Саба?ты? та?ырыбы: «Г?лдер» Т?манбай Молда?алиев
Саба?ты? ма?саты: «Г?лдер» ?ле?імен таныса отырып, мазм?ныны? негізгі идеясын ашу. Т?манбай Молда?алиев жайында ма?л?мат беру.
Саба?ты? міндеттері:
1. Таби?атта?ы г?лдерді? ?семдігі, с?лулы?ы, ?ажеттілігін т?сіндіру.
2. Шы?армашылы?пен ж?мыс істей отырып, о?ушыларды? ой — ?рісін д?ние танымын ке?ейту, тіл байлы?ын арттырып, с?здік ?орын молайту.
3. Елін, жерін с?юге т?рбиелеп, таби?атты? ?ажеттігін сезіну. Топта бірлесіп ж?мыс істеуге ?йрету.
К?рнекі ??ралдар: Т. Молда?алиев суреті, ?лестірмелі карточкалар, бейнеролик, слайд.
Стратегиялар: Ой ?оз?ау, топтастыру, кубизм, екі т?рлі т?сіндірме, ба?алау,
ба?ылау,
Саба?ты? ?ту барысы.
I. ?ызы?ушылы?ты ояту сатысы. Слайд. (Таби?атты? ?сем бейнесі)
Ой ?оз?ау.
— Таби?ат с?зін естігенде к?з алдары?ыз?а не елестейді?
2. Ма?ынаны тану сатысы.
(Эстетикалы? т?рбие беру)
— Г?л — ?демілік ?лшеміні? шы?ы. «Г?л — ?мірді? к?ркі» десек ?ателеспейміз. Г?лдерді? де біздер сия?ты жаны бар. Олар адам?а ?лкен пайда келтіреді. Кейбір г?лдер ?орша?ан орта?а жа?ымды энергия б?леді. Мерекелерде, ту?ан к?ндерде, жа?сылы?та г?л сыйлау — ?лкен ??рметті? белгісі.
Бейнеролик.
Таби?ат к?рінісі мен г?лдер бейнеленген бейне фильмге назар аударайы?.
?ле?і — а?ыл, с?зі — ?н
Т?манбай бізді? а?амыз
Б?гін біз Т?манбай а?амызды? «Г?лдер» атты ?ле?імен танысамыз.
?ле?ді жазатын адамды кім дейміз?
(слайд)
Т?манбай Молда?алиев — сыршыл лиризмді дамыт?ан а?ын, ?аза?станны? Халы? жазушысы. 20. 03. 35ж Алматы облысы, Е?бекші?аза? ауданы, “Жарсу” ауылында д?ниеге келді. 1956 жылы ?аза? мемлекеттік университетіні? филология факультетін бітірді. ?зіні? шы?армашылы? е?бек жолын «Лениншіл жас» газеті мен «Пионер» журналынан бастайды. 1959 — 1970 жылдар аралы?ында“Пионер” журналында ?ызмет ат?арады. 1970 — 1973 жылдар аралы?ында “Балдыр?ан” журналыны? жауапты хатшысы болды. 1973 жылдан “Жазушы” баспасы жанында?ы Балалар ж?не жастар ?дебиетіні? бас редакциясы мен “Жалын” журналыны? бас редакторы ?ызметін ат?арды. Т?манбай Молда?алиевты? ?ле?, поэмалары 40 — тан астам жина? болып басылып шы?ты.
3. О?улы?пен ж?мыс.
«Г?лдер» ?ле?ін м?нерлеп о?у.
Балалар енді ?ле?нен не т?сіндік соны бай?айы?. Ол ?шін ?р?айсымыз
- алдымызда жат?ан ?а?азды екіге б?леміз.
?ле?ге ?атысты с?здерді жаз
?ле?де г?лге ?атысты емес с?здерді жаз.
?ызыл,к?к,тербеледі, жай?алады?седі,сыйлайды
?рт,от с?би
?ле?нен ?айталан?ан с?здерді тауып, ?айталау есебіне м?н бері?дер
1-шума?. Г?лдер, г?лдер, к?п г?лдер
2-шума?. Г?лдер, г?лдер не т?рлі
3-шума?. Г?лдер, г?лдер, шо? г?лдер,
Т?ра берші, т?ра берші,
?найды, ?найды.
?айталау- с?з ?серін к?шейту. А?ын о?ырман назарын айры?ша аудару ?шін бірнеше м?рте ?айталау ?дісін ?олданады
4) ?ле? ??растыру (слайд)
— — г?лдер,
— — г?лдер. І топ
— — бала?а
— — дала?а ІІ топ
— — біреуін
— — анама ІІІ топ
Г?л туралы ?андай ма?ал — м?телдер білеміз
Г?л ?айда болса, к?белек сонда.
Г?л ашылмай, б?лб?л сайрамас.
?ыз ?ссе-елді? к?ркі,
Г?л ?ссе-жерді? к?ркі.?
4. ?р атаны? ?з ?лы бар,
?р б?таны? ?з г?лі бар.
5. ?р г?лді? исі бас?а,
?р жерді? жынысы бас?а.
6. Бір г?л толып ашылады,
Бір г?л солып ашылады.
