мы?

1.Мы — Королевы Шахмат,
И в Шахматной стране,
Мы правим королевством,
Здесь всё подвластно мне!


2. На поле черно-белом
Стоят фигуры в ряд.
Красиво и умело 
Веду их на парад!


1.Шагают пешки, кони
То поперёк, то вдоль.


2.А мы  сидим на троне,
Нам служит сам Король!

Белая королева:  Я – белая Шахматная королева!

Черная королева:   Я – черная  Шахматная королева! Мы  пришла к вам, чтобы открыть ШАХМАТНЫЙ ТУРНИР со своей свитой.

Белая королева:  Встречайте бурными аплодисментами!

Под музыку входят дети в костюмах пешек.

Танец  шахматных фигур

Стихи

Доска

 Вся в квадратах- белых, черных-

Деревянная доска,

А ряды фигур точеных-

Деревянные войска.

Люди их передвигают,

Коротают вечера

Дети в шахматы играют-

Гениальная игра.

(ребёнок держит шахматную доску)

Пешка                                                                                                                                                

 Пешка, маленький солдат,

Лишь команды ждет,

Чтоб с квадрата на квадрат

Отправиться вперед.

На войну, не на парад

Пешка держит путь

Ей нельзя пойти назад,

В сторону свернуть.

 (ребёнок держит фигуру пешки)

Ладья

Видимо, Ладья упряма,

Если ходит только прямо,

Не петляет; прыг да скок,

Не шагнет наискосок.

Так от края и до края

Может двигаться она.

(ребёнок держит фигуру ладьи)

Конь

А конь хотел быть не как все

Резвился он во всей красе.

И буквой «Г» вперёд и вбок

Через фигуру прыгать мог.

 (ребёнок держит фигуру Коня)

 Слон                                                                                                                                            

Если слон на белом поле

Встал вначале не забудь,

Он другой не хочет более-

Знает только белый путь.

А когда на поле черном

Слон стоит вступая в бой,

Ходит, правилам покорный,

Черной тропкой Слон такой

До конца игры Слоны

Цвету одному верны.

(ребёнок держит фигуру слона)

Ферзь

Ферзь недаром верховодит,

Ведь силён и грозен он.

Как ладья он прямо ходит

И наискосок – как слон.

Король

Весьма значительную роль

Играет в шахматах король,

Но больно тихий он ходок;

Всего по клетке за разок.

Дети уходят

Разминка- викторина

Проводят королевы

  1. Какая фигура всегда остаётся на доске до конца игры?

А)Ферзь

Б)Король

В)Пешка

2.Каким столовым  прибором называется одновременное нападение на две и больше фигуры?

А)Ложка

Б)Вилка

В)Нож

3.Что означает зевок в шахматах?

А) Шахматист хочет спать

Б)Шахматисту не хватает воздуха

В)Шахматист просмотрел отличный ход или нечаянно потерял фигуру.

4.Как звали богиню, покровительницу шахмат?

А) Артемида

Б) Афродита

В) Каисса

5.Что получает король в конце игры?

А)Щелчок по носу

Б) Шах

В) Мат

6.Как называется система записи шахматной партии?

А)Нотная грамота

Б)Нотация

В) Шифровка

7.Как называются самые крупные шахматные соревнования на планете?

А) Турнир

Б) Соревнование

В) Олимпиада

8.Как называется самое высокое звание, которое дают шахматистам?

А) Мастер

Б) Кандидат в мастера

В) Гроссмейстер

9.Как по  другому можно назвать шахматную партию?

А) Комбинация

Б) Оборона

В) Игра, поединок/

10. Фигуры какого цвета всегда начинают партию первыми?

А) Чёрные

Б) Белые

11.Как называется одновременный ход короля и ладьи?

А) Манёвры

Б) Ловушка

В) Рокировка

12.Какие фигуры разного цвета никогда не встречаются в игре?

А) Ладьи

Б) Слоны разнопольные

В) Пешки

Белая королева: Властью данной Королем, даю приказ объявить шахматный турнир открытым.  

Черная королева: Повелеваю всем встать!

Звучит Гимн России

( после гимна все садятся на стулья)

 Ведущий:                                                                                                                   

Больше вас не будем  томить,

Время пришло игроков пригласить

— Ну и как водится в каждой игре

Жюри вам поможет сразиться вполне!                                                              

Следить за соблюдением правил и решать спорные вопросы турнира будет жюри в составе:

Главный судья: _____________________,

ей будут помогать арбитры: _______________________________________________________________

Ведущий: проводим жеребьёвку. Участники занимают свои места.

У каждого участника турнира есть свой номер, вытягивает судья по 2 номера из шара и определяет пары детей.

Главный судья: не нарушайте правила, будьте спокойны и предельно внимательны и вас ждет успех!

Время турнира

Музыкальная подвижная игра- проводят 2 клоуна,

 которые вбегают в зал с двух сторон.

 (Четыре шага, танец утят и др.)

Ведущий: наступил самый волнующий и торжественный момент- награждение победителей. Слово для подведения итогов предоставляется главному судье соревнований

Награждение

Главный судья: дорогие ребята! Для многих из вас это был первый турнир в жизни. Вы достойно приняли участие в шахматных сражениях. Не беда, если вы не заняли призового места, это значит ваши победы еще впереди.

Грамоты участникам и победителям вручают королевы.

Фото на память

СЦЕНАРИЙ ШАХМАТНОГО ТУРНИРА

«Шахматный бой»

Вся в квадратах – белых, черных – Деревянная доска,

А ряды фигур точеных – Деревянные войска.

Люди их передвигают, Коротают вечера,

Люди в шахматы играют — Гениальная игра!

Цели: развитие умственных способностей, критического мышления и стратегического планирования у несовершеннолетних посредством игры в шахматы.

Форма мероприятия: шахматный турнир

Оборудование: комплекты шахмат, шахматные часы.

Возраст участников: 7 — 17 лет. Турнир будет проводится по возрастным категориям: 7-11 лет и 12-17 лет.

