Дарынды шәкіртіммен мақтанамын!
- Подробности
- Категория: Последний номер
- Создано 19.03.2020 06:46
- Автор: Гүлнар Хасенова, Тобыл ОМ қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі
- Просмотров: 639
Биыл бұл оқушымен жұмыс істегеніме 3 жыл толады. «Ұстаздан шәкірт озар жарысқанда» демекші,қабілетті оқушыларым баршылық.Соның ішінде мақаламда 5-ші сынып оқушысы Айгерим Ткач жайлы сөз қозғаймын.
Айгерим ұлты украин болса да,қазақы тәлім тәрбие алуда. Айгерімді бірінші жылдан бастап қазақтың салт- дәстүрімен таныстырып,қазақша әндерді үйретіп, пәнге деген қызығушылығын арттырдым. Ол қосымша ұлттық ойындар мен ұлттық тағамдар туралы оқып, көп материалдар жинады,өте тиянақты, ізденімпаз әрі дарынды оқушы.
Жас болса да осы жылдар ішінде жеткен жетістіктері мен алған марапаттары мол. Ол бірнеше республикалық,аудандық, облыстық сайыстардың, мектепішілік байқаулардың жүлдегері.Атап айтатын болсам: Ақтөбедегі Жастар сарайында ІІІ Республикалық дарынды балаларға арналған форумында Айгерімге Көкшетау қаласындағы «GLUCKLICHE KINDER» ғылыми –білім сауықтыру орталығына жолдама берілді. «Гордость Республики Казахстан-2019» деген лентасы тағылды. Аудандық «Тіл шамшырақтары» сайысында 1-ші орын жүлдегері, биыл Ұлы Абайдың туғанына 175 жыл мерекесіне орай ауданымыздағы «Алтын ғасыр» шығармашылық орталығының «Өлең-сөздің патшасы,сөз сарасы» атты Абай шығармашылығымен байланысты Республикалық өнер байқауының «Көркем сөз» аталымы бойынша қара сөзін мәнерлеп оқығаны үшін 1-ші орынға ие болып, арнайы диплом ұсынып,алтын төсбелгісімен марапатталды. Ал осы жақын арада Республикалық «Алтын ғасыр»шығармашылық орталығының «Алаш ардақтылыра атты» «көркем сөз» жанры бойынша бас жүлдеге ие болды. Арнайы диплом мен Алтын төсбелгісі және сыйлығын алды. Ең бастысы талапты қыз. Алаш туының биік тұрғанын қалайды. Қазақ халқының тілін білу,өзінің азаматтық борышы деп санайды. Алдағы уақытта шәкіртіме шығармашылық табыс тілеп, келешегінен үлкен үміт күтемін.
Та?ырыбы: «Атам, ?жем ж?не мен, ?нерліміз шетінен»
Ма?саты: Балаба?ша мен ата-ана арасында?ы ты?ыз ?арым-?атынас орнату, хал?ымызды? ?лтты? мейрамы Наурыз мерекесін д?ріптеу, ?ла?атты д?ст?рді ??рметтеуге, хал?ымызды? салт-д?ст?рін ?адірлей білуге т?рбиелеу.
1-ж?ргізуші: ??рметті, ?она?тар! Наурыз мейрамы ??тты болсын! Наурыз — б?л к?ктем, с?лулы?, мейірімділік, молшылы?, ба?ыт пен ?уаныш мерекесі. Міне, жерімізге к?птен к?ткен к?ктем мерекесі де келіп жетті. ?лысты? ?лы к?ні Наурыз ??тты болсын. Бізді? балаларымыз сіздерге, ысты? лебіздерін ?н мен жыр, та?па?, мы? б?рал?ан билері ар?ылы жолдама?. Ендеше «Атам, ?жем ж?не мен, ?нерліміз шетінен» сайысына ?ош келді?іздер.
?н: «Наурыз тойымыз»
2-ж?ргізуші:
Ана?-к?ні?, ж?регін,
?ке? ?мір тірегі?.
Сен ба?ытты ?лансы?,
Б?рі са?ан ?уансын!
?же?-асыл арда?ы?,
Ата?-дала ?ор?анын.
Сен ба?ытты ?лансы?,
Б?рі са?ан ?уансын!-дей отырып «Атам, ?жем ж?не мен, ?нерліміз шетінен» сайысын бастау?а р??сат еті?іздер.
Армысыздар, ?адірменді асыл хал?ым,
Арта берсін абырой, ата?-да??ы?.
?арсы алайы? ??рметпен,
Ата, ?же мен немерені.
?ста?ан ?аза?ымны? ата салтын — дей отырып, атамыз бен ?желерімізді немерелерімен орта?а ша?ырамыз. Бай?ауымызды бастамас б?рын бізді? бай?ауымыз?а т?релік етуші ?діл?азы ал?асын та?айындап алайы?. Сайысымызды? ?ту кезе?дерімен таныстырып ?тейін.
1.?р топ ?зін таныстырады.
2. «Атадан ?ал?ан асыл с?з» Ма?ал-м?тел, ырым-тыйымдар.
3. «Атам, ?жем ж?не мен ?нерліміз шетінен»
4. ?лтты? та?ам дайындап ??рамымен таныстыру.
5. Жеті атасын білмеген, жетесіздік белгісі. Немерелер жеті атасын айтады. Аталары, ?желері толы?тырады (руын, ?скен жерін)
1-кезе?. Ата, ?желер мен немерелері келіп жетті танысу?а
Бойында?ы бар дарынды дарыту?а
?ошеметпен сахна?а келіп жетті
?деппен ізетпен танысу?а
Сайысымызды? б?л б?лімінде ата, ?желер мен немерелері ?здерін таныстырады.
Сайыскерлерді? ба?аларын білсек.
2-кезе?. Сіздерге артар міндет к?п,
К?терген ата-салтын ??рметпен.
А?тай білсек ата-баба, ?мітін,
?рбір с?з бір мектеп-дей отырып Ма?ал-с?зді? м?йегі мен ма?ал айтам соны жал?астырасыз содан со? мен ырым-тыйым айтам соны? ма?ынасын т?сіндіресіздер.
1-н?мерге: 1.?ядан не к?рсе? (?ш?анда соны ілесі?)
2.Е?бек етсе? ерінбей,(тояды ?арыны? тіленбей)
3.Ата-б?йтерек, (бала — жапыра?)
Ырым-тиымдар: 1.Бала бас ?стамайды
2. Даладан ?йге ж?гіріп кірмейді. Ма?ынасын т?сіндіру.
2-н?мерге: 1.А?ылды бала — арлы бала, (а?ылсыз бала — сорлы бала)
2.Жа?сыдан ?йрен.(жаманнан жирен)
3.Бір к?рген біліс, (екі к?рген таныс)
Ырым-тиымдар: 1.Бос бесікті тербетпейді
2.Бала ми жемейді. Ма?ынасын т?сіндіру.
3-н?мірге: 1.?ке к?рген о? жонар,(шеше к?рген тон пішер)
2.?ына тас?а бітеді, (а?ыл бас?а бітеді)
3. Атадан ?сиет, (анадан ?асиет)
Ырым-тиымдар: 1.Боса?ада т?рма.
2.Жас бала?а ж?лын мойын жегізбейді. Ма?ынасын т?сіндіру.
3-кезе?: Тойды? с?ні ?н болар,
Ж?ректі н?зік тербесе.
?нерлі ата, ?же, немере,
Б?рала басып билесе.
«Атам, ?жем ж?не мен, ?нерліміз шетінен» ?нерін тамашалайы?. Бай?ауымызды? ба?асын білсек.
4-кезе?: Ашы? болса ?ос ?аба?,
Таспен ат?анды аспен ат.
Бейтаныстан, таныста б?гін т?рде бас ?ос?ан,
?аза?ты? ?лтты? та?амдары.
Жасымнан жа?ын ма?ан б?рі,
Бай?ауымызды? т?ртінші кезен?ін бастаймыз дайындал?ан ?лтты? та?амдарын к?рсетеді. Сайыскерлерді? ба?аларын білсек.
5-кезе?: Ма?танамын д?ст?рі бар ж?ртымыз?а,
Сан ж?йрік сын?а т?сті сайысу?а.
Дем берген т?уелсіздік ар?асында,
?айта оралды? ?аза?ты? т?л салтына!-дей отырып бесінші кезе?. Жеті атасын білмеген. Жетесіздік белгісі. Немерелер жеті атасын айтады. Аталары, ?желері толы?тырады (руын, ?скен жерін) Бай?ауымызды? ба?асын білсек.