7. Г?л ашылмай б?лб?л сайрамас.
8. Г?лді г?л деме егер саба?ы болмаса.
9. Г?лді? тоны ?ыры? жамау, біра? исі бар.
— Балалар, демек г?л — ?мірді? с?ні екен.
Сауалнама
(Танымды? ?ызы?ушылы?ын арттыру)
— ?ркімні? тал?амына байланысты с?йікті г?лдері болады. Г?лді? ?андай т?сті бол?анын ?алайсыз?(слайд)
?ызыл — белсенділік пен ?мірлік к?ш ?уатты? белгісі. Б?л т?сті батыл, табанды, ерік — жігерлі адамдар ?натады. Олар ?ызба, ?сершіл, ?ызу?анды келеді. Негізінен олар жетекшілер.
?ыз?ылт — жалынны? т?сі, негізінен ол адамдар ысты? ?анды келеді. Олар жар?ын, айыры?ша адамдар. К?пті? іші?де ерекшеленіп т?рады. Ж?ртты? назарын ?зіне аударып алады.
Сары — жылу мен жары?ты? т?сі. Б?л адамдар к?пшіл, досты??а берік, еркіндікке талпын?ыш. Ол б?рінен де ?з еркіндігін биік ?ойып, ?р т?рлі шектеулерді жек к?реді. К??іл к?йі тез ?згергіш, оптимист адам.
?ыз?ылт сары — н?зік жанды ?я? жандарды? т?сі. Осындай адамдар туралы ж?рт ?мірді? тек жа?сы, жар?ын жа?тарын ?ана елеп ескеріп, ?ара??ы т?старын ескергісі келмейді, ерекшеленуді ?натады.
А? — шатты?ты? т?сі. А? т?сті ?нататындар ?те ?сершіл, ?ызба келеді, тез еліктегіш. М?ндай адамдар кейде ?зіні? ы?палында ?алады, кейде ол ?згені? ы?палында да кетеді. Олар?а ?здерін демеп, ба?ыттап отыратын сенімді достар ауадай ?ажет.
К?к — адамдар арасында?ы жа?сы ?арым — ?атынасты е? жо?ары ба?алайтын адамдар. Олар досты?ты ба?алап, ал махаббатты б?рінен жо?ары ?ояды.
К?ктем мезгілі.
— Балалар, к?ктем мезгілінде болатын ?андай ?згерістерді білесі?дер?
— К?н жылынады, а?аштар б?ршік жарады, жер к?гереді, ш?птер шы?ады.
— Балалар, мен сендерді? ?олдары?нан ?лі б?рі ашылма?ан г?лдерді к?ріп т?рмын. Енді сендер г?лдері?ді, мені? ?олымда?ы керемет ??мыра?а салып, жылы тілектері?ді айтса?дар, б?л г?лдер ??лпырып кетеді. ?йткені б?л си?ырлы ??мыра.
Мамамыз аман болсын!
— Деніміз сау болсын!
— Аспанымыз ашы? болсын!
— ?р?ашан к?н с?нбесін!
— Ойыншы?ымыз к?п болсын!
— К??ілді бала болайы?!
— Б?ріміз дос болайы?!
— Папамызды жа?сы к?реміз!
— Апайды? айт?анын ты?даймыз!
— Т?ртіпті бала болайы?!
— Ба?ытты баламыз!
Си?ырлы ??мыра айналып, ?сем г?лдер к?рінеді.
Марияны? ту?ан к?ні деп Мариям?а деген жылы тілектері?ді айтса?дар, б?л г?лдер ??лпырып кетеді Балалар, к?рді?дер ме, ?андай ?демі г?лдер.
(Ой ?орыту)
— Г?лді? пайдасы ?андай?
1. ?ыздарды г?лге те?еген, а?ындарымыз г?лдерді ?ле? жырларына ?ос?ан.
2. Г?лдерді кептіріп, д?ріні? ??рамына ?осады.
3. Г?л — ?сімдікті? к?бею м?шесі.
1-ші А?ын ?ле?інде не туралы жырлан?ан? /г?л/ Г?лді суретеп бер.
2-ші Г?лдерді? адамдар?а тигізер пайдасын д?лелде.
3-ші От пен г?лді салыстыр.
?орытындылау
Елбасыны? 2005 жыл?ы ?аза?стан хал?ына жолдауынан кейін елімізде «Жасыл ел» жалпыхалы?ты? ?йымы ??рылды. Осы «Жасыл ел» ба?дарламасы бойынша бізді? ту?ан ?аламыз – Жа?а?зен де к?галдандырылып, абаттандырылуда.
Сендерді? де ?мірлері? г?лдей жайнап ??лпыра берсін!
Сау болы?ыздар!
Просмотр содержимого документа
«Т?манбай Молда?алиев «Г?лдер» »
Та?ырыбы: Г?лдер. Т?манбай Молда?алиев.
Ма?саты: О?ушыны Т?манбай Молда?алиевты? «Г?лдер» атты ?ле?ін м?нерлеп, т?сініп о?у?а ?йрету, ?ле?ні? к?ркемдік ерекшелігі мен т?рбиелік м?нін ашу; ?ле? м?тіні ар?ылы с?здік ?орын байыту?а, ?з ойын ?орытындылай алу?а, ?семдікке, адамгершілікке баулу.