Время партии: 25 минут чистого времени.

Соревнования личностные, проводятся по системе выбывания.

Ход мероприятия:

Регистрация прибывших участников турнира.

Все участники турнира выстраиваются в шеренгу в актовом зале.

Ведущий: Уважаемые гости и участники шахматного турнира, мы рады приветствовать Вас на сегодняшнем мероприятии.

Шахматы любят и знают во всех уголках нашей планеты. Прежде они считались изысканной забавой мудрецов и властителей, но постепенно завоевали умы и сердца всех. А пришла эта игра из далекой и загадочной Индии много-много веков назад…. Там ее когда-то называли чаттураджа. Шахматная доска изображает поле сражения, на котором борются две армии. В давние времена армия не могла выступить в поход до тех пор, пока не была сыграна партия в шахматы. Тогда шахматных фигур не было, и по размеченным шахматным полям по знаку правителя передвигались специально назначенные для этого люди. Позже людей заменили фигуры.

Это история возникновения шахмат, а сегодня мы с вами собрались, чтобы провести свой шахматный турнир «Шахматный бой» среди учащихся образовательных учреждений Октябрьского муниципального округа.

А теперь немного о правилах проведения сегодняшнего турнира. Слово предоставляется педагогу дополнительного образования, _________________.

Педагог: Здравствуйте! Турнир проводятся по «Правилам ФИДЕ» для быстрых шахмат «Шахматы».

Шахматная партия играется между двумя партнерами, которые поочередно перемещают фигуры на шахматной доске. Тот, кто имеет белые фигуры, начинает партию. Игрок получает право хода, когда его партнер сделал ход. Цель каждого игрока — атаковать короля партнера таким образом, чтобы партнер не имел никаких возможных ходов, которые позволяют избежать “взятия” короля на следующем ходу. Об игроке, который достиг этой цели, говорят, что он поставил мат королю партнера и выиграл партию. Партнер, королю которого был поставлен мат, проиграл партию. Если позиция такова, что никто из партнеров не может поставить мат, партия заканчивается вничью.

Игрок, который выиграл партию, получает одно очко (1), игрок, который проиграл, не получает очков (0), а игрок, сыгравший вничью, получает пол очка (1/2).

Соревнования личностные. Турнир будет проводится по возрастным категориям: 7-11 лет и 12-17 лет. На партию каждому игроку отводится 25 минут чистого времени. Соревнования проводятся по системе выбывания, то есть если партия проиграна, участник выбывает из турнира.

Победители и призёры турнира определяются по суммарному числу очков, набранных в процессе игры. В случае равенства очков места определяются по результату матча между собой;

При равенстве вышеуказанных показателей преимущество получает игрок которой на 1-й доске набрал большее количество очков. Если игроки набрали одинаковое количество очков, сравниваются результаты на 2-ой доске, затем на 3-ей.

Игрокам не разрешается покидать игровую зону без разрешения арбитра. Игрок, за которым очередь хода, не может оставлять игровую площадку без разрешения арбитра. Запрещается любым способом отвлекать или беспокоить партнера, что включает неоправданные заявления или настойчивые предложения ничьей. Игроку, отказывающемуся соблюдать Правила Шахмат, засчитывается поражение.

Ведущий: Уважаемые участники турнира, предлагаю подойти для проведения жеребьевки.

Проходит жеребьевка.

Занимаем места за столами согласно вашему номеру.

Секретарь фиксирует пары участников.

По окончании партий, секретарь фиксирует количество очков, набранным каждым участником. Выигравший ждет следующей жеребьевки. Проигравший проходит в зал ожидания.

По окончании сыгранных партий, все участники турнира проходят в актовый зал, строятся в шеренгу для объявления результатов.

Ведущий: Пришло время подвести итоги шахматного турнира «Шахматный бой». Сегодня приняли участие представители ______ образовательных учреждений ___________________ муниципального округа, ______ человек. Все играли достойно. Нарушений во время прохождения турнира не выявлено.

В возрастной категории 7-11 лет за участие в шахматном турнире награждаются грамотами: ……………………..

3 место в возрастной категории 7-11 лет занял ……… Поздравляем!

2 место в возрастной категории 7-11 лет занял ……… Поздравляем!

1 место в возрастной категории 7-11 лет занял ……… Поздравляем!

В возрастной категории 12-17 лет за участие в шахматном турнире награждаются грамотами: ……………………..

3 место в возрастной категории 12-17 лет занял ……… Поздравляем!

2 место в возрастной категории 12-17 лет занял ……… Поздравляем!

1 место в возрастной категории 12-17 лет занял ……… Поздравляем!

Участники, занявшие призовые места, получают диплом и сладкий приз.

Шахматный турнир объявляется закрытым! Всем спасибо и до новых встреч!

Адрес публикации: https://www.prodlenka.org/metodicheskie-razrabotki/487763-scenarij-shahmatnogo-turnira-shahmatnyj-boj

Сценарий проведения шахматного турнира среди дошкольников.

Хасанова А.Н.

МБДОУ города Ростова на Дону «Детский сад N° 261»

Команда «Проходная пешка»

Девиз команды: «Какой же солдат не мечтает стать генералом».

Этот девиз и олицетворяет название команды «Проходная пешка», которой доступны самые высокие вершины в ее карьере.  Проходная пешка — это одно из самых главных постоянных преимуществ в шахматной партии. Поэтому от каждого члена команды требуется доводить это преимущество до победы!

 

Команда «Белая ладья».

Девиз: «Играть я в шахматы учусь, проиграть я не боюсь. Все умнее становлюсь! Заниматься мне не лень, я играю каждый день».

Команда «Индийские слоны»

Девиз: «Я, в шахматы играть учусь,

Тренируюсь и тружусь,

На шахматных слонах я ездить не боюсь,

И
совсем не зазнаюсь!»

Турнир

Ход турнира.

Ведущий 1 — Здравствуйте дорогие дети и уважаемые взрослые. Сегодня у нас пройдет шахматный турнир. Давайте все вместе поприветствуем участников турнира!