?н: «Наурыз думан»
1-ж?ргізуші: ?ош келіпсіз, жара?дар,
Ж?здері?нен мейірім мен н?р тамар
Алдары?ада жау?азындай ??лпыр?ан,
Біз ала?сыз бал?ын ша?ты балалар!
Б?гінгі к?н ?р ша?ыра?ты? той басы деп саналар.
Балаларды? есімі ?улеттерге таралар,
Ырым еткен бай?ауымызды? со?ында
А? тілекпен ?діл?азы с?з алар.
?н: «Дастархан»
Наурыз дастар?анынан д?м таты?дар
2-ж?ргізуші: Наурызбенен ?ласып, к?ктем жеткен,
?лкен-кіші к??ілін к?кке ерлеткен!
Жан-жануар, таби?атты т?рленіп
Ескі жылмен, реніш ?кпе кеткен!
Жа?а жыл, тек жа?сылы? ала келсін,
Т?рт т?лігім т?лдесін, а? мол болсын.
Ел то? болсын!-дей отырып атамыздан бата с?райы?.
Осымен «Атам, ?жем ж?не мен, ?нерліміз шетінен» ая?талды келесі наурызда аман-есен кездескенше.
Просмотр содержимого документа
«Отбасылы? сайыс «Атам, ?жем ж?не мен, ?нерліміз шетінен»»
Сарысуда «Шәкіртіммен мақтанамын» атты аудандық өнер байқауы өткізілді
Сарысуда аудан әкімдігі балалар — жасөспірімдер орталығының ұйымдастыруымен «Шәкіртіммен мақтанамын» атты аудандық өнер байқауы өткізілді, — деп хабарлайды «ZhambylNews» Ақпараттық Агенттігі.
Байқауда вокал, аспапта ойнау және хореография бағыттары бойынша ұстаз бен шәкірт бірге өнерлерін ортаға салды. Іс-шараға аудан мектептерінен 30 үміткер қатысып, бақтарын сынады.
Әділ қазы алқаларының төрағасы Қазақстан, Қырғызстан халықтар одағының мүшесі, танымал айтыскер ақын Алик Бекмұсаев, аудандық мәдениет үйінің әншісі Жадыра Дәукенова, балалар-жасөспірімдер орталығының директоры Серік Саражанов әділ шешімін шығарып, оң бағаларын берді.
Сайыстың нәтижесінде, вокал номинациясы бойынша Ш.Уәлиханов атындағы мектеп-гимназиясының ұстазы Аян Әлібековтың оқушысы Дильназ Мырзабек, Жайылма өнер мектебінен келген Мырзакүл Ерденбекованың шәкірті Аңсаған Берік аспапта ойнау номинациясы бойынша және М. Әуезов атындағы мектеп-гимназиясының оқытушысы Айгерім Нұртаева мен Аружан Кеңесбекова хореография номинациясы бойынша бас жүлделермен марапатталды.
Айта кетейік, бас жүлде алған жеңімпаздар 16 қараша күні өтетін облыстық байқауға жолдама алды. Жүзден жүйрік атанған жеңімпаздар Алғыс хатпен марапатталды.
«Бекітемін»
Директордың тәрбие ісі
жөніндегі орынбасарлары
_____________ З.С.Шукирова
__________Ж.С.Махамбетова
Күні:
05.03.2018
Сыныбы: 6 «В»
Тақырыбы: «МЕН ОТБАСЫММЕН МАҚТАНАМЫН»
Мақсаты:
·
Ата-ана мен баланың арасындағы қарым –қатынастың
ерекшеліктерін психологиялық, дамытушылық ойындар арқылы көрсету.
·
Ата-ана мен балалардың арасындағы қарым-қатынасты
жақсарту,бір-біріне көңіл бөлу,бір-бірін тыңдай білуге үйрету.
·
Ата-ана мен баланың сүйіспеншілігін,махаббатын
бірлесе отырып мақсатқа,маңызды жетістіктерге қол жеткізе алатындығын,бір-бірін
түсіне алатын,үлгі бола алатын отбасын көрсету.
Мұғалім:
Құрметті ата- аналар, оқушылар, мұғалімдер! Бүгінгі «Мен отбасыммен
мақтанамын» атты тәрбие сағатына қош келдіңіздер!
“Отбасы — адамзат бесігін тербеткен ұя” болса
баланың бас ұстазы — ата- анасы. Бала- әкеден ақыл, анадан-
мейір алды. Ата — анаға баладан жақын ешкім жоқ. Ендеше тәрбие
сағатымызды өзіміздің ыстық лебіздерімізді білдіруден бастайық!
Барысы:
І. Шаттық шеңбері.
ІІ. «Мен отбасыммен мақтанамын» еркін форматта өз отбасы туралы
айту.
ІІІ. Постер «Бақытты отбасы деген не?»
ІV. «Балаңыздың қолтаңбасын танисызба?»
V. «Бұл қай бала?» сауалнама.
VІ. «Сен
ата-анаңды жақсы танисың ба?» ойын.
VІ. Рефлексия.
1. Оқушылар
шаттық шеңберінде тұрып, түрлі түсті гүлде жазылған тілектерді бір-біріне
тілейді. Гүлдердің түсіне байланысты оқушылар 4 топқа бөлінеді.
2.
Алдын ала берілген тапсырма бойынша, оқушылар еркін форматта
(постер, слайд, видео) «Мен отбасыммен мақтанамын» тақырыбында жоба қорғайды.(Бержанова
Жанеркенің орындауында «Отырардағы той» әнін қабыл алыңыздар)
3.
Ойқозғау. «Бақытты отбасы деген не?» Оқушылар өз ойларын білдіріп,
әр топ өз ойларын ментальді картаға түсіреді.
4.
Оқушылардан алдын – ала алынған жазбалар тақтаға ілініп қойылады.
Ата-аналар балаларының қолтаңбасын табуы керек.
5.
Мұғалім алдын-ала оқушылардан алдын-ала алынған сауалнаманы оқиды,
әр ата-ана өз баласын табуы керек.
6.
Оқушыға құлаққап кигізіп, ата анасына сұрақ койылыды, кейін бұл
сұрақтар балаға қойылып, сәйкестендіріледі.
7. Рефлексия.
«Жүректен жүрекке» Оқышылар мен ата-аналар
стикерге тілек жазып, журекшеге жапсырады.
Урманов
Дамирдің орындауында «Әке-Ана» әнін қабыл алыңыздар!
Мұғалім: Құрметті қонақтар, бүгінгі
тәрбие сағатымыздың қонағы болғандарыңызға алғыс білдіреміз! Отбасымызды
ардықтайық!
Бала тәрбиесінде ата — ананың ғана емес,
ұстаздардың да рөлі зор. Ендеше, құрметті ата-аналар! Сіздерден сұрайтынымыз
балаларыңыздың ұстаздарымен, мектеппен үнемі, жиі байланыс жасауларыңызды
сұраймыз. Сонда ғана сіздің балаңыз тәрбиелі де тәртіпті болып өседі.
Сонымен мен бүгінгі тәрбиелік шарамызды А. С.
Макаренконың «Балаға берілген дұрыс тәрбие — бұл бақытты қарттық, ал нашар
тәрбие — біздің болашақтағы сорымыз, біздің көз жасымыз» деген ұлағатты сөзімен
аяқтағым келеді.
Қармақшы
аудандық білім бөлімінің «№277 орта мектеп» коммуналдық мемлекеттік мекемесі
«МЕН ОТБАСЫММЕН МАҚТАНАМЫН»
(ашық тәрбие сағаты)
Сыныбы: 6 «В»
Мұғалім: А.К.Карабаева
Байқоңыр
2017/2018 оқу
жылы
Нәр берген ән — бұлақтан
Әдеби — музыкалық кештің мақсаты:
1. Ән өнерімізге жарық жұлдыздай сәуле шашып, айрықша із қалдырған, «Вальс падишасы» атанған Шәмші Қалдаяқовтың өмірі мен шығармашылығына шолу жасау, әндерімен танысу.
2. Шәмші әндерін жасөспірімдерге насихаттау арқылы халық арасында шоқтығы биік жұлдыздар шығуына ықпал жасау
3. Халқымыздың ұлы сазгері Ш. Қалдаяқовтың әндері арқылы оқушыларды сұлулыққа, әсемдікке елжандылыққа тәрбиелеу.
