Мин татарча сөйләшәм 2012 ел
Татарстан туган ягым
Әвәлге гадәт буенча
Борылдым сиңа тагын
Исәнме, җанга газиз җир
Илһамым, туган ягым.
Исәнмесез кадерле кунаклар. Менә без дә сезнең янга !!!!!! авылыннан кайнар сәламнәр алып килдек.
Эх туган як , бар бер хикмәт-серең!
Гомер узган саен тартасың
Әллә нәрсә булды сиңа хәзер
Бөтенләйгә килә кайтасым…
Чирәмеңә ятсам-чирем китә,
Кычытканың чакса көч алам.
Кырларыңа чәчеп җыр-моңнарын
Кайтып бара сиңа үз балаң.
ҖЫР: Татар халык уен җыры
Матур уен.
Сез уртада, без кырында
Әйләнәбез түгәрәк.
Уеныбыз булсын матур.
Күңел ачыйк бергәләп.
Туган җирем. Сөям сине шашып,
Синсез гүя яшәү юк миңа.
Каеннарың шавы тынгы бирми,
Күңелләрем сиңа ашкына.
Гүзәл табигатем , синең алда
Бурычлы дип сизәм үземне.
Син булмасаң, ятим кебек калам
Кайтыр юлга төбәп күземне.
Әйдәгез кызлар җырлап-биеп алабыз
Эх, зилем-зиләле
1.Җитәкләшеп, тезелешеп, 2.Кояшлы матур аланда
Без урманга барабыз. Гөлләр чәчәк аталар
Урманда яшел аламда Тирә-юньгә ямь, матурлык.
Җырлап-биеп алабыз Хуш исләр тараталар.
Кушымта:
Эх, зилем-зиләле, Эх, зилем-зиләле,
Сандугачым кил әле. Сандугачым кил әле.
Кил әле, дустым, кил әле Шушы матур аланда
Бергә әйләник әле Икәү әйләник әле.
- Әйдәгез мәкаль әйтеш уйныйбыз.
- Әйдәгез .
- Атаң да җир / анаң да җир
- Таянма билеңә таян илеңә
- Бердә түгел /илдә көч
- Җир тартмаса / су тарта
Ә хәзер әйдәгез шигырь әйтешле уйныйбыз.
Мин сөйлим.
Кояш,кояш, -Әйе ,- беләм,
Син биектә, Мин әйтәм, тыңлап кара :
Бар дөньяны күрәсең. Иң матур җир-
Әйтче,Иң матур җир кайда, Туган җир ул,
Син бит инде беләсең. Онытма моны, бала.
Ә хәзер мин сөйлим.
Туган ил ул — алтын арышлар,
Туган ил ул – зифа камышлар,
Туган ил ул- иркен болыннар,
Болыннарда-нәни колыннар.
Туган ил ул – зәңгәр диңгезләр,
Туган туфрак,үсән нигезләр.
Туган илдә барыбыз бертуган,
Бик кадерле безгә ул шуңа.
Туган ил ул була бер генә,
Туган илнең кадрен бел генә.
Туган җирем – күңел бишегем син,
Әле дә булса синдә тирбәләм.
Талгын гына искән җилләрең дә
Сыйпап китә минем иңнәрдән.
Син бирәсең яшәү көче миңа
Киләчәккә өмет, ышаныч.
Тормыш юлын үткән чакларда да
Үз балаңа һәрчак таяныч.
ҖЫР: Мин яратам сине Татарстан.
Тормыш ыгы-зыгысыннан туктап,
Мәшәкатьләреңнән бераз арын да,
Әй, туганым, үткәнеңә кара
Анда синең нәселең башлана.
Ерак бабайлардан аваз килә
“Тамырыңны өйрән, и бала!
Оныта күрмә нинди җепләр белән
Кеше заты җирдә саклана”.
Сезнең алда чыгыш ясадалар:
Рәхмәт сиңа җылы кояш,
Якты нурлар сибәсең.
Рәхмәт сиңа ,кара туфрак,
Безгә байлык бирәсең.
Рәхмәт сезгә, әти-әни,
Иркәлисз,сөясез.
Рәхмәт сезгә, дусларыбыз,
Хөрмәт итеп килгәнсез.