Ведущий 2 — Ну, что, ребята, готовы соревноваться?

Ведущий 1 — Мы с вами знаем, что слово «шахматы» произошло от персидских слов «шах мат», что означает «король мёртв». Но персы ли создали шахматы? Определённо этого не знает никто. Многие авторитеты сейчас считают, что шахматы, возможно, зародились в Индии, распространились в Персию, Аравию, а затем в Западную Европу. В Россию шахматы завез Петр I.

Ведущий 2 — Шахматы — это настольная игра со специальными фигурами на доске с 64-мя клетками для двух соперников. Игра сочетает в себе элементы искусства, науки и спорта. В шахматы могут играть также группы игроков, друг против друга или против одного игрока. Игра подчиняется определённым правилам, которые дополняются правилами международной шахматной федерации.

Ведущий 1 — Очень трудно и интересно, наверное, играть в шахматы? А за что вы любите эту игру?

Ведущий 2 — Шахматы – древняя игра.
Она полезна и нужна!
Быть внимательным и честным,
Учит нас всегда она!

Ведущий 1 — Сегодня у нас на турнире будут соревноваться как участники соревнований, так и команды в целом. Не случайно девизом Всемирной шахматной федерации являются слова «Все мы одна семья», поэтому один за всех и все за одного. А сейчас представление команд.

Ведущий 2 — Во время игры вам нужно много думать и поэтому для вас сейчас будет небольшая разминка.

— Без какой фигуры не бывает игры? Король

— Где возникли шахматы? в Индии

— Каких клеток больше на шахматной доске, черных или белых? По ровну

— Как пешке укрыться от чернопольного коня? встать на белое поле

— Между какими фигурами стоит конь в начале игры? слон и ладья

— Какая фигура может перепрыгивать через фигуры? Конь

Ведущий 1 — Давайте отгадаем загадки про жителей королевства шахмат. Согласны?

  • Мы могли на ней бы плыть с русским князем по воде,

Но позволено ходить и по клеточкам… (Ладье)

  • Быть особо защищенным, у него такая роль.

Это правило резонно, потому что он … (Король)

  • Обитает не в саванне и не так огромен он,

 Но такое, же названье у фигуры этой … (Слон)

  • Он, не цокает, конечно, но легко перешагнем,

Через ряд фигур и пешек, этим шахматным… (Конем)

  • Кто не любит прыг да скок, кто ходить привык без спешки

          И берет наискосок? Ну конечно, это … (Пешки)

  • Если в шахматы играешь, то, конечно, это знаешь.

 Будет лучший результат, если ты поставишь …(Мат)

Ведущий 2 — А еще в жюри у нас… (представление жюри)

Ведущий 1 -А кто с кем будет играть, это мы с Вами сейчас определим с помощью жеребьевки.

Ведущий 2 — Ну что, ребята, самые внимательные и умелые из вас выйдут победителями! Желаю вам удачи и побед!

Ведущий 1 — Прежде чем объявить наш турнир открытым, хотим сказать, что наши участники здесь сегодня не одни. В зрительном зале сидят их товарищи, которые поддерживают наших игроков и очень за них переживают.

Ведущий 2 — Не нарушайте правила игры, будьте спокойны и предельно внимательны и вас ждет успех!

Правило №1. Перед началом и в конце партии партнеры пожимают руки. Если ты проиграл, то поздравь соперника. В случае ничьей первый протягивает руку, кто вежливей.

Правило № 2. Во время партии разговаривать нельзя – ни с партнером, ни с ребятами. Можно только предложить ничью, но если соперник отказался, то игра продолжается до тех пор, пока соперник сам не предложит ничью.

Правило № 3. Если во время партии у тебя появился вопрос – подними руку, судья подойдет и на него ответит.

Правило № 4. Одно из основных правил шахмат: «Взялся – ходи». Если при своем ходе ты дотронулся до своей фигуры или пешки, то должен сделать любой возможный ход этой фигурой. Если дотронулся до чужой, то должен любым способом побить эту фигуру или пешку.

Правило № 5. Если хочешь поправить неаккуратно стоящую фигуру, то нужно только при своем ходе сказать: «Поправляю».

Правило № 6. Во время обдумывания своего хода нельзя передвигать фигуры и делать пометки на бумаге. Все варианты шахматисты рассчитывают в уме.

Правило № 7. Ход считается завершенным, если ты передвинул фигуру и отнял от нее руку. Если рука еще не отнята, то можно сделать другой ход той фигурой, до которой ты дотронулся. Изменить свое решение и взять ход назад нельзя.

Ведущий 1 — И так….. Шахматный турнир объявляю открытым!

Ведущий 2 — Вот и подошел к концу наш шахматный праздник. Все вы храбро сражались за победу, все вы молодцы, но сегодня кому-то повезло больше, кому-то меньше. И я передаю слово председателю жюри для объявления сегодняшних победителей.

Под торжественное музыкальное сопровождение награждаются все участники турнира, все дети угощаются сладкими подарками.

Ведущий 1 — Вся в квадратах – белых, черных, Деревянная доска. 
А ряды фигур точеных – деревянные войска.

Люди их передвигают, коротают вечера. 
Люди в шахматы играют, гениальная игра!

Ведущий 2 — Нам очень понравилось, как вы играете, как ваши друзья вас поддерживают! Вы очень хорошие, дружные ребята! Но пришла пора прощаться, возможно, мы снова встретимся, как только в вашем или в другом прекрасном детском саду состоится следующий турнир по шахматам.

Ведущий 1На этом шахматный турнир объявляется закрытым. До новых встреч!