Әдеби музыкалық кештің көрнекіліктері:
«Қазақ вальсінің королі» Ш. Қалдаяқов өмірі мен шығармашылығына арналған оқушылар зерттеулерінің қорытындысы. Қазақтың әйгілі адамдарының Шәмші Қалдаяқов туралы пікірлері, әндер жинағы, өмірі мен шығармашылығы туралы деректі фильм, т. б.
1 — жүргізуші:
— Құрметті қауым, әнді қадір тұтатын ағайын. Аяулы ана, мөлдір махаббат, шынайы бақыт туралы тамаша әндер жазып, ән әлемінің падишасы атанған бірегей талант иесі, қазақ халқының ұлы мақтанышы Шәмші Қалдаяқовты еске алуға арналған «Нәр берген ән бұлақтан»атты ән кешіне қош келдіңіздер.
2 — жүргізуші: Адам жылап туады
Жатады оны жұбатып,
Және жылап өтеді,
Өзгені де жылатып.
Жылайтыны туа сап,
Жамандар бар қинайтын.
Жылайтыны өлгенде,
Жақсылар бар қимайтын.
Осылай деген уа, Қадір аға, неткен ерсің.
Қазақ халқының біртуар перзенті, вальс падишасы атанған Шәмші Қалдаяқов өз заманының, яғни социалистік жүйенің елеусіз құрбанына айналған.
Дегенімен ұлы дарын өмірден өткенімен көңілден кетпеді. Халқымызды әсем әуенімен әлдилеген ұлын, ата мекені әлдилеп жүр. Оған дәлел бүгінгі қыстың көңіл құлазытар қара суығында жүректерді жылытатын Шәмші әуендері болмақ.
Шәмші өмірі жайлы оқылады.
1. Сөзі: Мұхтар Шахановтікі
Ән — «Арыс жағасында» Орындайтын ——————
2. Сөзі: Мұхтар Шахановтікі
Ән — «Ақ бантик» Орындайтын ——————
Әр адамға әлемнің жарығын сыйлаған кім?
Жер бетіндегі тіршіліктің қайнар бұлағы, нәр беруші сол Ана.
Ана — теңдесі жоқ таусылмайтын жыр. Өнер қайраткерлерінің қай — қайсысы болмасын өз шығармаларында арнайы сөз етпей кетпейтін болған. «Ана туралы жырдың» тууы.
Әннің шығуына себеп болған Шәмшіні ән дүниесіне жетелеген аяулы анасы Сақыпжамал Бұқарбайқызының мезгілсіз дүние салуы. Ананың арманда кетуі Шәмшіні қатты тебірентті. Жазылмастай дертке шалдыққан анасы Алматыдағы баласын шақыртады.
— Балам, деді көзіне жас алып,- жалғыз тілегім: сен аман бол. Бұл өмірде салған әнің айтылмай жатып үзілмесін. Ол әнің ұзаққа жетсін. Бақытты бол балам.
— Апа қарыздармын саған… Қарыздармын апа. Сенің басыңа кесенеден ескерткіш орнату қолымнан келе қоймас. Бірақ саған әсем әннің ең асылын ешқашан ұмыт болмайтын ескерткіш қалдырамын деді Шәмші. Бұл 1959 ж 4 қыркүйегі болатын. Шәмші анасына берген уәдесін 2 жылдан соң, 1961 ж орындады. Бұл ән ана алдындағы ешқашан өтелмейтін борышын сезінген баланың егіле төгілген көз жасы еді.
Бұл аналар туралы Әнұран болатын.
3. Сөзі: Ғафу Қайырбековтікі
Ән — «Ана туралы жыр» Орындайтын ——————
4. Сөзі: Мұхтар Шахановтікі
Ән — «Кешікпей келем деп ең» Орындайтын ——————
5. Бірде — бір қуаныш дастарханы әуезді әндерінсіз өтпейтін, ешкімді жатырқамайтын кең пейілді Шәмшінің тағдыры қаталдау болды. Үй күйсіз жүрген кездері болған. Шәмші Қалдаяқовтың Жамбылдың түбіндегі дүнгендер ауылында тұрған кезінде шығарған «Дүнген қызы» атты әнін ———— орындауында қабыл алыңыздар.
6. Сөзі: Тұманбай Молдағалиевтікі
Ән — «Бақыт құшағында» Орындайтын ——————
7. Шәмші Қалдаяқов 1990 ж тамыз айының 17 жұлдызында 60 жасқа толды. Шәуілдірдің мәдениет үйінде мерей тойға байланысты жиын өтті. Шәмшіге залдағылардан көптеген сұрақтар келіп түсіп жатты… Солардың бірі «Творчестволық жолыңызда сізді ренжіткендер болды ма?» деген сауал. Оған Шәмші аға былай деп жауап берген екен: Мен өмірде қанша ән салсам, сонша жылаған болуым керек… Маған жақын нәрсе халқымның жүрегі. Сұлтанмахмұт «Жақсылық көрсем де, жамандық көрсем де өзімнен» деген. Мен өз әнімнің мықты болуын ойладым. Менің әндерімнің болашағы — халқымның болашағына байланысты. Халқым барда менің әндерімде бар.
Сөзі: Мұхтар Шахановтікі
Ән — «Өмір өзен» Орындайтын ——————
8. Шәмші Қалдаяқовтың Ахмет Жұбановтың қызы Ғазиза Жұбановаға арнап шығарған әні «Шынарым» Орындайтын ———————-
9. 1991 ж 20 желтоқсанында ҚР Президентінің жарлығы бойынша қазақ музыка өнерін дамытудағы айрықша еңбегі үшін композитор Шәмші Қалдаяқовқа халық артисі құрметті атағы берілді.
Ия, 60 асқан шағында берілген атақ ұлық па, кішік пе?
10. Мұқағали Мақатаев «Шәмшіге» оқитын —————————-
11. Ән «Отырардағы той»
Орындайтын:———————
40 жылдан астам шығармашылық қызметінде Шәмші 300-ге жуық ән жазған. Шәмші әндері тұнып тұрған лирика махаббат тақырыбында болған. Бұл әндерді жұртшылық барлық жерде студенттік және отбасылық кештерде, демалыс кезінде әуелетіп шырқайтын.
Ән: «Бәрінен де сен сұлу» Орындайтын:————————
12. «Ән аға» немесе «Шәмшімен сырласу» Орындайтын ——————-
Менің Қазақстаным деп шырқаған жастардың арманы орындалып Қазақстан тәуелсіз мемлекет болды. Қазақ халқы үшін 100 жылға созылған бостандықтан босауына Шәмші әнінің осылай септігі тиді. Бұл ән еліміздің әнұраны болды. 1986 жылы 16 желтоқсанда бостандықты аңсаған қазақ жастары Алматыдағы республика алаңына «Елім — ай» әнімен бірге осы әнді айтып шықты.
Қазақстан — мерейім,
Сені төрден көрейін
Жеңісіңе желпініп
Жемісіңді терейін
13. Хор «Менің Қазақстаным»
— Олай болса, бізді бүгін «Нәр берген ән бұлақтан» атты әдеби сазды кешіміз тамамданды.
— Шәмші әнін өз әлімізше шырқадық. Біз «Қазақ вальсінің королі» атанған Шәмші ағаның алдында бас иеміз.
— Кешке қатысқандарыңызға көп — көп рахмет.
Сау болыңыздар!
Та?ырбы: «Елдігімді ай?а?та?ан р?міздеріммен ма?танамын»
Ма?саты: О?ушыларды? Отан, ?аза?стан, ту?ан жер туралы т?сініктерін ке?ейту, ?аза?стан Республикасыны? р?міздері Ту туралы т?сініктерін ?алыптастыру;
Саба?ты? типі: Жа?а білім беру
?дісі: С?ра? — жауап, т?сіндіру, ??гіме, талдау — жина?тау
К?рнекілігі: Слайдтар, ?Р Р?міздеріні? авторларыны? портреттері
Барысы: Ана тілін ??рметте,
Ар — ?ятты кірлетпе.
Жа?сылар?а жа? болып,
Жаманды?ты ?лгі етпе. С?леметсі?дер ме, балалар! Б?гін біз елдігімізді? ай?а?ы – р?мздер туралы саба? ?теміз.