Игътибарыгыз өчен зур рәхмәт.
Чыгыш ясаучы укучылар:
Татар теле укытучысы:
Сценарий “ Мин яратам сине туган жирем!” посвящённый 100-летию образования республики Башкортостан.
Хор «Башкортостан тыуган ерем»
1. Башкортостан – тыуған ерем минең,
Тирмә-тирмә һинең таузарың
Шул таузарзы алтын-көмөш итер
Туган халкым, еңеп аһ-зарын.
Тыуған ерем-тыуған төйәгем-
Башҡортостан һине һөйәмен.
Күпме быуат ғүмер кисергәнһең,
Ни тойғандыр һинең йөрәгең?
2.Башкортостан-мой край родной
Горжусь и радуюсь тобой
Твои долины ,реки и поля
Все -это ты любимая земля
Под солнцем счастья славься и сияй
Мой благодатный и цветущий край
3.(стихи по удмурдский)
1.Хәйерле кич, һаумыһығыҙ, ҡәҙерле дуҫтар!
2.Здравствуйте дорогие друзья и уважаемые гости.
3.Дьеч буресь гажано эшьес!
1.Башҡортостандың 100 йыллығына арналған “Тыуған ерем Башҡортостан!” фестивале айҡанлы әҙерләнгән эстафета тапшырыу сығышыбыҙҙы башлайбыҙ.
Беҙҙең сәләмдәребеҙҙе ҡабул итегеҙ, дуҫтар!
2. Сегодня у нас праздник, праздник песни и танца. И наш сегодняшний концерт посвящен 100летию образования республики Башкортостан. Для вручения штандарта на сцену приглашаются главы сельских поселении Кудашевский сел.сов.Габсалямов Азат Финаратович и Ялгызнаратовский сел.сов.Фатихов Рафкат Назифович.Просим вас на сцену.
(хор чыгып китэ)
1.Беззен кыззар бейегэндэ,
Башкалар ары торhон.
Баскан ерзэ ут сыгарган
Кыззар майзанда богон.
2 Наша любимая республика похожа на молодую стройную девушку- красавицу, такие же, как наши девушки .Они принесли в подарок башкирский народный танец, встречаем…
1.Күп милләтле Башҡортостан дәүләте быйыл республика булып ойошторолоуының 100 йыллығын билдәләй. Был ваҡиғаның башы илебеҙҙәге Граждандар һуғышының киҫкен мәлдәренә тап килә.
Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында ла республикабыҙ халҡы һынатмай. Фронтты ҡорал, аҙыҡ-түлек, кейем –һалым менән тәьмин итеүгә патриотик рухлы, еңеүгә ышанған Башҡортостан халҡы ҙур өлөш керетә.
hугыш кырзарында ятып калган ауылдаштарыбыззын якты истэлегенэ йыр янгырай.
«Кайту» Луиза Батыр-Болгари кое . Марсель.Галиев hуззэре.
2.Как не любить тебя Башкирия моя (за сценой)
Богата ты лесами,хлебом,сладким медом.
К тебе ведь надо относиться трепетно,любя
Чтоб ты цвела и благоухала с каждым годом
Дорогие зрители вам предлагаем отрывок из спектакля Мустая Карима «Страна Айгуль»
2.Танцы испанские — символ Свободы,
Страсти и ритма глубинной природы.
Сила дуэнде — явление духа,
Переживание ритма и звука!
1.Испан кыззарынын дэртле биюен карагыз.
2.Столицей Башкортостана является город Уфа с населением более 1 миллиона человек. С каждым годом город Уфа становится все краше и благоустроенным.И эта песня «Уфа юкэлэре» Муз.и Сл. Рима Хасанова звучит в честь нашей родной Башкирии. Поет мужской вокальный ансамбль «Эри»
1.hеззен каршыгызза «Мирас» фольклор торкомо, «Акбай шишмэсе янында».
1. Дустар менән бер йыйылып
Ултырыуы ни тора.
Хәлдәр белеп бер hөйләшсәң
Байрам куэк тойыла -тип ерлай беззен кунак кызыбыз Альбина Сэгитова.Урал Солтанов кое Анна Попова hуззэре.. Алкыштар менэн каршы алыгыз дустар.