Шахмат үйірмесінің тәрбие сағаты

Тақырыбы: Шахмат – ми гимнастикасы.
Мақсаты: Оқушылардың шахмат ойынына деген қызығушылығын арттыру. Ойлау қабілетін жетілдіру. Салауатты өмір салтын насихаттау.
Түрі: Дәстүрлі емес.
Әдісі: Жарыс — сайыс, сұрақ — жауап, топпен жұмыс.
Көрнекілігі: Шахмат тақтасы, тастары, шахмат ойынына арналған белгілегіш сағат, магнитті шахмат тақтасы мен тастары, сұрақ таңдауға арналған көрнекі тор көз қағаз фигуралар.
Пәнаралық байланыс: Математика, дене шынықтыру, бейнелеу өнері.
Сайыстың барысы:
І. Ұйымдастыру.
ІІ. Оқушыларды екі топқа бөлу.
ІІІ. Әділқазы алқаларымен таныстыру.

ІV. Армысыздар құрметті ұстаздар, сайысымызға қатысушы жас өркен!
Бүгін шахмат үйірмесіне қатысатын 5 — сыныптар, 6 — сынып, 7 — сыныптар оқушыларының Шахмат — ми гимнастикасы атты сайыс сабағына қош келдіңіздер!
Жүзден жүйрікті, мыңнан тұлпарды анықтайтын әділқазы алқасымен танысайық.
Ортаңызға екі топ сайысқа түскелі отыр. Олай болса сайысымызды бастайық.
Екі топтың сайыскерлеріне шахмат тастары бейнеленген ақ және қара түсті тәж кигізіледі.
І топ. Шах (Ақ түсті тәж)
ІІ топ. Мат (Қара түсті тәж)

Өнерпазды жарау аттай баптасын,
Жүлде алып, ел намысын сақтасын.
Өнерімен танылып бүлдіршіндер,
Ел сенімін еңбекпен ақтасын,- деп сайыстың түрлерімен таныстырып өтейін.
Таныстыру.(Топтың аты, ұраны)
І. Бәйге. Викториналық сұрақтар. (Әр топқа бес сұрақтан қойылады)
ІІ. Көкпар. Сұрақ жауап.(Шахмат тақтасында тастарға жасырылған сұрақтарды таңдау)
ІІІ. Жорға.(Шахмат тақтасындағы этюдтерді аяқтау, ойынды жалғастыру)
ІV. Шахмат жарысы.(Әр топтан бес оқушыдан шығып, екі топ шахмат ойнаудан жарысқа түседі) Қорытындылау.

Кезеңдерімен таныс болсақ сайысымызды бастайық.
Жарыс десе өртеніп жанып тұрар,
Сусындап сол жарыстан қанып тұрар.
Сегіз қырлы бір сырлы сайыскерлер,
Кез келді деп өзін — өзі таныстырар,- дей келе кезекті таныстыруға берейік.
Ақ тәж киген Шах тобының ұраны: Шахматты біз ойнаймыз,
Амал тәсіл ойлаймыз.
Патшаға қауіп төндіріп,
Шах жасауды қоймаймыз.
Қара тәж киген Мат тобының ұраны: Жекпе — жекке түскенде,
Ұнатамын жеңгенді.
Жүрістердің төресі,
Матқа кім тең келеді.

І. Бәйге.
Викториналық сұрақтар. Әр топқа бес — бестен сұрақ қойылады. Соған жауап берейік. Әрбір дұрыс жауапқа І ұпай беріледі.
І топқа:
І. Шахмат ойынында қанша түрлі тас бар? (Пешкі, піл, ат, тура, уәзір, патша)
2. Ми жұмысына арналған қазақтың ұттық спорт түрін атаңыз? (Тоғызқұмалақ)
3. Шахмат ойынында қандай тас және қай жағдайда басқа тасқа айнала алады? (Пешка. Жаудың төріне шыққанда)
4. Шахмат тақтасында неше тор көз бар? (64)
5. Билярд ойынында шарды ұратын таяқ қалай аталады? (Кии)

ІІ топқа:
6. Шахмат ойынында пат ұғымы нені білдіреді? (Тең түсу)
7. Қазақстандық шахмат жұлдыздары кім? ( Динара, Жансая)
8. Қазақтың ұлттық ойыны тоғызқұмалақта неше тас, неше отау, неше қазан болады? (162 тас, 18 отау, 2 қазан)
9. Шахмат ойынының үш бөлігін атаңыз? (Дебют, миттельшпиль, эндшпиль)
10. Шахмат ойынының тұмар белгісінде қандай фигура бейнеленген? (Ат)

ІІ. Көкпар.
Сұрақ — жауаптар. Көрнекі шахмат тақтасындағы тастарға жасырылған сұрақтарды таңдау. Кез келген бір тасты таңдап алып, ондағы сұраққа жауап береміз. Әрбір дұрыс жауапқа І ұпай беріледі.
а) Шахмат ойынының басты мақсаты не? (Патшаға мат қою)
ә) Шахматта дебют термині не ұғым береді? (Ойынның басқы кезеңі)
б) Егер ат бұрышта тұрса оның неше жүріске мүмкіндігі бар? (Екі жүріске)
в) Егер піл бұрышта тұрса оның неше жүріске мүмкіндігі бар? (Бір жүріске)
г) Патшаға шабуыл қалай аталады? (Шах)
ғ) Миттельшпиль ойынның қай кезеңіне жатады? (Ойынның ортаңғы кезеңі)
д) Шахмат тастарының орналасуын атаңдар? (Тура, ат, піл, уәзір, патша, піл, ат, тура, екінші қатарда пешкалар)
е) Шахмат ойыны ең алғаш қай елде пайда болған? (Үндістанда)

ІІІ. Жорға.
Шахмат тақтасындағы этюдтерді аяқтау, ойынды жалғастыру. Әр топтан бір — бір баладан шығып, магнитті шахмат тақтасындағы қысқа этюдті әрі қарай жалғастырады, үш пар ойыншыдан қатысады, жеңген топ сайыскеріне 5 ұпай беріледі.