Т?рі: аралас саба?.
К?рнекілігі: суреттер, кесте.
?дісі: т?сіндіру, с?ра?-жауап, ой ?орытындысын жасау, ойын ?дісі.
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і. Саба??а ?зірлік.
К?нге ?олдары?ды созы?дар. К?нні? жомарт с?улелері ананы? н?зік ала?анындай аялайды, сипалайды, жылытады.Си?ырлы к?н барлы? ?кпе мен м??ды ерітіп жібереді. Ж?регімізді жылу мен махаббат?а толтырады.
Барлы?ы: К?н жары?ын ала?ан?а саламын
Ж?регіме басып ?стай ?аламын.
Ізгі ?рі н?зік, жары?, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жа?ым.
-Міне, ж?регіміздегі осындай жылумен саба?ымызды бастаймыз.
ІІ. Ма?сат ?ою кезе?і:
1.Саба?ты? ма?сатын, та?ырыбын хабарлау.
2.Жа?а саба??а даярлы?. Таби?ат к?рінісі, жай?ал?ан г?лдерді? суреті интерактивті та?тадан немесе жай та?тадан дайын пейзаж к?рсетіледі.
ІІІ. Жа?а саба?: кіріспе.
1. Т?манбай Молда?алиев – ?аза?ты? белгілі а?ыны. Ол таби?ат с?лулы?ын суреттеуді? аса шебері. Сондай ?ле?дерді? бірі – «Г?лдер». ?ле?де а?ын ?з сезімін ?алай жеткізгенін бай?а?дар.
2. О?ушыларды 3 топ?а б?лу. Топ?а б?лу ?шін м??алім балалар?а г?лді? суретін таратып береді. ?ыз?алда?тар бір топ?а, Т?ймеда?тар екінші топ?а, Раушанг?лдер ?шінші топ?а топтасып отырады.
І тапсырма: «Ой ?оз?ау» ойыны. Жасырын?ан топты? атын табуы тиіс.
1 топты? аты: т?бірі «тапты» деген с?зде, ж?рна?ы «?ас?ыр» деген с?зде, жал?ауы «балалар» деген с?зде кездеседі. (Тап?ырлар).
2 топты? аты: т?бірі «ойын» деген с?зде, ж?рна?ы «сыншыл» деген с?зде, жал?ауы «?аздар» деген с?зде кездеседі. (Ойшылдар)
3 топты? аты: т?бірі «?ол?нер» деген с?зде, ж?рна?ы «аспаз» деген с?зде, жал?ауы «?ыздар» деген с?зде кездеседі. (?нерпаздар)
Топ атын аны?тап ал?аннан кейін ?р топ?а ?р т?рлі тапсырма беріледі.
ІІ тапсырма:
- топ – «Тап?ырлар» тобы г?л к?лтелеріне г?лге ?атысты сипаттау с?здерін тауып жазады.
- 2 топ – «Ойшылдар» тобы ?ле? ішінен ?айталанып т?р?ан с?зді тауып, а?ын не ?шін б?л т?сілді ?олдан?анын аны?тауы керек.
- 3 топ – «Ойшылдар» тобы г?лді? суретін салып, бір шума? ?ле? шы?арады.
ІІІ тапсырма: «Шатас?ан шума?тар» ойыны.
?ле? жолдарыны? орны ауысып кеткен екі ?ле? беріледі. О?ушы?а сол ?ле? жолдарын ма?ынасына, ?й?асына ?арап, ?айта жазып шы?у тапсырылады. М?ндай тапсырмалар о?ушыны бай?а?ышты??а, с?зді? м?н-ма?ынасын, ?й?асу жолдарын т?сінуге ?йретеді.
Г?лдер, г?лдер не т?рлі
Бастады той думанын жазы? дала,
??лпырды да жетілді
К?ркіреп жатыр тулап сай мен сала.
Барлы? дала ?ртеніп
Малшылыр ?рісінен ?озы терсе,
Бара жат?ан секілді.
М?з боп ж?р соны тасып бір топ бала.
І. Бастады той думанын жазы? дала,
К?ркіреп жатыр тулап сай мен сала
Малшылыр ?рісінен ?озы терсе,
М?з боп ж?р соны тасып бір топ бала. («К?ктем жыры» М?риям Хакімжанова)
ІІ. Г?лдер, г?лдер не т?рлі
??лпырды да жетілді
Барлы? дала ?ртеніп
Бара жат?ан секілді. ( «Г?лдер» Т?манбай Молда?алиев)
Тапсырма: ?й?асс?здерді пайдаланып, г?л туралы бір шума? ?ле? ??растыру.
Г?лдер, г?лдер, к?п г?лдер,
?ызыл г?лдер, к?к г?лдер,
К?лімдейді ?арап бала?а,
Ж?гіріп шы??ан дала?а.
Ж?лып алды біреуін,
Сыйлаймын деп анама
?. ?орыту. Б?гін не ?ттік?
?І. ?йге тапсырма:
1. Т?сініп, м?нерлеп о?у.