2.Вся наша жизнь — прекрасный танец.
Вся наша жизнь — калейдоскоп.
Давайте танцем наслаждаться
Без лишних фраз, без лишних слов.
Удмуртский народный танец. Руководитель Лилия Шамсиярова.
1. «Лэйсэн» Хатын-кыззар вокал ансамбле чыгышын карагыз , «Тыуган авылым»,Сара Садыкова кое,Мостафа Ногман hуззэре.Етэксеh Алсу Кэримова.
1. «Пташечка»,Муз. и Сл. Народная. Поет Зульфия Такиева. Встречайте.
1. Эх, русский танец – загляденье!
Взорвется вширь и в высоту,
Он всем покажет, без сомненья,
Души Российской широту.
2.Прекрасна наша республика не только очаровательной природой, красивыми песнями, но и прекрасными народными танцами. Перед вами русский народный танец. Встречаем наших танцоров бурными аплодисментами!!! (аплодисменты зала).
1.Узенен монлы тавышын булэк итэ Венера Ахмадуллина.
Шамиль Тимербулатов кое .Роберт .Миннулин hуззэре. «Кайда сон сез 18,19,20»
2.Слышу я напев родной,
Звонкий мой Башкортостан,
Образ твой всегда со мной,
Светлый мой Башкортостан.
Вас поздравляют вокальный инструментальный ансамбль «Кордон»,Руководитель Вакиль Шарифьянов.(песни и авторы???????)
1.Йырлай Алсу Кэримова «Энкэем куззэре»,Зофэр Хэйретдинов кое.Асхар Кашфуллин hуззэре.
2.Многие поэты и писатели воспевали нашу Республику в своих стихах. Предлагаем вам стихотворение Мустая Карима « Каен яфрагы »,читает Зиля Шафигина.
1.На сцене ансамбль народных инструментов ,попурри на башкирские и татарские мелодии. Руководитель Ахмадуллина Венера Ангамовна.
1.Камиль Хэйруллин башкаруында йыр тынлагыз «Ак кул»,
Фэрит Хатипов. Кое,Геннадий Минаев hуззэре.
2.И кружится, кружится наша планета,
Ладонями солнца она обогрета.
И греют планету намного теплей
Улыбки и смех очень многих детей.
Ведь правда, друзья, хорошо на планете,
Когда на планете хозяева – дети!
Встречайте самых маленьких, но уже таких взрослых …
(все выходит)
1.Бөгөн беҙ ғәзиз Тыуған илебеҙ – Башҡортостаныбыҙ, уның гүзәл тәбиғәте, киң күңелле халҡы, яғымлы, моңло теле, һоҡланып бөтә алмаҫлыҡ матурлығы, байлығы тураһында дан йырланыҡ. Башҡортостандың иң ҙур байлығы – уның халҡы. Киләсәктә лә ошо күркәм илдең ҡәҙерен белеп, татыулыҡта, дуҫлыҡта йәшәйек!!!
2. Сегодня мы говорили о нашем родном Башкортостане, о его бескрайних просторах, о бесчисленных богатствах, которые нам с вами беречь и преумножать. А самое большое богатство Башкортостана это его люди. И пусть на твоей земле, Башкортостан, всегда процветает мир и дружба, пусть хватит места для всех народов, населяющих этот удивительный край!
1.(стихи по башкирский)
2.Дорогие друзья! Желаем вам здоровья, мирного неба, счастья. Чтобы наша родная республика стала еще богаче, краше, мы с вами должны лучше учиться и трудиться. С юбилеем тебя, родная Республика!
3.(стихи по удмурдский)
Вместе: Мира, добра, процветания нашей республике! Досвидания, до новых встреч!!!
Тема: «Татарстан – туган жирем»
Максат: балаларга Татарстан республикасы турында мэгълумат биру.
Бурычлар: 1. Балаларда республикабыз, анын гербы, флагы, гимны турындагы белемнэрен кинэйту, ныгыту.
2. Балаларнын татар телендэ сойлэшу кунекмэлэрен устеру, логик фикерлэу сэлэте усешенэ булышлык иту.
3. Туган илгэ, туган телгэ мэхэббэт, татар миллэтенэ карата горурлык хислэре хэм башка миллэт халкына хормэт тэрбиялэу.