?н: «Р?міздерім ма?танышым»
М??алім: Егеменді еліміз жер бетіндегі бас?а мемлекеттермен терезесі те?, ?ркениетті ел ретінде танылып, 1992 жылы 4 маусымда Мемлекеттік р?міздер Ту, Елта?ба, ?н?ран бекітілді. Елбасымыз Н?рс?лтан Назарбаев Жарлы?ымен 4 — маусым «?Р Мемлекеттік р?міздер к?ні» болып белгіленді.
?Р Конституциясы 1995 жылы 30 — тамызда референдумда ?абылданды. 9 — б?лім, 98 — баптан т?рады. 9 — бабында ?Р мемлекеттік р?міздері — Туы, Елта?басы, ?н?ранны? сипаттамасы ж?не ресми пайдалану т?ртібі конституциялы? за?мен бекітілген. 34 — бапта ?ркім республиканы? мемлекеттік р?міздерін ??рметтеуге міндетті екені айтылады.
Мемлекеттік р?міздер белгілі бір елді? ?зіндік ?мір салтын, б?кіл болмыс ерекшелігін, айры?ша арман а?сарын, бас?алармен байланыс м?раттарын білдіреді.
Осы бір ?асиетті белгілерді? м?нін ?рбір азамат тере? т?сініп, оны ?астерлей білу керек.
Ма?танса? ма?тан елім деп,
Тани біл елдік та?ба?ды.
Елта?ба, Туын, ?н?ран —
Т?уелсіздікке т?н белгі —
?асиетті осы р?міздер.
Еліме рух, м?н берді,
Иесі оны? мына біздер
1 — о?ушы: Ту
М?лдір, б?лтсыз ашы? аспан к?мбезі?,
Бейнелеген алтын шапа? к?н к?зін.
Адалды? пен п?ктік к??іл нышаны
К?ріп ж?рмін к?к туымды к?нде ?зім.
К?гілдір т?с м?лдір, таза п?ктігім,
Ырымдады болса екен деп с?тті к?н.
Бейбітшілік, тынышты?ты? нышаны?,
К?к туымыз білдіріп т?р тап б?гін.
?рнексіз т?р ?олта?басы д?уірді?,
?адам басты?, артта ?алды ауыр к?н.
?аза?ымны? ?лтты? «?ош?ар м?йізі»
?лі к?нге к?кейінде бауырды?.
2 — о?ушы:
?аза?ымыз?а таныс ?рнек ежелден
?уат берген, з?лымды?тан жебеген.
?астерлеген «?ош?ар м?йіз» ?рнегін,
?асиетті? бір к?ніне те?еген.
?ыран ??стай ма??азы да ?ыра?ы
Болса екен деп Бейбітшілік т?ра?ы,
Сонды?танда да к?к туымда ?алы?тап,
?ыран б?ркіт ?анат жайып т?рады.
3 — о?ушы:
?р ?анатты с???арды?
?анатымен шыр?ар кім?
?аза?стан Отаным,
?лем білген ата?ын.
Жар?ыра?ан ?р танды
Мемлекеттік Елта?ба.
Хал?ымызды? бейнесін
Ке? таныта ?рлесін.
4 — о?ушы: Елта?ба
К?гілдір т?с аясында ша?ыра?ым шары?тап,
Ж?йрік пыра? ?анатты т?р ?анатымен ?алы?тап.
С?улесіндей к?нні? алтын уы?тар т?р шаншылып.
?асиетті Елта?ба?а ?арап т?рса? аны?тап.
Т?п т?рінде ж?лдызым т?р жа?а жан?ан ба?ымдай.
М??гі ба?и т?рса екен ?з орнынан алынбай.
Ортасында «?аза?стан» деген жазу жазыл?ан,
Шаттандырып шабыт берген ж?регімні? ?анындай.
Ша?ыра? т?р ар?ау болып, бар ж?гінді ар?алап,
Ша?ыра?ым биік болса шары?тайды шартарап.
Елім ?шін шексіз ?мір, тіршілікті? нышаны,
?аза? елі бар ?лемге ?лгі болып тар?ама?.
К?к кілемдей желде ескен ?анатты бар пыра?ы,
Елта?бада екі жа??а мойын б?рып т?рады.
Желмаядай ж?йрік бол?ан, ай м?йізді пыра?ым,
Сол пыра?пен бейнеленген ата баба т?ра?ы.
Жары? ж?лдыз жар?ыра?ан елта?баны? т?сінде,
Баршамыз?а ба?дар берген айлы т?нні? кешінде.
Міне осындай суреттелген Елта?басы елімні?,
?лі талай са?талады б?кіл ?лем есінде.
5 – о?ушы: Мемлекеттік ?н?ран – елімізді? музыкалы? поэтикалы? эмблемасы, ?деби сазды ??жаты. Ол халы? ж?регіні? л?пілін т?мар ?ып т?йген музыкалы? с?лем хат іспеттес.
Же?істерге ?олбасыдай,
Ерліктерді? жолдасындай
Елімізді? ?н?раны
Ж?ректерде жа??ырады.
Жаршысындай да??ымызды?
Жан серігі хал?ымызды?.
6 – о?ушы: ?н?раным
?йгілісі? ?уені?мен ?лемге,
?н?раным, п?ктігінді д?лелде.
?аза?ыма ?айсар шабыт бергендей,
?ран болып айтыла бер ?р елде.
Ж?регінен орын алып елімні?,
Шартараптан шары?таумен к?рінді?.
?сем ?нді ?уені?мен тербеткен,
Белгісісі? ке? жазира жерімні?.
?рлі ?уені? шартарапты шай?ады,
К?штілігін б?кіл халы? бай?ады.
Шабыт берген ?н?ранды ?р?ашан
Ма??ыз елім ма?танумен айтады.
М??алім: Мемлекеттік туымызды? авторы кім?
7 — о?ушы: Ш?кен О?дасын?лы Ниязбеков.
?Р Мемлекеттік Туыны? авторы, ?аза?стан?а е?бегі сі?ген ?нер ?айраткері, ?аза?стан дизайн ?неріні? негізін ?алаушыларды? бірі. 1938 жылы 12 — ?арашада Тараз ?аласында д?ниеге келген. Ленинград жо?ар?ы к?ркем ?нер училищесін бітірген. Алматы ?аласыны? бас суретшісі.
М??алім: ?аза?стан дейтін Отан анамызды? Елта?басыны? авторы кім?
8 — о?ушы: Жандарбек М?лібек?лы.
?Р Мемлекеттік Елта?басыны? авторы. ?збекстан?а е?бегі сі?ген с?улетші. 1942 жылы ?ызылорда обылысы Жа?а?ор?ан ауданыны? Екпінді ауылында д?ниеге келген. Ташкент политехникалы? институтыны? саулет ?нері факультетін бітірген. Ташкент ?аласында?ы ?ылыми зерттеу жобалау институтыны? ?ала ??рылысы шеберханасыны? жетекшісі, жобалар ж?ніндегі бас с?улетшісі, ?азір Астанада т?рады.
9 — о?ушы: Шотаман Ыдырыс?лы У?лихан.
?Р Мемлекеттік Елта?басыны? авторы. ?аза?стан?а е?бегі сі?ген с?улетші, мемлекет сыйлы?ыны? иегері, белгілі ?о?ам ?айраткері. 1932 жылы Солт?стік ?аза?стан облысы Айыртау ауданында?ы Сырымбет ауылында ту?ан. М?скеу архитектуралы? институтын бітірген. «?аза? ?ала ??рылысын жобалау» институтыны? ?ызметкері.
М??алім: Ал ?н?ранымыз ?алай ?мірге келді? Авторлары кім?
10 – о?ушы: Ш?мші ?алдая?ов.- ?нін жаз?ан.
Ш?мші ?алдая?ов есімі атал?анда аузымыз?а бірден хал?ымызды? ?н?раны айнал?ан «Мені? ?аза?станым» ?ні т?седі. Иісі ?аза?ты? к?кірегінде жыр болып т?гіліп, сыр болып ?ріліп, ?ндеріні? ?ай ?айсысы да халы?пен бірге ту?андай біте ?айнасып, оны? б?лінбейтін б?лшегіне айналып кеткен. Хал?ыны? ж?регін осыншалы?ты сыршыл да к?усар сазды? ??діретімен баура?ан ?лы сазгер есімі ?мтылмайды. Халы? ж?регінде
м??гі са?талады.
11 – о?ушы: Ж?мекен Н?жімеденов.- с?зін жаз?ан.