2. Ба?алау.
Адам рухын көтерер, оның ойын марқайтып, жырына азық берер –
өмір десек, Тұманбай жырлары сол өмірдің алуан түрлі сырын, ондағы
өзгерістерді шынайы бейнелейді. Ол өзгерістің негізгі куәгері болып ақын
өлеңдерінің лирикалық қаһарманының тағдыры тұрады.
Серік Қирабаев
Тұманбай – сабақтасқан сезім, әрекеті қабаттасқан өмір көріністері. Оның поэзиясы ешкімге ұқсамайтын өзгеше әлем. Сарынынан жаңылмайтын, сағасынан асыптасып шықпайтын, сабырлы да саялы, жағасына мәңгі көктем орнаған дариядай сұлу дүние.
Кәкімбек Салық
Тұманбай өңшең шеңгелдің ортасына шыққан жалғыз жауқазындай қазақ жыр алқабының жаңаша көктеп, жаңаша құлпыруының басы сияқты болды.
Әбіш Кекілбаев
Тұманбай Молдағалиев – қазақ жырындағы лирикалық поэманың хас шеберлерінің бірі немесе бірегейі.
Несіпбек Айтұлы
Тұманбай Молдағалиев – оқырмандардың ғана емес, әріптестерінің де ыстық
ықыласына бөленіп өткен ақын. Мәселен, Жүрсін Ерман жас кезінде оның өлең жазу
стилін, жүріс-тұрысын, тіпті көзілдірігіне дейін ұнатып, қатты еліктегенін, көпке дейін
«тұманбайшылдықтан» арыла алмағанын естеліктерінде айтады.
Ақын қай өңірде туып-өсті?
Тұманбай Молдағалиев 1935 жылы Алматы облысының Еңбекшіқазақ ауданы Жарсу ауылында дүниеге келген. Әкесі Молдағали Ұлы Отан соғысында қаза болып, Тұманбайды атаәжесі мен анасы Қымқап тәрбиелеп өсіреді. Әкеге деген сағынышы, анадан көрген мейірімі, жетімдік тағдыр ақынның көптеген өлеңдеріне арқау болған.
Тұманбай ауылдағы мектеп табалдырығын 1942 жылы аттап, 1951 жылы Есік қаласындағы орта мектепті тамамдайды. Сол жылы қазіргі әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-ға оқуға түседі.
Тұманбай Молдағалиевтің еңбек жолы қалай басталды?
Еңбек жолын «Лениншіл жас» газеті мен «Пионер» журналының редакцияларында әдеби қызметкер болудан бастаған. 1959–1970 жылдар арасында «Жазушы» баспасында аға редактор, 1970–1973 жылдары «Балдырған» журналында жауапты хатшы болып істеген.
1973–1984 жылдары «Жалын» альманахының бас редакторы, 1984–1986 жылдары Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының хатшысы, өмірінің соңына дейін «Балдырған» журналының бас редакторы қызметтерін атқарған.
Ақын қаламынан туған өлеңдер сыры қандай?
1954 жылы тырнақалды өлеңінің облыстық газетке жариялануы Тұманбайға шабыт береді. Ақынның алғашқы жастық жырлары «Студент дәптері» деген атпен жинақ болып басылады. Шығармаларының негізгі тақырыбы – туған жер, табиғат, махаббат, достық, жастық, адамгершілік. Тұманбай – өлеңдерін лирикалық жанрда жазған сыршыл ақын.
1968 жылы Абай атындағы Мемлекеттік сыйлықты, 1992 жылы Физули атындағы Халықаралық түркі дүниесі ақындарының сыйлығын иемденген. Қаламгердің өлең, поэмалары жеке кітап ретінде де, сонымен қатар жинақ түрінде де бірнеше рет жарық көрді. Тұманбай Молдағалиевтің ақындық сыры оның өзіне ғана тән шеберлікпен «қиыннан қиыстыратын» стилінде, шынайы адамдық қасиеттеріне толы сезімінде. Сондықтан да ақынның оқырманы көп.
Т.Молдағалиевтің жыр жинақтарының ішінде балаларға арналған өлеңдерінің тәрбиелік мәні зор, ол зілсіз ишарамен ибалы болуды ұқтырады:
Құралай деп қойыпты саған да атты,
Сол есім атаңды көп алаңдатты.
Жүрісің мен тұрысың, есімің де,
Ұнап бара жатыр-ау маған қатты.
Толар еді-ау шаттыққа көзі бір сәт,
Балалықтың айтылар сөзін ұқсақ.
Қойып кеттің қорықпай, суға жүздің,
Құралайдай тәтеңнің өзіне ұқсап.
Қарсы алып бір қалың ел құрметпенен,
Көп қарар-ау көзіңе нұр кетпеген.
Мүмкін ғылым қуарсың сол тәтеңдей,
Бақытыңа жетерсің ол жетпеген.
Бәрі мүмкін, Құралай, мүмкін бәрі,
Сағынышын самалдың гүл тыңдады.
Көз алдыма келеді сені көрсем,
Жаздыгүнгі даланың құлпырғаны.