Белем биру олкэлэре: Танып белу, Аралашу, Социальлэштеру, Ижат, Музыка, Физик культура, Куркынычсызлык, Матур эдэбият уку, Сэламэтлек.
Жихазлар: карта, магнитофон, символикалар(герб, флаг), пазл «КамАЗ» машинасы, татар халык ризыклары.
Балалар белэн эзерлек эше: шигырьлэр ятлау, карта белэн танышу, Татарстан республикасы турында энгэмэ.
Сузлек эше: символика, республика, гимн, герб, флаг,КамАЗ, шэхэр.
Шогыль барышы.
Группада «Мин яратам сине, Татарстан» жыры янгырый.
Кереш олеше.
Тэрбияче: Балалар, исэнмесез!
Балалар: Исэнмесез!
Тэрбияче: Хэллэрегез ничек?
Балалар: Кояшлы иртэ кебек.
Тэрбияче: Балалар, Буген безгэ бик куп кунаклар килгэн, эйдэгез, алар белэн исэнлэшэбез.
Балалар: Исэнмесез!
Тэрбияче: Э сез белэсезме, татар халкы нигэ ике кулын сузып исэнлэшэ?
Балалар: Юк.
Тэрбияче: Бу – кулларымда корал юк. Мин – сина дус дигэнне анлата. Балалар, эйдэгез сез дэ бер берегез белэн исэнлэшегез.
Балалар ике кулларын сузып исэнлэшэлэр.
Топ олеш.
Тэрбияче: Без кунакларны яшэгэн жиребез, сойлэшкэн телебез белэн таныштырырбыз, бергэлэп сэяхэт итэрбез. Эйдэгез, кунакларга эзерлэгэн шигырьлэрегезне укып китегез эле.
Илина: Нинди куркэм минем илем,
Кояштай балкып тора.
Урманнары жыр шикелле
Монланып шаулап тора.
Голназ: Идел ярларын нурлар сибеп,
Матур ата бездэ тан.
Тан шикелле якты Туган илем,
Бэхет биргэн жирем – Татарстан!
Тэрбияче: Нэрсэ сон ул Татарстан?
Балалар: Татарстан — ул безнен республикабыз, торган жиребез, торган оебез.
Тэрбияче:Балалар, э без нинди телдэ сойлэшэбез?
Балалар: Татар телендэ.
Тэрбияче: Дорес. Татар теле – безнен туган телебез. Яраткан шагыйребез – Г. Тукай татар теле турында нинди матур шигырь язган?
Нелли: И туган тел, и матур тел!
Эткэм – энкэмнен теле.
Доньяда куп нэрсэ белдем
Син туган тел аркылы.
Тэрбияче: Рэхмэт. Тагын рус, мари, чуваш, башкорт х. б. куп теллэрдэ сойлэшкэнне ишеткэнегез бардыр. Бу халыклар безнен республикада дус яшилэр. Татарстан республикасында татар хэм рус теллэре дэулэт теллэре булып санала. Димэк, сез ике телне белергэ тиеш.
Тэрбияче: Безнен республикабыз бик зур, без аны бер кон эчендэ дэ йореп чыга алмыйбыз. Кем эйтэ ала, Татарстаннын чиклэрен, елгаларын, шэхэрлэрен без кая курэ алабыз?
Балалар:Картадан курэ алабыз.
Тэрбияче:Молодцы. Картада Татарстаннын чиге кызыл тос белэн ясалган.
Тэрбияче: Эйтегез эле, зэнгэр тасма,яшел тос,тугэрэклэр нэрсэне анлата?
Балалар: Зэнгэр тасма – елгаларны, яшел тос – урманнарны, тугэрэклэр — шэхэрлэрне анлата.
Тэрбияче: Башкалабыз ничек атала? Тагын нинди шэхэрлэр белэсез?
Балалар: Башкалабыз – Казан шэхэре.
Балалар: Без – Элмэт, Алабуга, Тубэн Кама, Минзэлэ, Чистай, Богелмэ шэхэрлэрен белэбез.
Тэрбияче: Дорестэн дэ, Татарстанда шундый матур шэхэрлэр бик куп.
Тэрбияче: Балалар, э без нинди шэхэрдэ яшибез?