1960 жылдарды? бері ?аза? поэзиясы мен прозасына ?зіні? ?лтты? бояуы ?аны?, айшы?ты ?олта?басын ?алдыр?ан дара т?л?аларды? бірі. Ол 1935 жылы Атырау обылысы Те?із ауданы ?ошалы? ауылында ту?ан. 1959 жылы ?аза?ты? ??рман?азы атында?ы консерваториясында о?ып ж?рген кезінде курстас досы Ш?мші ?алдая?овты? «Мені? ?аза?станым» атты ?ніне с?з жаз?ан. Б?л ?н ?аза? хал?ыны? ?лтты? ?н?ранына айналып, к?ні б?гінге дейін ?рпа? санасын отаншылды? рухымен жа??ыртып келеді.
12 – о?ушы: Н?рс?лтан Назарбаев.- с?зін жаз?ан.
Досты?ты?, бірлікті?, бауырмалды?ты? туын берік ?стап, ?аза?станды ?лемге паш етіп отыр?ан ?асыр ку?сі бол?ан, елімізді? президенті. Елбасыны? болаша??а деген талпынысы, е?бекке ерте араласуы балалы? кезден бастал?ан екен. Жер жаннаты Жетісуді? т?скейінде, Шамал?ан ауылында болаша? т?уелсіз мемлекетімізді? басшысы д?ниеге келген. Ол 1991 жылдан бері ?Р Президенті болып келеді.
М??алім:
Отаным ?аза?стан ту?ан елім,
Ке? екен ?ой ?аншама дархан жері?.
?асиетті ?ара жерді ?алы? жаудан
?оршап ?алды ?рпа?ы ?шін батыр, ері?.
?аза?ым, тілі? ?андай, діні? ?андай,
Таби?ат та тербеледі тірі жандай.
К?кірегі?де тізілген таулары?ны?
Арасынан бат?ан к?н, атар та?дай.
?аза?стан елта?ба? бар, ?н?раны?,
К?к байра?та ?алы?тап т?р ба? ?ыраны?
Жан жа?ы оюланып ?шекей боп
Тауыпты к?к аспан, к?н т?ра?ын.
Ту?ан ж?ртым, ту?ан хал?ым, ту?ан ?лым,
Са?тайы?, жо?алтпайы? ?аза? салтын.
Тік ?стап туымызды, е?селі боп
Орындайы? бабаларды? аманатын, дей келе т?рбие са?атымызды? келесі б?лімі «Т??ыры биік ?аза?стан» деп аталады. Б?л б?лім жарыс т?рінде ?тпекші. Жалпылама ?аза?стан туралы білімдері?ді жина?тайсы?дар балалар.
ІІ б?лім: «Т??ыры биік ?аза?стан» (Жарыс б?лімі)
А) ?аза? елі – мені? Отаным
1. Т?уелсіздікті ?ай жылы алды?
2. ?аза?станны? егенмендігі туралы декларацияны ?ай
жылы ?абылдады?
3. ?аза?стан – «Еуразияны? кіндігі» деп неліктен аталады?
4. Жер к?лемі жа?ынан ?аза?стан нешінші орында?
5. Елімізді? жер к?лемі
6. ?Р шекарасыны? жалпы ?зынды?ы
7. Солт.- тен о?т?стікке дейінгі шекарасы ?анша ша?ырым?
8. ?аза?станда ?анша облыс бар?
9. ?аза?станда ?анша ?лт ?кілдері т?рады?
10. ?Р — сы неше мемлекетпен шектеседі?
11. ?Р — ны? т???ыш президенті кім?
12. ?Р — ны? жа?а Астанасын ата?ыз
13. ?лтты? валюта те?ге ?ашан айналым?а енгізілді?
14. ?Р — ны? ?азіргі конституциясы ?ашан ?абылданды?
15. ?Р — ны? р?міздерін ата?ыз
?орытынды.
Сценарий
« Қаһарман қызы қазақтың»
1-жүргізуші:Топ! Түзел! Тік тұр!
2-жүргізуші:Қайырлы күн! Құрметті ұстаздар,қонақтар және оқушылар! Маншүк Маметованың туған күнінің 100 жылдығына арналған салтанатты жинымызды бастаймыз.
1-жүргізуші: Сан мыңдаған ер азаматтардың өмірін қиған Ұлы Отан соғысының әлемдік тарихтағы орны зор. Бес жыл бойы дүниені дүрліктірген соғыста небір жанқиярлық ерліктер жасалды. Небір сын сәттерде Отан үшін отқа кеудесін тосқан аға ұрпақтың қатарында қазақ халқының батыр қыздары мен ұлдары да болды. Соның ішінде Кеңес Одағының Батыр қыздары Шығыстың қос шынары Әлия Молдағұлова мен Мәншүк Мәметова туған жерді қасиет тұтып, атамекенді ардақтау Отанын қорғауда үлкен ерлік көрсетті. Қанға боялған даласы, аңыраған анасы, жетім қалған балалар үшін шайқасты.
2-жүргізуші: Мен оның түнін сүйем, күнін сүйем,
Ағынды өзен, асқар тау, гүлін сүйемін.
Мен оның құдіретті үнін сүйем.
Бар жәндігін сүйемін қыбырлаған,
Бәрі маған Отан деп сыбырлаған.
Бозторғайы бол оның шырылдаған
Отан, Отан
Бәрінен биік екен,Мен оны мәңгілікке сүйіп өтем,- деп ақын Мұқағали жырлағандай, әрбір қазақтың жүрегінде Отан туралы сезім жоғары тұрады.
1-жүргізуші: Қырық бірінші маусым. Ұлы және қорқынышты соғыстың басталуы! 1941 жылы 22 маусымда адамдардың бейбіт өмірі үзілді. Армандар, махаббат, бақыт — бәрі қатал қанды соғыстың отына күйді.
2-жүргізуші: Сол Ұлы соғысқа жастар ғана қатысып, өз өмірлерін тастап кеткен жоқ, сонымен қатар қарттар, балалар мен әйелдер. Нәзік, бірақ батыл әйел қолынан бірнеше фашист өлді. Кеңес Одағының Батыры атағы жауынгерлерге берілді, олардың бірі біздің колледждіңъ атымен аталады. Мәншүк Мәметова! Біз бұл есімді күн сайын естиміз және оның ерліктерін, Жеңіс жолындағы еңбегін еске аламыз.
1-жүргізуші: Ешкім де ұмытылмайды.
Еш нәрседе ұмыт қалмайды
Соғыс құрбандарын 1 минуттық еске алу .
2 -жүргізуші: От шашты Отан аспаны
Төгілді көздің жастары
Окоптан шықты солдаттар
Атылды көкке соңғы оқтар
1- жүргізуші:Теңіз боп адам толқыды
Жалау боп жүзді армандар
Салют боп жанды сол түні
Соғыстан қайтпай қалғандар
2 жүргізуші:Жұмаділ Айжанның орындауында «Мансия» өлеңін қабыл алыңыздар.
1-жүргізуші: Даламыздың даңқысың
Балауса гүл балғын қыз.
Жанын қиып, халқы үшін,
Жанып түскен ақ жұлдыз.
1-оқушы: Сілкінтіп зеңбіректер жердің жүзін,
Оқ борап, снарядтар қаққанда ызың.
Қаптаған қалың жаудан тайсалмаған,
Мен көрдім пилоткалы қазақ қызын.
Қолында пулеметі «Максим» оның,
Бойында күш-жігері тасқын оның.
Ерлермен тізе қосып шабуылда,
Оғымен қырғын майдан атты жолын.
Көзінен ұшқын оттай лапылдаған,
Жауына қанар тігіп, қатуланған.
Отан үшін шайқаста ауыр күнде,
Төнсе де өлім қаупі жасымаған.
2-оқушы: Дауылмен тербеп оның жас бесігін,
«Мәншүк» деп ел атаған ерке есімін.
Адамша ақтау үшін ана сүтін,
Майданның, пулеметпен ашты есігін.
«Максимін» басқан сайын бас бармағы,
Жаулардың өлік болды жастанғаны.
Атысты ол от ішінде сүңгіп жүріп,
Секілді қамысты көл қасқалдағы.
Ай өткен, жылдар өткен, ғасыр өткен,
Жеңіспен майдан бітіп, жас ер жеткен.
Ерлігі ел жүрегін тебіренткен,
Ұрпаққа ұран болып Мәншүк кеткен.
3-оқушы: Жан пида етіп халқына-ау
Айнымай ата салтынан
Қыршында кетті-ау Мәншүгім,
Жете алмай туған ауылына
Жайықтың суын кім ішер
Ордаға енді кім келер
Жар сүйіп бала көрмеген
Ернінен енді кім сүйер.