Әжеңді сен ұмытпа, бала баққан,
Қолыңнан ап ауылды аралатқан.
Жеріңді сүй, Құралай тәтең құсап,
Еліңді сүй ертеңге бара жатқан.
Т.Молдағалиев көптеген әндерге өлеңдер жазды. Мәселен, оның мұң мен терең сырға толы мәтіндеріне жазылған «Құстар қайтып барады», «Әнім сен едің», «Ертіс вальсі», «Бақыт құшағында», «Шақырады көктем», «Қаздар қайтқанда», «Күзетеміз» тәрізді әндері ел арасына кеңінен таралған.
«Құстар қайтып барады» өлеңінде:
Жаз өмірін, мәз өмірін қысқартып,
Бара жатыр, бара жатыр құс қайтып.
Зымырайды менің бала кезімдей,
Бір жалт етіп өте шыққан, өте шыққан сезімдей…
…Ал адамдар күліп бастап өмірін,
Кетерінде жылай да алмай, жылай да алмай қалады.., –
деп адам өмірінің терең философиясына үңіледі.
Ақынның «Я – сын Семиречья», «Первая встреча», «Новая тетрадь» атты жыр
жинақтары орыс тілінде, сондай-ақ т.б. көптеген өлеңдері өзге тілдерде кітап болып
шыққан. Жекелеген шығармалары басқа да әлем елдерінің тілдерінде (ағылшын,
француз, неміс, араб, грузин, молдова, украин, беларусь т.б.) жарық көрген.
Т.Молдағалиев Дж.Байронның, А.С.Пушкиннің, М.Ю.Лермонтовтың, Т.Г.Шевченконың, Е.Евтушенконың, Р.Ғамзатовтың, Ғ.Ғұламның, Ұйғынның т.б. туындыларын тәржімеледі.
Дереккөз: Қазақ әдебиеті. Жалпы білім беретін мектептің 11-сыныбының
қоғамдық-гуманитарлық бағытына арналған оқулық. Р.Зайкенова,
Р.Сакенова, Л.Н.Нұрланова
Ұқсас материал:
-
Ғасырлық туынды. Мұхтар Әуезовтың өмірі мен шығармашылығы туралы
-
«Бесатар» повесі немесе қызыл империяға қарсы атылған оқ
- Асқар Сүлейменовтың өмірі мен қызметі
- «Қаһар» романы туралы. Шығарманың тілдік ерекшелігі
- Ілияс Есенберлиннің өмірі туралы мәлімет
- Сәкен Сейфулиннің өмірі мен еңбек жолы
- Сәкен Сейфуллин өлеңдерінің идеясы мен мәні
- «Қайталау» теориясы туралы түсінік
Разделы презентаций
- Разное
- Английский язык
- Астрономия
- Алгебра
- Биология
- География
- Геометрия
- Детские презентации
- Информатика
- История
- Литература
- Математика
- Медицина
- Менеджмент
- Музыка
- МХК
- Немецкий язык
- ОБЖ
- Обществознание
- Окружающий мир
- Педагогика
- Русский язык
- Технология
- Физика
- Философия
- Химия
- Шаблоны, картинки для презентаций
- Экология
- Экономика
- Юриспруденция
Презентация на тему Т?манбай Молда?алиев “Бауырлар”
Содержание
-
1.
Т?манбай Молда?алиев “Бауырлар” -
2.
Астана-арман қала, Бағы бір жанған қала Тұрады -
3.
Жаңа сабақ Тұманбай Молдағалиев“Бауырлар” -
4.
1935 жылы Алматы облысы, Еңбекшіқазақ ауданы, Жарсу -
5.
«Жырым менi ешқашан өлтiрмейдi,Әнiм менi алысқа жетелейдi» -
6.
Аса көрнекті ақыныҚазақстанның халық жазушысыМемлекеттік сыйлықтың лауреатыАудармашыЛирик ақынБірнеше ән авторыБалалар ақыныҚоғам қайраткері -
7.
. -
8.
Слайд 8 -
9.
Слайд 9 -
10.
Слайд 10 -
11.
“Кейінгі жылдары қазақ поэзиясының аспанында жарқырай шыққан -
12.
Слайд 12 -
13.
Слайд 13 -
14.
Слайд 14 -
15.
2011 жылдың 10-шы қазанында дүниеден озды. -
16.
“Ақындық рух, өлеңдегі сезім байлығы жағынан Мағжанға -
17.
Бауыр“Топтастыру” стратегиясы -
18.
Слайд 18 -
19.
1928 жылдары байлардың мал-мүлкін тәркілеу кезінде -
20.
1932-1933жж ашаршылық жылдары -
21.
Қазақтардың Дүниежүзілік Қауымдастығы жинаған мәліметтерге сүйенер болсақ:жақын -
22.
Дүниежүзі қазақтарының құрылтайы алғаш рет тәуелсіздікалғаннан кейін -
23.
Төрткіл дүниедегі қазақты туған жердің төсінде қауыштырған құрылтай -
24.
Слайд 24 -
25.
Слайд 25 -
26.
Слайд 26 -
27.
Слайд 27 -
28.
Слайд 28 -
29.
Слайд 29 -
30.
Слайд 30 -
31.