ІV. Шахмат жарысы. Әр топтан бес ойыншыдан шығып, арнайы дайындалған үстел үстінде шахматшының уақытын есептегіш сағаттарды белгілеп отырып, екі топ жарысқа түседі.
Сайысты қорытындылау: Әділқазыларға сөз беріледі. Шахмат жарысындағы сағат бойынша іріктелген жеңімпаздармен, ұпай бойынша жеңген топ марапатталады.

HD 1920×1080

Youtube.com

Математика, НИШ, Онлайн урок, система координат

Шахмат – ми гимнастикасы

Жарияланды 30-04-2013, 12:08 Категориясы: Тәрбие сағаты 

Шахмат үйірмесінің тәрбие сағаты

Тақырыбы: Шахмат – ми гимнастикасы.
Мақсаты: Оқушылардың шахмат ойынына деген қызығушылығын арттыру. Ойлау қабілетін жетілдіру. Салауатты өмір салтын насихаттау.
Түрі: Дәстүрлі емес.
Әдісі: Жарыс — сайыс, сұрақ — жауап, топпен жұмыс.
Көрнекілігі: Шахмат тақтасы, тастары, шахмат ойынына арналған белгілегіш сағат, магнитті шахмат тақтасы мен тастары, сұрақ таңдауға арналған көрнекі тор көз қағаз фигуралар.
Пәнаралық байланыс: Математика, дене шынықтыру, бейнелеу өнері.
Сайыстың барысы:
І. Ұйымдастыру.
ІІ. Оқушыларды екі топқа бөлу.
ІІІ. Әділқазы алқаларымен таныстыру.

ІV. Армысыздар құрметті ұстаздар, сайысымызға қатысушы жас өркен!
Бүгін шахмат үйірмесіне қатысатын 5 — сыныптар, 6 — сынып, 7 — сыныптар оқушыларының «Шахмат — ми гимнастикасы» атты сайыс сабағына қош келдіңіздер!
Жүзден жүйрікті, мыңнан тұлпарды анықтайтын әділқазы алқасымен танысайық.
Ортаңызға екі топ сайысқа түскелі отыр. Олай болса сайысымызды бастайық.
Екі топтың сайыскерлеріне шахмат тастары бейнеленген ақ және қара түсті тәж кигізіледі.
І топ. «Шах» (Ақ түсті тәж)
ІІ топ. «Мат» (Қара түсті тәж)

Өнерпазды жарау аттай баптасын,
Жүлде алып, ел намысын сақтасын.
Өнерімен танылып бүлдіршіндер,
Ел сенімін еңбекпен ақтасын,- деп сайыстың түрлерімен таныстырып өтейін.
Таныстыру.(Топтың аты, ұраны)
І. Бәйге. Викториналық сұрақтар. (Әр топқа бес сұрақтан қойылады)
ІІ. Көкпар. Сұрақ жауап.(Шахмат тақтасында тастарға жасырылған сұрақтарды таңдау)
ІІІ. Жорға.(Шахмат тақтасындағы этюдтерді аяқтау, ойынды жалғастыру)
ІV. Шахмат жарысы.(Әр топтан бес оқушыдан шығып, екі топ шахмат ойнаудан жарысқа түседі) Қорытындылау.

Кезеңдерімен таныс болсақ сайысымызды бастайық.
Жарыс десе өртеніп жанып тұрар,
Сусындап сол жарыстан қанып тұрар.
Сегіз қырлы бір сырлы сайыскерлер,
Кез келді деп өзін — өзі таныстырар,- дей келе кезекті таныстыруға берейік.
Ақ тәж киген «Шах» тобының ұраны: Шахматты біз ойнаймыз,
Амал тәсіл ойлаймыз.
Патшаға қауіп төндіріп,
Шах жасауды қоймаймыз.
Қара тәж киген «Мат» тобының ұраны: Жекпе — жекке түскенде,
Ұнатамын жеңгенді.
Жүрістердің төресі,
Матқа кім тең келеді.

І. Бәйге.
Викториналық сұрақтар. Әр топқа бес — бестен сұрақ қойылады. Соған жауап берейік. Әрбір дұрыс жауапқа І ұпай беріледі.
І топқа:
І. Шахмат ойынында қанша түрлі тас бар? (Пешкі, піл, ат, тура, уәзір, патша)
2. Ми жұмысына арналған қазақтың ұттық спорт түрін атаңыз? (Тоғызқұмалақ)
3. Шахмат ойынында қандай тас және қай жағдайда басқа тасқа айнала алады? (Пешка. Жаудың төріне шыққанда)
4. Шахмат тақтасында неше тор көз бар? (64)
5. Билярд ойынында шарды ұратын таяқ қалай аталады? (Кии)

ІІ топқа:
6. Шахмат ойынында пат ұғымы нені білдіреді? (Тең түсу)
7. Қазақстандық шахмат жұлдыздары кім? ( Динара, Жансая)
8. Қазақтың ұлттық ойыны тоғызқұмалақта неше тас, неше отау, неше қазан болады? (162 тас, 18 отау, 2 қазан)
9. Шахмат ойынының үш бөлігін атаңыз? (Дебют, миттельшпиль, эндшпиль)
10. Шахмат ойынының тұмар белгісінде қандай фигура бейнеленген? (Ат)

ІІ. Көкпар.
Сұрақ — жауаптар. Көрнекі шахмат тақтасындағы тастарға жасырылған сұрақтарды таңдау. Кез келген бір тасты таңдап алып, ондағы сұраққа жауап береміз. Әрбір дұрыс жауапқа І ұпай беріледі.
а) Шахмат ойынының басты мақсаты не? (Патшаға мат қою)
ә) Шахматта дебют термині не ұғым береді? (Ойынның басқы кезеңі)
б) Егер ат бұрышта тұрса оның неше жүріске мүмкіндігі бар? (Екі жүріске)
в) Егер піл бұрышта тұрса оның неше жүріске мүмкіндігі бар? (Бір жүріске)
г) Патшаға шабуыл қалай аталады? (Шах)
ғ) Миттельшпиль ойынның қай кезеңіне жатады? (Ойынның ортаңғы кезеңі)
д) Шахмат тастарының орналасуын атаңдар? (Тура, ат, піл, уәзір, патша, піл, ат, тура, екінші қатарда пешкалар)
е) Шахмат ойыны ең алғаш қай елде пайда болған? (Үндістанда)

ІІІ. Жорға.
Шахмат тақтасындағы этюдтерді аяқтау, ойынды жалғастыру. Әр топтан бір — бір баладан шығып, магнитті шахмат тақтасындағы қысқа этюдті әрі қарай жалғастырады, үш пар ойыншыдан қатысады, жеңген топ сайыскеріне 5 ұпай беріледі.