Ғұмырың көктей жапырақ
Өмірің өтті жарқырап
Қойнында қалды сүйегің
Бұйырып содан топырақ
Ашығып талған өзегі
Жаманды жүрек сезеді
Айырылдық біз Мәншүктен
Келмеседе кезегі
Қара бір тауда қамал бар
Биік бір тауда самал бар.
Айналайын,халқым
Алланың ісіне не амал
2-жүргізуші: Мәншүк 1943 жылы 15 қазанда Невельді азат ету үшін болған ауыр шайқастарда үстем биіктікті қорғау кезінде пулемет экипаждарының бірі басынан сынған жарақаттардан ауыр жараланып, жаудың 70 жауынгерін жойып, ерлікпен қаза тапты.
1944 жылы 1 наурызда Мәншүк Мәметоваға Кеңес Одағының Батыры атағы берілді.
1-жүргізуші:Ортада «Катюша» биі
2-жүргізуші: Соғыс келді батар күн жарқынымен,
Өздерінің көк темір толқынымен
Қаратастың қатігез қабағымен,
Сары Құмның сары жез салқынымен
1-жүргізуші:
Қара жерді қапсырып бауыр басқан,
Өртенеді ерте кеш жанып аспан
Қара ағаштар бірге қарауыл боп,
Қара түнді қопарып жалын шашқан
2-жүргізуші:Өзіңнің шығармашылығың
Зарина шығармашылығы.
1-жүргізуші: Оқ пен оттан аман оралып, ортамызда жүрген аға ұрпақтың жауынгерлік және еңбектегі ерліктерін әрдайым мақтан тұтамыз. Елімізді ғана емес, Еуропаны фашизмнің қара түнегінен азат еткен ардагер ағаларымыз бен апаларымызды кейінгі ұрпақ — біз ешқашан ұмытпаймыз. Біз олардың алдында мәңгілік қарыздармыз. Сондықтан да біз Ұлы Отан соғысының ардагерлерін әрқашан қастер тұтамыз. Олардың ерлігі ешқашан естен шықпақ емес. «Батырдың өзі өлсе де, аты өлмейді»
2-жүргізуші: «Ақсақалдың ақ батасын құптаған,
Марқасқалар айтқан сөзін жұптаған.
Есенейге ел билетіп Ұлпандар,
Қобыланды кеңес ал Құртқадан,
Даласы кең осыншама салты бай,
Өле сүйген сүйе алмаған жартылай.
Қажет – жерде батыр қыздар туатын,
Қайран менің қазақ атты халқым-ай», — деп Ақұштап Бақтыгереева жырлағандай Отанымыздың – өр сезім батыр қыздары.
1-жүргізуші:Ортада көрініс.
Ерліктерің ұмытылмас! Қайсар қазақ қыздары!
Достарыңызбен бөлісу:
Мақсаты: Оқушылардың Ұлы Отан соғысындағы Ұлы Жеңістің маңыздылығын ұғынуларына жағдай туғызу. Ұлы Отан соғысында туған жерін қорғаған Қазақстан азаматтары туралы мәлімет беру. Аттары аңызға айналып, ерлік істері барша ұлтты таң қалдырған қазақтың қос батыр қызы Мәншүк Маметова мен Әлия Молдағұлованың жарқын өмірі және Ұлы Отан соғысындағы ерлік істерін ұрпаққа үлгі етіп, өнеге ету. Оқушылардың бойына патриоттық сезімін ояту. Отан сүйгіштікке, ерлікке, адалдыққа баулу.
| 10-30 | Әуенді күй ойнап тұрады
«Қаһарман қызы қазақтың» экранда жазылған шараның аты. |
| Жүргізуші: | Сәлеметсіздер ме құрметті оқушылар мен қонақтар! Бүгінгі Мәншүк Мәметованың туғанына 95 жыл толуына байланысты «Қаһарман қызы қазақтың» атты тарихқа экскурс сағатына қош келдіңіздер! Сан мыңдаған ер азаматтардың өмірін қиған Ұлы Отан соғысының әлемдік тарихтағы орны зор. Бес жыл бойы дүниені дүрліктірген соғыста небір жанқиярлық ерліктер жасалды. Небір сын сәттерде Отан үшін отқа кеудесін тосқан аға ұрпақтың қатарында қазақ халқының батыр қыздары мен ұлдары да болды. Соның ішінде Кеңес Одағының Батыр қыздары Шығыстың қос шынары Әлия Молдағұлова мен Мәншүк Мәметова туған жерді қасиет тұтып, атамекенді ардақтау Отанын қорғауда үлкен ерлік көрсетті. Қанға боялған даласы, аңыраған анасы, жетім қалған балалар үшін шайқасты.
Мен оның түнін сүйем, күнін сүйем, Мен оны мәңгілікке сүйіп өтем,- деп ақын Мұқағали жырлағандай, әрбір қазақтың жүрегінде Отан туралы сезім жоғары тұрады. |
| Жүргізуші: | Өздеріңізге белгілі, 1941 жылы 22 маусым күні таңғы төртте бейбіт жатқан елімізге Германия ойламаған жерден соғыс ашты. Фашистік Германия қарақшылықпен Совет Одағының шекарасын бұзып, басып кірді. Суық хабар сол күні-ақ байтақ жерімізге жер-жерден, ауыл-аймақтағы радиодан әйгілі диктор Левитанның қуатты үнімен түгел тарады (Үнтаспадан Левитанның үнін естиді). Ер азаматтар өздері сұранып майданға аттанады. Қазақтың қанында бар қайсарлықты сын сағатта қазақ қыздары да көрсетті. Сол сұрапыл соғыста Мәншүк Мәметова өз ерлігін көрсетті.
Мәншүк Жиенғалиқызы Мәметова (шын есімі Мәнсия) — 1922, Орал облысы Орда ауданы, 1943 ж. қазанның 16-ы қаһарман қазақ қызы, Кеңес одағының Батыры (1944). Шын есімі Мәнсия. Анасы еркелетіп Моншағым дей бергеннен, Мәнсияның тілі келмей өзін Мәншүк деп кеткен. Ата — анасынан ерте айырылған Мәншүк балалық, жастық шағын Алматыда Ә. Мәметованың тәрбиесінде өткізеді. Ұлы Отан соғысы басталған кезде Алматы медикалық институтында оқып жүрді.1942 ж. тамызда ол өз еркімен Қызыл Армия қатарына алынып, 21-ші атқыштар дивизиясының құрамында ұрысқа қатысты. Аға сержант, пулеметші Мәншүк ұрыстарда өзінің мергендігімен және тобында батылдығымен көзге түсті. Невель қаласы үшін болған кескілескен шешуші ұрыста Мәншүк ақтық демі біткенше пулеметтен оқ боратып, қаһармандықпен қаза тапты. Павлодар облысының колхозшылары Батыр қыздың құрметіне Мәншүк атындағы танк колоннасын құруға қаражат жинады. Туған жерінде оған ескерткіш орнатылған, Невель, Алматы, Орал, т. б. қалаларда Мәншүк атында көшелер бар. Республиканың ондаған мектептері, Қызылорда қыздар педагогикалық училищесі Мәншүк есімімен аталады. Қаһарман қыздың өмірі мен өшпес ерлігі жайлы «Мәншүк туралы жыр» (авторы: А. Михалков Кончаловский, режиссері: М. Бегалин) көркем фильм түсірілді. |
|
Жүргізуші: |
№15 мектеп-лицейінің 8 сынып оқушысы
Амангелді Райхан Ән: «Мен қазақ қыздарына қайран қалам» |
| Жүргізуші: | Даламыздың даңқысың Балауса гүл балғын қыз. Жанын қиып, халқы үшін, Жанып түскен ақ жұлдыз. |
| 1 оқушы: | Мәншүк Мәметова Жансығали қызы 1922 жылы 23 қазанда Орал обылысы, Жасқұтта Нарын ауданында туған. Отбасында 5-еу болған. Әке-шешесі қайтыс болғаннан кейін Алматыда апасының қолында болады. Мектепте оқиды, одан кейін Мединститутта оқиды. 1942 жылы Алматыдағы медицина институтын бітіріп, 1942 жылы тамызда соғысқа өзі сұранып аттанады. |