Слайд 31 -
32.
«Оқығанның көңілі тетік, сөзі майда» І топ -
33.
Қауқылдасып қалдық-ау,есендесіп,Таңнан тағы тербетті шешем бесік…Қарсы алуға -
34.
“Талаптың мініп тұлпарын…”І топ “ Зерттеушілер” Дос,бауыр,туған -
35.
Жыр жазамын жүрегімнен… —————————————— әр таңым,—————————————— Отаным.——————————————— ——————————————————- ботаңмын. -
36.
Слайд 36 -
37.
Тұманбай -
38.
Слайд 38 -
39.
Шығармашылық жұмыс1.Бауырларға хат жазу 2. Туған жер,өз Отаның жайында ойтолғау -
40.
Инсерт кестесі -
41.
“Бес жол өлең” стратегиясыІ топ “ Зерттеушілер”ІІ топ “Әдебиетшілер”ІІІ топ “ Суретшілер”БауырАқынАтамекен -
42.
Сиқырлы ұяшықтар 1234567 -
43.
Үйге тапсырма: Өлеңдi мәнерлеп оқып, ұнаған шумағын жаттау -
44.
Бағалау. -
45.
Т.Молдағалиев БауырларСіздің пікіріңіз____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ -
46.
Скачать презентанцию
Астана-арман қала, Бағы бір жанған қала Тұрады ол жап-жас болып, Мен үлкен болғанда да. Тұманбай Молдағалиев
Слайды и текст этой презентации
Слайд 1
“Жасыл ел” бағдарламасы бойынша
Слайд 2Астана-арман қала, Бағы бір жанған қала Тұрады ол жап-жас болып, Мен
үлкен болғанда да.
Тұманбай Молдағалиев
Слайд 3
Жаңа сабақ
Тұманбай Молдағалиев
“Бауырлар”
Слайд 41935 жылы Алматы облысы, Еңбекшіқазақ ауданы,
Жарсу ауылында дүниеге келген.
Қазақтың
Мемлекеттік университетінің
филология факультетін бітірді.
«Пионер» журналында жұмыс істеді.
«Балдырған журналының жауапты хатшысы болды.
1973 жылдан «Жазушы» баспасы жанындағы
Балалар және жастар әдебиетінің бас редакторы болған.
«Кәмила», «Зулайды күндер»,
«Көктем таңы», «Жүрегім менің сапарда»
«Алатау қызы», «Ферюза туралы»
«Құстар қайтып барады»,»Қайран менің жүрегім»
«Бақыт құшағында», «Әнім сен едің» «Жан досым»
Туған жері:
Білімі:
Қызметі:
Еңбектері:
Әндері:
Слайд 5«Жырым менi ешқашан өлтiрмейдi,
Әнiм менi алысқа жетелейдi»
Слайд 6
Аса көрнекті ақыны
Қазақстанның халық жазушысы
Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты
Аудармашы
Лирик ақын
Бірнеше ән авторы
Балалар ақыны
Қоғам
қайраткері
Слайд 11“Кейінгі жылдары қазақ поэзиясының аспанында жарқырай шыққан жұлдыздардың бірі”.
Сәбит Мұқанов
Слайд 152011 жылдың 10-шы қазанында дүниеден озды.
Слайд 16“Ақындық рух, өлеңдегі сезім байлығы жағынан Мағжанға ең жақын адам –Тұманбай”.
Серік Қирабаев
Слайд 191928 жылдары байлардың
мал-мүлкін тәркілеу кезінде
Слайд 21Қазақтардың Дүниежүзілік Қауымдастығы жинаған мәліметтерге
сүйенер болсақ:
жақын шетелдерде -3 000 137,
алыс шетелдерде -2 529 800.
Қазақтар көп шоғырланған мемлекеттер:
Қытайда – 2 000 260,
Өзбекстанда – 1 000 750,
Ресейде – 1 000 100,
Монғолияда – 150 000,
Түркіменстанда – 150 000,
Қырғызстанда – 95 000,
Ауғанстанда – 30 000,
Түркияда – 15 000,
АҚШ-та – 14 000,
Тәжікстанда – 10 000,
Иранда – 10 000,
Германияда — 9000-дай қазақ бар екен.
Слайд 22Дүниежүзі қазақтарының құрылтайы алғаш рет тәуелсіздік
алғаннан кейін 1992 жылы Алматы қаласында
өткен еді.
II Дүниежүзі қазақтарының құрылтайы 2002 жылы Түркістанда.
III Дүниежүзі қазақтарының құрылтайы 2005 жылы Астанада.
IVДүниежүзі қазақтарының құрылтайы 2012 жылы Астанада.
Слайд 23Төрткіл дүниедегі қазақты туған жердің төсінде қауыштырған құрылтай
Слайд 32″Оқығанның көңілі тетік, сөзі майда»
І топ “ Зерттеушілер”
Мәтiнді
сызба бойынша талдау
ІІ топ “Әдебиетшілер”
«Ақынның қандай көңiл күйiн аңғардыңдар, сендерде сондай сезiм болды ма?»
ІІІ топ “ Суретшілер”
Ақын бойында қандай қасиеттер бар?