Балалар: Без Яр Чаллы шэхэрендэ яшибез.
Тэрбияче: Эйе. Сэяхэтебезне Яр Чаллы шэхэреннэн башлыйк. Эйдэгез, кунакларга сойлэгез эле, безнен шэхэребез нинди?
Балалар: Безнен шэхэребез зур, чиста, яшь. Йортлар яна, урамнар кин, чэчэклэр белэн тулган.
Тэрбияче: Эйдэгез эле, Яр Чаллынын матур, танылган урыннарын бергэлэп карыйк.
Яр Чаллы шэхэренен куренекле урыннарын слайдлардан карау.
Тэрбияче: Э хэзер командаларга буленеп, пазл жыеп курсэтегез эле.
Командалар пазллардан КамАЗ машиналарын жыялар.
Тэрбияче: Нэрсэ килеп чыкты?
Балалар: КамАЗ машинасын жыйдык.
Тэрбияче: Дорес. Яр Чаллыда КамАЗ чыгара торган завод бар. Эйдэгез, КамАЗ машинасына утырып, сэяхэтебезне дэвам итик.
Сэяхэт вакытында ял итеп, узебез яраткан татар халык уенын уйнап алыйк эле. «Тубэтэй» уенын уйныйбыз.
Балалар түгәрәк уртасына бер бала сайлап чыгаралар. Үзләре кулга-кул тотынышып, түгәрәк байлап йөриләр. Тэрбияче балалар белэн жырлый:
Туп-туп-тубэтэй,
Тубэтэем укалы,
Матур, ефэк тубэтэем
Менэ кемдэ туктады.
Тубэтэйкемдэ туктый, шуна берэр жэза бирелэ.
Уен шулай дәвам итә.
Тэрбияче: Балалар, Татарстаннын узенен гербы, флагы хэм гимны бар. Менэ бу нэрсэ?
Балалар: Бу – герб.
Тэрбияче: Татарстан гербында канатлы ак барс сурэтлэнгэн. Ак барс – республикабызнын кочлелеген, батырлыгын курсэтэ.
Тэрбияче: Эйдэгез гимны тынлап узабыз. Гимны танылган татар композиторы Ростэм Яхин ижат иткэн.
Татарстан гимны янгырый.
Тэрбияче: Дорес. Флаг турында кем шигырь белэ?
Карина: Шундый матур яшел тосе,
Ул кызылы, ул агы.
Жилферди Казан остендэ
Безнен дэулэт флагы.
Тэрбияче: Татарстан флагы нинди тослэрдэн тора? Алар нэрсэне анлаталар?
Балалар: Остэ — яшел, аста – кызыл, э уртада – ак тос сурэтлэнгэн. Яшел тос – табигатьне, яшьлекне, ак тос – чисталыкны, намусны,татулыкны, кызыл тос – кояш тосе, батырлык тосе .
Тэрбияче: Рэхмэт, молодец. Флагыбызнын тослэрен истэ калдыру очен сез аны буярсыз.
Урыннарга утырып остэлдэге флагларны буйылар.
Тэрбияче: Э хэзер авылга кайтып килик. Кемнен эбилэре авылда яши? Алар сезгэ татар халык ризыкларын эзерлилэрдер – чэк – чэк ашаганыгыз бардыр. Эйдэгез, чэк-чэк ясыйк.
Барлык хэрэкэтлэрне куллар белэн ясап курсэтэбез: башта камыр ясыйбыз, аннары уклау белэн жэябез, кечкенэ олешлэргэ булэбез, майга салабыз, оябез. Аннары барлык балалар бергэ оелэлэр, тэрбияче дэ балаларны кочаклый.
Тэрбияче: Татар халкы да чэк-чэк сыман гел бергэ, аны беркем дэ аера алмас.
Йомгаклау.
Тэрбияче: Булдырдыгыз, балалар. Без буген нэрсэ турында сойлэштек? Сез нэрсэ белдегез? Сезгэ бугенге шогыль ошадымы?
Балалар, буген сез бик тырыштыгыз. Кунаклар белэн саубуллашыйк.
Балалар: Саубулыгыз.