ІV. Шахмат жарысы. Әр топтан бес ойыншыдан шығып, арнайы дайындалған үстел үстінде шахматшының уақытын есептегіш сағаттарды белгілеп отырып, екі топ жарысқа түседі.
Сайысты қорытындылау: Әділқазыларға сөз беріледі. Шахмат жарысындағы сағат бойынша іріктелген жеңімпаздармен, ұпай бойынша жеңген топ марапатталады.

Кері қайту

Материал рейтингісі:

  • 0

барлық дауыс бергендер: 0

Ілмек сөздер: Шахмат үйірмесітәрбие сағатысайысЖариялаған Касымова   Оқылды: 13799 (рет)   |   Пікірлер: 0   Баспаға шығару    

Басқа жаңалықтарды оқу:

Tommy Hilfiger — финальная распродажа!

Лео Бокерия о смерти Марьянова

Непростые бойцы пришли на помощь России в Алеппо

Засекреченные факты о фильме «17 мгновений весны»

  • Информатик – интеллектуал

 (Информатика)

  • Геометриялық прогрессияның алғашқы n мүшесінің қосындысының формуласы

 (Математика)

  • Кім білімді, кім күшті, кім жылдам?

 (Тәрбие сағаты)

  • Есеп, неше жас. Ауызша қосу және азайту.

 (Ма

икипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет

Солдан оңға: ақ патша, қара тура, қара уәзір, ақ пешка, қара ат және ақ піл

Шахмат — ақыл-ой спорт түрі. Шахмат сөзінің мағынасы парсышадан патша (шах) өлді (мат) дегенді білдіреді. Әлемдегі кең таралған ойындардың бірі саналады.

Мазмұны

  [жасыру] 

  • 1Ережесі

    • 1.1Шахмат тастарының жүрістері

    • 1.2Ойын басы

  • 2Тарихы

  • 3Түсініктемелер

Ережесі[өңдеу]

Шахмат екі ойыншы арасында шахмат тақтасында ойналады. Ойын тақтасы 64 шаршыдан тұрады. Ойының басында әрбір ойыншының иелігінде ақ немесе қара түсті он алты тас (шахмат фигурасы) болады: бір патша, бір уәзір, екі піл, екі ат, екі тура және сегіз пешка. Ойынның мақсаты қарсыластың тастарын шабуылдай отырып, патшаға мат қою.

Шахмат тастарының жүрістері[өңдеу]

Патша жүрістері

Тура жүрістері

Піл жүрістері

Уәзір жүрістері

Ат жүрістері

Пешка жүрістері

Ойын басы[өңдеу]

Ойын басындағы тастар жайғасымы

Бастапқы жайғасым: бірінші қатар: тура, ат, піл, уәзір, патша, піл, ат, тура; екінші қатар: пешкалар

Тарихы[өңдеу]

1969 жылғы қазақ жазуының соңғы орыстандыру емле реформасына дейін қазақ тілінде дәстүрлі шатыраш (санскрит chatur anga → пракріттер: chatur anja — төрт бұрыш → арабша: шатрандж) делініп келді. Үнді аңыздары бойынша, билеуші Шерам шахматпен ең алғаш танысқан кезде, оның өзгешелігіне, әр түрлі әдемі комбинациялардың байлығына масаттанды.[1]Ал осы ойынды ойлап шығарған дана оның қол астында екенін біліп, билеуші оған ерекше алғыс білдіргісі келді. Сонда әмірші үнді данышпанның кез келген бұйымтайын орындауға уәде береді. Ал дана оны бидай дәнімен таң қалдырады. Берілген шарт бойынша данышпанға шахмат тақтасының бірінші шаршысына бір, екінші шаршысына екі, ал келессі шаршыларға бұрынғыдан екі есе артық (1 + 22 + 23 + 24 + … + 263 = 264 – 1) бидай дақылдары берілуі тиіс еді және билеуші осы санның қанша екенін білмей, оны данаға лезде беруді бұйырды. Магараджи есептеушілері бұл санды түні бойы есептеп, таңертен ғана математикалық шешімге келіп, оның мүмкін емес екенін әміршіге түсіндіреді. Себебі данышпан айтқан сан бүкіл Үндістанның бидай дәндер санына, тіпті бүкіл әлемнің бидай дәндері санына жетпейді екен. Бұл сан — 18 квинтильон 446 квадрильон 744 триллион 073 миллиард 709 миллион 551 мың 615. Осы мысал арқылы біз математиканың шахматта жасырған таңғажайып мүмкіншіліктеріне көз жеткізе аламыз.

Шахматтың пайда болу тарихы туралы тағы да бір гипотеза бар. Осы гипотеза бойынша шахмат сиқырлы шаршылардан пайда болды. N Тәртібі бойынша құрастырылған сиқырлы квадрат 1 және n2 аралығындағы бүтін сандардан тұратын n х n квадратты кестеден құрастырылған. Берілген кесте ерекшелігі: әрбір жол/бағана сандар қосындысы шахмат тақтасының екі маңызды диагональ сандарының қосындысына тепе-тең келеді. Саны сегізге тең сиқырлы шаршы үшін әрбір жол/бағана/маңызды диагональ қосындысы 260-қа тең. 