| 2 оқушы: | Айнала орман алаң бір Тоқтаған атыс белеңде. Жалт ете қалды командир, Мергендер келді дегенде. Сәби ғой мынау бауырым, Ернінен уыз кетпеген, Балалық шақтың әлі бір, Балауса табы кетпеген. Жасаған екен батылдық, Жіберген адам мұны да, Жауынгер қане атың кім? Әлия Молдағұлова. |
| 3 оқушы: | Отан қорғау жолында қаһармандығымен көзге түскен батыр апамыз Мәншүк Мәметова соғысқа өзі сұранып аттанды. Пулеметші болып «Максиммен» жауды топырлата қырды. Өзім өлсем де, Отаным аман болса екен,- деп армандады. Қазір Алматы қаласында Мәншүк Мәметова атындағы мектеп бар. Оның алдында батырдың бюсті түр. Мектептің ішіне кіріп, дәлізбен жүрсең, бір класстың маңдайшасында былай деп жазылған : «Бұл класста Мәншүк оқыған». Бір парта ақпен сырланған. Бұл партада Мәншүк отырған. Батырдың туған қаласы Оралда Мәншүкке орнатылған ескерткіші бар. Невель қаласында да ескерткіші бар. |
| 4 оқушы: | Сілкінтіп зеңбіректер жердің жүзін, Оқ борап, снарядтар қаққанда ызың. Қаптаған қалың жаудан тайсалмаған, Мен көрдім пилоткалы қазақ қызын. Қолында пулеметі «Максим» оның, Бойында күш-жігері тасқын оның. Ерлермен тізе қосып шабуылда, Оғымен қырғын майдан атты жолын. Көзінен ұшқын оттай лапылдаған, Жауына қанар тігіп, қатуланған. Отан үшін шайқаста ауыр күнде, Төнсе де өлім қаупі жасымаған. |
| Жүргізуші: | Елеңдеумен, келер деумен күндіз-түні, Қайран шеше, білсе уақыт озғанын. Жылдар бойы жүрді-ау үзбей үмітін, Бозаң белден күтіп қыршын боздағын. |
| Көрініс: | №15 мектеп-лицейінің 7 сынып оқушысы
Ақжолтай Айгерім (Мәншүктің анасына жазған хаты. Мәншүк болып киініп, пулеметтің жанында тұрып, Мәншүктің хатын оқиды). «Қымбатты мама». Көптен күткен хат пен посылканы тура алғы шепке жүргелі тұрған сәтте алдым. Бұл 1943 жылдың 10-шы қыркүйегі еді. Өзіме бір-ақ алма тисе де, мен қатты қуандым. Кішкене сыйлықты мен сияқты күткен жауынгерлер мен командирлер талап кетті. Үлкен рахмет. Жолымыз сәтті болды. Ал қазір, алғы шепте пулеметіммен фашистерді мықтап аңдудамын. Түнде мүлдем дерлік ұйықтамаймыз, ал күндіз тынығамыз. Міне, қалт еткен сәтті пайдаланып, сізге жауап жазып отырмын. |
| Жүргізуші: | Елеңдеумен, келер деумен күндіз-түні, Қайран шеше, білсе уақыт озғанын. Жылдар бойы жүрді-ау үзбей үмітін, Бозаң белден күтіп қыршын боздағын. |
| «Сөнбейді әже шырағың» әні қойылады | |
| Жүргізуші: | Ал, енді назарларыңызға тағы да бір көрініс. |
| «Мәншүктің жұлдызды сәті». Қатысушылар: 1-ші: Мәншүк Мәметова Үнтаспадан соғыс даласында жүріп жатқан үндері естіледі. Генерал Галицкий дүрбімен майдан даласын қарап тұрды. Жанында подполковник Баймолдин. Атқыштар ортасының оң қанатымен жүріп отырып, аға сержант Мәметованың пулеметшілер бөлімшесі алға жылжып барады. өзінің бөлімшесін қалай жақсы бастап барады, өзі кіп-кішкентай екен. П.Б. — Бөлімшелер сапқа тұрыңдар! (Мәншүк бастаған бөлімшелер сапқа тұрады). Барлық жауынгерлер мен командирлерге алғыс жариялаймын. Жауынгерлер: Отанға адал қызмет етеміз. Г.Г. — Шабуыл кезінде пулеметшілер бөлімшенің аға командирі аға сержант Мәметова өз пулеметін дұрыс пайдаланды. Жолдас Мәметова бері келіңіз. келіп). Г.Г. — Жасың нешеде, әрі сен майданға қалай тап болып жүрсің? Алматы қаласындағы Медицина институтында оқыдым. Г.Г. — Алдағы шайқастарда саған табыс тілеймін. |
|
| Экранда «Мәншүк туралы ән» көркем фильмінен үзінді | |
| Жүргізуші: | Қорытынды.
Оқ пен оттан аман оралып, ортамызда жүрген аға ұрпақтың жауынгерлік және еңбектегі ерліктерін әрдайым мақтан тұтамыз. Елімізді ғана емес, Еуропаны фашизмнің қара түнегінен азат еткен ардагер ағаларымыз бен апаларымызды кейінгі ұрпақ — біз ешқашан ұмытпаймыз. Біз олардың алдында мәңгілік қарыздармыз. Сондықтан да біз Ұлы Отан соғысының ардагерлерін әрқашан қастер тұтамыз. Олардың ерлігі ешқашан естен шықпақ емес. «Батырдың өзі өлсе де, аты өлмейді». «Ақсақалдың ақ батасын құптаған, Қайран менің қазақ атты халқым-ай», — деп Ақұштап Бақтыгереева жырлағандай Отанымыздың – өр сезім батыр қыздары. «Шығыстың қос шынары» — атты тәрбие сағатымызды аяқтаймыз. Ұлы Жеңістің 72-ші көктемі құтты болсын! Ел алдындағы борыштарын өтеп, еліміздің амандығын, жеріміздің тұтастығын қорғап қалған ерлерге тағзым етеміз. Олар еліміздің жарқын болашағын, жас ұрпақтың өмірін, халықтың бақыты мен қуанышын сақтап қалды. Ардагерлер ерліктері арқасында біз осы күнге жеттік. Біздің өз қалауымызбен еркін өмір сүріп, мектепте алаңсыз білім алып жатқанымыз, шаттана күлгеніміз, жайраңдап күлгеніміз — бәрі де сол Ұлы Отан соғысы Жеңісінің жемісі. Әрине, соғыс болмасын! Біздер соғысқа қатысып батыр болмайық. Біз бейбіт күннің батырлары болуға тырысайық. Ел үшін аянбай еңбек етіп, білім алып, өз жеріміздің патриоттары болуға мүмкіндіктер бар. Бүгінгі біздің «Қаһарман қызы қазақтың» атты тарихқа экскурс өз соңына келіп жетті. Жер бетінде соғыс болмасын деп тілейік. Сау болыңыздар! Жеңіс туралы слайд |
Басқа материалдар:
- Жауға қарсы аттанған батыр қыздар
- 9-мамыр жеңіс күніне арналған сценарий
- Ұлы Жеңіс жасасын! (балабақша ертеңгілігі)
- «Жеңіскерлер- ер елдің өрендері» атты салтанатты жиыны
- Жеңіс күніне арналған мерекелік сценарий
- Кеңес Одағының Батырлары Мәметова Мәншүк Жиенғалиқызы, Әлия Нұрмұхаммедқызы Молдағұлова
- Мәметова Мәншүк Жиенғалиқызы,Әлия Нұрмұхаммедқызы Молдағұлова
Җиңү көненә сценарий
Сәхнә чәчәкләр һәм тасмалар белән бизәлгән. Сәхнә түренә «Сезнең тормыш — үзе батырлык» дип язылган. Сәхнәнең бер почмагына «Хезмәттәге батырлык өчен» медаленең макеты эшләнгән. Кунаклар өчен өстәлләр, урындыклар куелган, өстәлләрдә чәчәкләр.
Сәхнә ябык. Лирик көй ишетелә. Сәхнә ачыла. Көй акрыная. Ике алып баручы чыга.
Беренче алып баручы. Исәнмесез, кунаклар, тыл батырлары!
Икенче алып баручы. Исәнмесез, авыл уңганнары! Исәнмесез, апалар-абыйлар, әтиләр-әниләр, әбиләр һәм бабайлар!
Беренче алып баручы. Бүген без, сезнең батырлыкларга яңадан бер кабат сокланыр өчен, сезгә дан һәм мәдхия җырлар өчен һәм сезнең түземлегегез, сабырлыгыгыз алдында баш ияр өчен бу залга җыелдык.