Слайд 33Қауқылдасып қалдық-ау,есендесіп,
Таңнан тағы тербетті шешем бесік…
Қарсы алуға дайын тұр бауырларың
Өз жеріңе
бәрің де келсең көшіп…
Өлең құрылысына талда
Слайд 34
“Талаптың мініп тұлпарын…”
І топ “ Зерттеушілер”
Дос,бауыр,туған жер туралы мақал-мәтел
немесе ән айту
ІІ топ “Әдебиетшілер”
“ Жыр жазамын жүрегімнен…”
Ұйқасқа өлең құрау
ІІІ топ “ Суретшілер”
“ Туған жер -алтын бесігім” тақырыбына сурет салу.
Слайд 35Жыр жазамын жүрегімнен…
—————————————— әр таңым,
——————————————
Отаным.
——————————————— ————-
—————————————— ботаңмын.
Слайд 39Шығармашылық жұмыс
1.Бауырларға хат жазу
2. Туған жер,өз Отаның жайында ойтолғау
Слайд 41“Бес жол өлең” стратегиясы
І топ “ Зерттеушілер”
ІІ топ “Әдебиетшілер”
ІІІ топ “
Суретшілер”
Бауыр
Ақын
Атамекен
Слайд 43Үйге тапсырма:
Өлеңдi мәнерлеп оқып, ұнаған шумағын жаттау
Слайд 45
Т.Молдағалиев Бауырлар
Сіздің пікіріңіз
_____________________
_____________________
_____________________
_____________________
_____________________
_____________________
_____________________
_____________________
_____________________
_____________________
_____________________
_____________________
Осыдан бiраз жыл бұрын маған Араб әмiрлiгiнен хат келдi. Меккеге умра қажылыққа шақырған екен. Сонымен жолға жиналдым. Сол сапарға Қалекеңдi де шақырыпты. Жақсы жанмен бiрге жол жүргеннiң өзi бiр ғанибет емес пе?!
Осыдан бiраз жыл бұрын маған Араб әмiрлiгiнен хат келдi. Меккеге умра қажылыққа шақырған екен. Сонымен жолға жиналдым. Сол сапарға Қалекеңдi де шақырыпты. Жақсы жанмен бiрге жол жүргеннiң өзi бiр ғанибет емес пе?!
Ұшақ Стамбул арқылы ұшады екен. Қыстың күнi едi. Жол алыс. Ұшақ көкке көтерiлгеннен Қалекең әңгiме тиегiн ағытты. Бұрын араб елдерiнде болған. Араб дүниесiнен, Шығыс әдебиетiнен бiлмейтiнi жоқ па деп қалдым. Қызықты әңгiмесiмен көп жайға қанықтырды. Аса бiлiмдi кiсi екенiн сол жолы аңғардым. Ұшақ Стамбұлға қонып, жанармай құйып алды да, Жиддаға қарай көкке көтерiлдi. Араб жерiнде күн ыстық екен. Сол жерде Қалекең екеумiзге қонақжайдан бiр бөлме берiлдi. Жайғасып, бiр күн тынықтық та, ертеңiне жайлы автобуспен Меккеге қарай тарттық. Мен соның алдында Түркияның әдебиетшiлерге берiлетiн Физули атындағы сыйлығын алған едiм.
Меккеде қажылық рәсiмдерiн өткiзуге арналған киiмдерiн кигiздi. Қағбадағы қасиеттi тасты айналып, сәждеге басымызды қойдық. Қасымызда басқа да жандар болды. Бәрiмiз бiрге жүрдiк. Жолбасшымыз, кеңесшiмiз – Қалекең.
Қалағаң күнде кешке ванна қабылдайтын. Ұзақ жуынады. Мен: «Қалаға, күнде ванна қабылдаудан жалықпайсыз ба?» – десем, ол: «Мына ваннаның суы жүйкенi қалыбына келтiредi. Ағаңа сол керек», – дейдi. Бiр күнi: «Тұмаш, менiң жеке ұшағым болса, шiркiн, – дедi. – Алматыға барып, жеңгеңдi көрiп, сенi де келiнмен кездестiрiп, қайтып келер едiм», – дедi. Мен: «Қалаға, жеңгейдi сағындыңыз ба?», – дедiм күлiп. Ол: «Әй, Тұмаш, сенiң де көзiңнен соны көрiп тұрмын ғой», – дедi езу тартып. Содан рәсiмдерiнiң бәрiн ойдағыдай өткiзiп, қажы атандық.
Елге қайтатын болдық. Жиддаға қарай автобуспен жүрiп келемiз. Түнгi уақыт. Жанға жайлы жұмсақ автобуста қалғып кеткен екенмiн. Қалекең менi қарымнан түртiп оятты. «Аға, жай ма?» – дедiм мен. Ол кiсi: «Тұмаш, сен ұйықтап кеттiң ғой. Мына арабтардың қойлары түнде өрiстейдi екен. Бәрiнiң маңдайына сәуле шашып тұратын шамдарды кигiзiп қойыпты. Солардың жарығымен жайылатын көрiнедi», – дедi жымиып. Мен сенер-сенбесiмдi бiлмей терезеден сыртқа көз тастадым. Дүниенi тас қараңғылық тұмшалап алған. Қанша үңiлсем де түнде жайылып жүрген мал көзiме түспедi. Қалекеңнiң айтқанына сенбейiн десем, арабтан асқан бай мемлекет бар ма? Жоқ!