Ежелден қалған аңыздар бойынша, шахматты ең алғаш болып біздің дәуірімізге дейін 1000 жыл бұрын үндістандықматематик ойлап тауыпты. Ал кейбір деректер бойынша, шахмат біздің дәуірімізге дейін II-III ғасырда Мысыр, Иракжәне Үндістанда пайда болған. Алайда, бұл ойыны туралы дәлелді нақты ақпарат болмағандықтан, көптеген тарихшылар шахматтың тарихын біздің дәуірімізден кейінгі 570 жылдан басталады деген тоқтамға келіп жүр. Шахмат туралы парсы дастандарында осы дәуірдің 600 жылдарында Үндістанда пайда болған деп жазылған. Ғасырлар бойы елге аса танымал болған шахматтан ресми әлем чемпионаты 1886 жылы өтті. Одан бері 14 шахматшы ғана жоғары дәрежелі атақты иеленді.

Даңқты чемпиондар деген бірінші болып ауызға Стейниц мен Ласкер, Капабланк, Алехин, әлем чемпионы Ботвинник ілінді. Ғасырлар көшіне ілесіп, өркениетті басып озып келе жатқан шахматтың тарихы әркімді-ақ қызықтырары даусыз. Археологиялық жәдігерлерге қарап біздің эрамызға дейінгі III-IV ғасырда Ассирия, Месопотамия және Мысырда халықтардың тақтайға тас қойып ойнағаны білеміз. Кейіннен бұл ойын әскери сипатқа ие болған. Әскери шендегі ойыншылар ұтысқа адам қанын садақа еткен. Мысалы, Ежелгі Мысырда (б.з.д 1270 жылы) «тау» ойыны, Грекияда(б.э.д. V) «петтеия», ал Римде (б.э.д. I-II) «латрункули» деген құмарлық ойыны болған.

Тарихшылардың дін көпшілігі шахматтың ережесі Үндістанда шыққан дегенмен келіскенімен, кейбірі оның тарихын Қытай мен Месопотамиямен байланыстырып жүр. Арабтардың Парсыны жаулап алуы ислам әлемінің осы ойынды жете игеруіне жол ашты. Алайда, арабтар аталмыш ойынды «шатрандж» деп атады. VIII-IX ғасырларда Араб Халифатында «шатрандж» кеңінен таралды. Алайда, ислам тақтай бетіндегі таста адам мен жан-жануарлар мүсінінің салынуына тыйым салынған. Діни қақтығысқа жол бермей үшін сәулетшілер шахмат фигураларын белгісіз бейнелермен алмастырды. Бұл фигуралар қарапайым халықтың қалтасына ауыр тимеді.

Батыс Еуропада шахмат XI ғасырдан басталады делінгенмен ол бұдан екі ғасыр бұрын белгілі болды. XI-XII ғасырларда феодалдар арасында танылды. Ақшалай ұтысты Батыс Еуропа шарықтатып жіберген. Рим котолик шіреуіойынға қанша тыйым салғанымен еш нәтиже бермеді. Кейіннен 1400 жылы тыйым мүлдем алынып тасталды. Кастилия мен Леонның королі Альфонс X Данагөй бұйрығымен Испанияда 1283 жылы «Ойын кітабы» атты 1 томдық қолжазба жарық көрді. Онда шахматтың 103 тапсырмасы көресетілген. Шахмат тастарын қалыптастырушылардың бірі Цессолес өз заманында: «Шахмат тақтайшасындағы әрбір тастың өмірдегі атқаратын құқығымен қатар, міндеттері бар»,- деген екен.

Компьютерлік шахмат тақтасы (испандық нұсқа).

1947 жылы Испанияда Францеска Висентаның «1495 100 тапсырма» және Луиса Рамиреса Лусенының «Шахмат өнерінің құпиялары» атты кітаптары алғаш рет баспаханадан шығарылды. Тіпті, XVI ғасырда Еуропада Марк Иероним «Шахматтың түрлері» атты дастан жазып қалдырған.

1575 жылы Мадридте король Филипп II-нің хансарайында испандық Рюи Лопеса және Альфонс Серонаның италяндық Джованни Леонардо мен Паоло Бои арасындағы өткен шешуші ойын тарихта алғашқы халықаралық турнир болып саналады. Онда испандық шахматшылар жеңіске жеткен. 1836 жылы Лабурдоннеде әлем бойынша шахмат туралы «Паламед» деген журнал шығарылды. Кейіннен 1837жылы Ұлыбританияда және 1846 жылы Алманияда осы тектес журнал жарыққа шықты. 1851 жылы Лондондатұңғыш рет халықаралық турнир өткізілді. Онда Андерсен деген шахматшының жұлдызы оңынан туып, жеңімпаз атанды. Тіпті, ол екінші халықаралық турнирді де бағындырған. 1867жылы Парижде өткен үшін додада Колиш жеңімпаз атанды. Матчта алға шыққан Стейниц алғашқы әлем чемпионаты атанды.

Сценарий проведения турнира соревнований Школьной шахматной лиги, Курганской области сезона 2015-2016 учебного года имени международного мастера по шахматам Алексея Пугачева.

Играет музыка, команды строятся.

Фанфары.

Ведущая 1:
Который век, наперекор столетьям,
Живёт и здравствует мудрейшая игра.
И каждый день азартная планета,
Дыханье затаив, твердит: «Пора,

Ведущая 2:

В порядке боевом фигуры встали,
Трубит трубач, сигнал к атаке дан…»
Столицею для шахматных баталий
Сегодня стала Плосковская земля.

Ведущая 1:

Все короли всегда стремятся к трону —
Другой причины для баталий нет,
Ведь честь великой шахматной короны
Зависит от желания побед.

Добрый день, дорогие участники турнира! Добрый день, уважаемые гости, и просто любители шахмат!

Ведущий 2:
С огромной радостью и с нескрываемой гордостью мы приветствуем вас в стенах нашей родной школы. В шахматной истории нашей школы появится новая страница – страница турнира соревнований Школьной шахматной лиги, Курганской области сезона 2015-2016 учебного года имени международного мастера по шахматам Алексея Пугачева.