Икенче алып баручы. Безнең бүгенге бәйрәмдә район җитәкчеләре катнаша. Сүзне (Фәлән)гә бирәбез. (Чыгыш.)
Беренче алып баручы. Хөрмәтле ветераннар, (Фәлән) башкаруында халкыбызның Нәкый Исәнбәт сүзләренә иҗат ителгән «Илкәем» җыры сезгә музыкаль сәламебез булып яңгырасын. (Җыр.)
Икенче алып баручы. Сезнең язмыш сугыш уты белән бергә үрелгән.
(«Изге сугыш» («Священная оойна» ) көе ишетелә.
Көй яңгыравы астында шигырь укыла.)
Ул елларны ничек онытасың, —
Ил язмышы кылыч йөзендә.
Ир-егетләр китте яу кырына,
Алып көче тоеп үзендә.
Ирләр китте, кызлар елап калды,
Шаулап калды иген, өлгереп.
Басу капкасына чаклы озата барды
Яше, карты, барысы өзелеп.
Ирләр китте, кызлар елап калды,
Елап калды күпме хатыннар.
Туйда кигән күлмәкләре калды,
Күпме бала калды, ятимнәр.
(Музыка бетә.)
Беренче алып баручы. Әйе, авылда картлар, хатын-кызлар һәм балалар гына калды. Ә тормышны алып барырга кирәк иде — игенен дә игәргә, балаларны да ач-ялан- гач итмәскә, сугышка төрле җылы киемнәр дә әзерләп җибәрергә, гомер буе бетмәс төсле тоелган налогын да илтеп түләргә кирәк иде. Ләкин сез сынмадыгыз, сыгылмадыгыз.
Хәзер шул чорда сезнең яратып җырлана торган җырларыгызның берсен — «Уракчы кыз» җырын ишетерсез. Нәкый Исәнбәт сүзләре, халык көе. Аны … авылының сугыш һәм хезмәт ветераны (Фәлән) ага (Фәләнов) башкара. (Җыр.)
Хәзер шул еллар турында әйтеп китү өчен сүзне … авылы ветераннары исеменнән пенсионер-укытучы (Фәлән) апага бирәбез. (Фәлән) апа сөйли.)
Икенче алып баручы. Күпләрегез, корыч айгырны иярләп, тракторларга утырдыгыз. Ул тракторлар еш ватыла, әле бер урыны туктап кала, әле башкасы коелып төшә. Ә сабан артында — әле яңа гына сабыйлыктан чыгып килә торган япь-яшь кызлар. Ә хәзер … авылы ветераннары исеменнән, сугыш вакытында механизатор булып эшләгән (Фәлән) апага сүз бирәбез. (Фәлән) апа сөйли.)
Беренче алып баручы. Хөрмәтле механизатор булып эшләгән хатын-кызлар! Сезнең сөеклеләрегез, әтиләрегез, абыйларыгыз танкларга каршы атакага күтәрелсә, машиналар белән азык-төлек, корал ташыса, сез тимер айгырларыгыз белән җир сөрдегез, чәчтегез, сукаладыгыз. Һәм тылда икмәк җитештереп, сугышка озатыштыгыз. Сез бу батырлыгыгыз белән Җиңү көнен якынайттыгыз. Рәхмәт сезгә!
Икенче алып баручы. Сезнең өчен (Фәлән) җырлый. (Җыр яңгырый.)
Беренче алып баручы.
Чабатадан, тездән суга батып,
Язгы чәчү җитәр алдыннан
Чыгып киткән икән симәнәгә
Хатын-кызлар безнең авылдан.
Сыерлары юлда ятып калган,
Җилкәләргә күчкән симәнә.
Бу турыда бүген сөйләгәндә
Әнкәй һаман елап җибәрә.
Кырык, илле чакрым язгы суда —
Кайталмасаң, илең ач кала.
Хатыннарда тик бер генә хәсрәт —
Һәр йорт саен көтә ач бала.
Әтиләрнең сугышып йөргән чагы,
Безнең яңа туган ел булган.
Капчык аскан егермеләп хатын
Басуларга кайтып егылган.
Орлык кайткан безгә гомер булып,
Без ни бирдек икән кайтарып?
…Әниләрнең әле яшәр чагы,
Китәләр шул иртә картаеп.
Бер шырпысыз түзгән, керосинсыз,
Чәй-шикәрсез түзгән авыл ул.
Сыер боты кадәр малайлары
Ил туйдыра — шундый авыл ул.
Тәпи йөрер-йөрмәс бала-чага,
Буразнадан билчән утаган.
Илгә — икмәк, авыл үзе өчен
Көлчә салган алабутадан.
Бер бәләкәй көлтә ега алган
Ул чорларның нужа хуҗасын.
Олылар күк күтәргән бит шулар
Ил хәсрәтен, Ватан нужасын.
Икенче алып баручы. Ә хәзер сезнең каршыгызга (Фәлән) әбине чакырабыз. (Чыгыш.)
Беренче алып баручы. Балачагын, яшьлекләрен сугыш урлаган, шулай да эштән арып кайткан килеш, ач-ялан- гач килеш, су буйларында, кичке уеннарда, аулак өйләрдә күңел ачарга үзләрендә көч-дәрт тапкан сугыш чоры яшьләре өчен (Фәлән) җырлый. «Әйләнеп кайтыгыз». Р. Хәсәнов көе, М. Шиһапов сүзләре. (Җыр.)
Икенче алып баручы. Хөрмәтле тыл фидакарьләре! Авылда нинди эш булса, шуларның барысы да сезнең кулдан үткән. Ил язмышы да сезнең язмышыгыз иде. Шул чорларны искә алу өчен сүзне … авылы ветераннары исеменнән … булып эшләгән (Фәлән)гә бирәбез. (Чыгыш.)
Беренче алып баручы. Бөтен булган физик авырлыкларга түзәр идең әле, авылларга кара пичәтле кәгазьләр агыла. Алма кебек хатыннар балаларын кочаклап ирсез, сабыйлар — әтисез, җиләк кебек кызлар ярсыз калалар. Ләкин, хөрмәтле хезмәт ветераннары, сез сынып та, сыгылып та төшмәдегез. Тизрәк Җиңү килсен дигән теләк сезне тагын да тырышыбрак эшләргә өндәде. Бик зур рәхмәт сезгә!
(Концерт номеры.)
Икенче алып баручы. Сүзне … ветераннары исеменнән пенсионер (Фәлән) апага бирәбез. (Чыгыш.)
Беренче алып баручы. Сугыш ятим иткән яшьләр, исән калган әтиләр кайтканда, сезнең йөрәкләр сыкрады, күзләргә яшь килде, башкаларның әтиләрен күргәндә: «Их, минем дә әтием исән булса иде», — дип авыр суладыгыз, башкалар «минем әти» дип сөйләгәндә сезнең «әти» дип авыз тутырып әйтер көнегезне каһәр суккан сугыш мәңгелеккә алып калган иде. Үз тырышлыклары белән сугыш бетүен якынайткан үсмерләр гомергә ятим булып калдылар.
Сезнең өчен (Фәлән) А. Имаеваның Р. Миңнуллин сүзләренә язылган «Әткәм моңы» җырын башкара.
Икенче алып баручы. Сугыш беткәч тә, сез, тыл каһарманнары төнне көнгә, көнне төнгә ялгап эшләвегезне дәвам иттегез. Чөнки сугышка киткән ир-атларның яртысыннан күбесе һәлак булган, ә илдәге сугыш китергән хәрабәләрне торгызырга кирәк иде. Сез тагын ил язмышына кушылып, хезмәткә җигелдегез. Сезнең арада әле хәзерге көнгә кадәр намус белән үз хезмәтләрен башкаручылар байтак. Күпләрегез гаиләдә олы ихтирамлы кешеләр, балаларыгызның таянычы, оныкларыгызның юанычы. Сез әле дә олы йөрәкле, нык бәдәнле, саф күңелле әүлия затлар, сугыш чоры кешеләре. Тагын бер кат рәхмәт сезгә.
Халкыбызның «Сибелә чәчем» җырын (Фәлән) башкара. (Җыр.)
Беренче алып баручы.
Картаймагыз әле, ветераннар,
Картаймагыз, әй, тынгысыз җаннар!
Сезгә тиеш әле бик күп язлар,
Сезгә тиеш әле бик күп назлар.