Автобус заулап келедi. Жүрiсi тербетiлген бесiктей. Мен тағы да қалғып кетiппiн. Қанша уақыт өткенiн қайдам, Қалекең тағы оятты. «Тұмаш, сен жаңа менiң айтқаныма сенiп қалдың ба?» – дедi. Мен: «Сiз айтқан соң қалай сенбейiн», – дедiм аңтарыла қарап. Қалекең күлiп: «Сен ертең елге барған соң Қалекең айтты деп, жұртқа жаярсың. Мен оны жәй қалжың ретiнде айта салғанмын саған, – дедi өзiне тән жайдары жымиып. – Әй, сен, өзiң де ойламайсың ба. Олар қойлардың әрқайсысына шам кигiзгенмен, оның қуаты қаншаға жетедi дейсiң деп неге ойланбайсың? Өзiң айтқанға аузыңды ашып, сене бередi екенсiң ғой». Ал содан кеңкiлдеп күлейiк бiр.
Ұшақ Ақтауға келiп қонды. Аэропорттың жайына кiрiп, шай-пай iшейiк деп, буфетiн iздедiк. Бiр бөлменiң есiгiн ашып қалсақ арғы жағында үш жiгiт көк мойын шынының аузын ашып, стакандарына құйып жатыр. Қалекең сәл үздiге қарап тұрды да, есiктi қайта жапты. Сосын маған қарап: «Тұмаш, мыналардың iшiп жатқан арағы, бiр кездерi байқамай үйленiп, қайта ажырасып кеткен әйелiңе ұқсайды-ау. Жарықтықпен қайта ұшырасқанда сол бiр қимасыңды мүлдем жоғалтқандай өкiнiштi ойға қалады екенсiң». Мен: «Қалеке, мынау ақаң туралы пiкiрiңiз бiртүрлi екен. Осыны қайта бастап кетпесеңiз жарар едi», – дедiм. Ол басын шайқап: «Жо-жоқ, ендi ауызға алмаймын», – дедi.
Мен Қалағаңның алпыс жылдығына арнап өлең жазғанмын. Өлеңiм ұнаса керек, ризашылығын айтты. Бiз Қазақстаннан тыс жерлерде де кездесiп жүрдiк. Бiр жолы Мәскеуде бiраз жазушылардың басы қосылып қалды. Әбiлмәжiн Жұмабаев екеуi бiр ауылдың құрдас жiгiттерi екен. Әбекең «Жазушы» баспасында талай жылдай директор болды ғой. Сонда қонақүйде жатыр едiк, Қалағаң кiрiп келдi. «Сендер бүгiн менiң қолымнан дәм татпасаңдар, жолдарың бола қоймайды», – деген соң амалсыздан соңына iлестiк. Содан бiрге отырып шәй iшiп, Қалағаңның әзiл-қалжыңына қарық болдық. Жарықтықтың тұла бойы тұнған күлкi едi ғой. Жәй күлкi емес, астары терең күлкi.
Мен ол кiсiнi дүниеден тез өтедi деп ойлаған жоқпын. Өзi тың едi ғой. Бар адамға болысқысы келiп тұратын кiсi едi, жарықтық. Ол менiң көңiлiмде солай қалды. Дүниенiң iлiмiн бiледi екен. Сол умра қажылыққа барғанда әр алуан қасиетiн аңғардым. Әдебиеттен де, тарихтан да, дiннен де әңгiме-дүкеннiң майын тамызғанда, сауырынан су төгiлмес жорға аттай ағып тұр. Құлақ құрышым қанып, бұрынғыдан да жақын тартып кеткендей болдым. Тiптi бiрге туған туысымдай болып кеттi. Өлеңнен де қара жаяу емес екен. Театрдағы қойылымдарына барып жүрдiм. Заңғар жазушы Мұхаңның «Лениншiл жас» газетiне «Бұл күлкiге дән ризамыз» деген мақаласын да жақсы бiлемiн. Оны ол Қалекеңнiң «Бөлтiрiк бөрiк астында» драмасына арнап жазды ғой. Мұхаңның «Жыл келгендей жаңалық сезiнемiз» деген мақаласы бойынша әдеби кеш өткен едi. Сол мақалада өзге жас ақын-жазушылармен бiрге Мұхаң менiң де өлеңдерiме жылы лебiзiн бiлдiрген. Қалекең сол кеште тамаша сөз сөйледi. Кештен соң Сабырхан екеумiз қайтып келе жатыр едiк, Қалекең кездесiп, үйiне алып барды. Дәл сол күн Қалағаңның туған күнi екен. Жеңгемiз де әдебиеттен көп бiледi екен. Дастарқан басында Қалағаңның әдебиет туралы мәндi ойларынан нәр алып, көңiлiмiз көтерiлiп қайттық.
Әңгiменi жазып алған Көлбай АДЫРБЕКҰЛЫ