Ведущий 1: Сегодня в соревновании Школьной шахматной лиги участвуют:- команда Звериноголовского района

Ведущий 2: команды Лебяжьевского района

Ведущий 1 : команда Макушинского района

Ведущий 2: команды Мокроусовского района

Ведущий 1: команда Петуховского района

Ведущий 2: команда Половинского района

Ведущий 1: команды Притобольного района

Ведущий 2: команды Частоозерского района

Ведущий 1: Дорогие друзья, сегодня на церемонии открытия соревнований Школьной шахматной лиги присутствуют:

-Депутат Курганской областной думы шестого созыва по 14 избирательному округу, член фракции Единая Россия, координатор партийного проекта «Интеллектуал зауралья » —

Исламов Марат Нуриевич.

-Депутат Курганской областной думы шестого созыва по 14 избирательному округу, член фракции Единая Россия –Шиншин Андрей Юрьевич.

-Депутат Курганской областной думы шестого созыва по 16 избирательному округу, член фракции Единая Россия – Алейников Владимир Николаевч

-Депутат Курганской областной думы шестого созыва по 16 избирательному округу, член фракции Единая Россия – Арзин Игорь Викторович.

-Секретарь Лебяжьевского местного отделения партии Единая Россия. Глава Лебяжьевского района. Барч Александр Романович.

Ведущий 1: А теперь наступает торжественный момент! Равнение на флаги.

Флаг Российской Федерации, Флаг Курганской области, Флаг Лебяжьевского района,

Флаг партии Единая Россия внести,

(Звучит гимн)

Ведущий 2:
Внимание! Соревнования Школьной шахматной лиги Курганской области сезона 2015-2016 учебного года имени международного мастера по шахматам Алексея Пугачева объявляется открытым!

Ведущий 1:
Слово предоставляется Исламову Марату Нуриевичу.

Ведущий 2:
Слово предоставляется Барчу Александру Романовичу

Ведущая 1: Соревнования Школьной шахматной лиги будет оценивать судейская коллегия в составе:

-Международный мастер по шахматам. Главный судья межзонального этапа областной школьной шахматной лиги, имени международного мастера Алексея Пугачёва-

Предеин Владимир Леонидович.

-Антипин Давид Александрович.

-Постовалов Сергей Иванович.

-Самойлов Асхат Ермекович

Ведущая 2: С регламентом турнира познакомит главный судья соревнований Предеин Владимир Леонидович

Ведущий 1:
Каждый спорт по- своему прекрасен:
Силой мышц, терпением, сноровкой.
Каждый вид по-своему опасен:
Высотой или экипировкой.
Только нам милее та затея, 
Где идет сражение умов.
Прыгая фигурами по клеткам,
Каждый мудрецом прослыть готов.
Так пускай же мысли вашей сила,
Отвернет с дороги вашей беды.
Чтоб она всегда вам приносила
Славу, смех и новые победы!

Ведущий 2

Мы открываем шахматный турнир,
Чтоб удивить своей игрой весь мир!
И чтоб в турнире этом победить –
Вам ум и ловкость нужно проявить,
И лень и грубость позабыть,
В борьбе со злом добро добыть

Дорогие участники шахматного турнира!
Вместе: Желаем вам удачи и победы на турнире.

Ведущая 1: Уважаемые судьи, просим проводить участников соревнований к месту их проведения.

(Ответственные судьи уводят команды

Обед:

Ведущая 2:Уважаемые участники и гости шахматного турнира. Продолжаем нашу встречу.

Ведущая 1: Вся в квадратах – белых, черных –

Деревянная доска,

А ряды фигур точеных –

Деревянные войска.

Ведущая 2: Люди их передвигают,

Коротают вечера,

Люди в шахматы играют —

Гениальная игра!

Ведущая 1:

Ты, дружок мой, без опаски,

Без смущения вступай,

Словно в мир чудесной сказки,

В черно-белый этот край.

Поёт Оля Демидова

Поёт Лиза Трубчанинова.

(После шестого тура)

Ведущая 2:Уважаемые участники и гости шахматного турнира. Продолжаем нашу встречу.

Ведущая 2: Снова приветствуем участников соревнования Школьной шахматной лиги Курганской области сезона 2015-2016 учебного года имени международного мастера по шахматам Алексея Пугачева.
Ведущая 1: Наступил самый волнующий и торжественный момент- награждение победителей.

Зовется Шахматной страной
Двухцветная страна,
Ведётся в ней упорный бой –
Двухцветная война.
Там обе армии смелы,
Борьбой увлечены,
В одной из них бойцы белы,
В другой бойцы черны.
Но разве цвет всего важней?
Выигрывает бой.
Тот, кто решительней, умней,
Вот там закон какой!

Танец:

Ведущая 2: Слово для подведения итогов предоставляется главному судье соревнований Предеину Владимиру Леонидовичу_______________________

(выступление судьи, награждение участников)

Ведущая 1:

Слово предоставляется Устиновой Галине Алексеевне_______________

Ведущая 2:

Славный получился праздник,

Мы рады вашим наградам!

Ведущая 1: Для выноса флагов стоять смирно.

(вынос флагов, звучит гимн)

Ведущая 1: Наш праздник завершился,

Но мы грустить не будем,

Пусть будет мирным небо

На радость добрым людям.

Ведущая 2: Дружите вы со спортом,

Здоровыми все будьте,

И шахматный турнир,

Спортсмены, не забудьте.

Ведущая 1: Для вас звучит песня «Оркестр» в исполнении Плешкова Антона.

Ведущая 2: До встречи.

Понравилась статья? Поделить с друзьями:
  • Шагаа байырлалы сценарий бичии болуке
  • Ш?мші ?алдая?ов сценарий
  • Шаманские праздники 2022
  • Шахерезада тема праздника
  • Шага это праздник

  • 0 0 голоса
    Рейтинг статьи
    Подписаться
    Уведомить о
    guest

    0 комментариев
    Старые
    Новые Популярные
    Межтекстовые Отзывы
    Посмотреть все комментарии