Каталог всероссийских педагогических конкурсов
Подать заявку на публикацию авторского материала в СМИ
Программа Международных педагогических конкурсов
Программы повышения квалификации педагогических работников
автор: Шайхразиева Эльмира Ренатовна
Воспитатель МАДОУ №108 “Счастливое детство”
Сценарий праздника “День родного языка”—”Туган тел”
Сценарий утренника
День родного языка, «Туган тел»!
Звучит музыка на песню «Туган тел»(сл.Г.Тукая)
Ведущий1 .
И туган тел, и матур тел
Әткәм-әнкәмнең теле.
Дөньяда күп нәрсә белдем
Син туган тел аркылы.
Ведущий 2.
О, язык родной, певучий,
О родительская речь!
Что ещё на свете знал я,
Что сумел я уберечь?
Ведущий 1.
Исәнмесез, балалар, тәрбиячеләр! Хәерле көн! Бүген без туган телебезгә багышланган кичәгә җыелдык. Барлык илләрдә дә 21 февраль туган тел көне буларак билгеләп үтелә.
Һәр кешенең иле бер генә булган кебек, туган теле дә бер генә. Телгә баланы аның иң газиз, иң якын кешесе – әнисе өйрәтә, шул телдә аңа бишек җырлары җырлый, иркәли. Шуңа күрә аны халык ана теле дип атый.
Ведущий 2.
Здравствуйте, ребята! Для чего же мы собрались сегодня? 21 февраля каждый год весь мир отмечает «Международный день родного языка». В мире существует очень много языков. Ещё когда вы только родились и были совсем крохами, ваши мамочки напевали вам колыбельные песни на вашем родном языке. А как вы понимаете, что такое родной язык? (тот, на котором мы разговариваем). На каком языке вы разговариваете? Какие бывают языки? Почему люди учат языки других народов?
А теперь дети прочитают стихотворение о родном языке.
Ребенок1.
Татарча да яхшы бел,
Русча да яхшы бел.
Икесе дә безнең өчен
Иң кирәкле, затлы тел.
Ребенок 2.
На «Пять» татарский надо знать
И русский надо знать на «пять».
Вокруг два языка слышны.
Они нам дороги, нужны.
Какие пословицы о языке вы знаете?
Язык до Киева доведет.
Слово не воробей, вылетит – не поймаешь.
Держи язык за зубами.
Видна птица по перьям, а человек — по речам.
Язык острее бритвы.
Теле барның иле бар.
Әдәп башы – тел.
Дөньяда иң татлы нәрсә дә тел, иң ачы нәрсә дә тел.
Ведущий 2. Отгадайте загадку:
Эти яркие сестрички,
Дружно спрятали косички
И живут семьей одной.
Только старшую открой,
В ней сидит сестра другая,
В той еще сестра меньшая.
Доберешься ты до крошки,
Эти девицы -…(Матрешки)
Танец матрёшек.
Ребенок3.
Без – татарлар! Шушы исем белән
Җирдә яшәү үзе зур бәхет.
Яшибез без бу җирдә
Бар халыклар белән берләшеп.
Ребенок 4.
Наш Татарстан
Дружбой славится
Нам жить в Татарстане
Очень нравится.
Ребёнок 5.
Йөри безнең бакчага
Бик күп төрле балалар.
Төрле-төрле телләрдә
Сөйләшә белә алар.
Төрле костюмнар киеп
Йөрибез җырлап-биеп.
Атадык без бу бәйрәмне
Дуслык бәйрәме диеп.
Ведущий 2
Наш детский сад посещают дети разных националностей. Каждый народ говорит на своем родном языке: татары – на татарском, русские – на русском, чуваши – на чувашском, башкиры – на башкирском. У каждого народа свои обычаи, традиции, свои наряды. Поскольку мы живем в Татарстане начнем ознакомление с татарами, их одеждой, традициями и их бытом. Татары основное население Татарстана. Как называется столица нашей Республики? Татарский народ очень самобытный, богатый традициями и своей культурой.
Слайд 2,3.
Мы с вами познакомились многими татарскими народными сказками и играми на занятиях, сейчас давайте вместе сыграем в народную игру
Татарский танец
“Кәрия-Зәкәрия”
Балалар түгәрәк ясап басалар һәм иптәшләреннән берсен уртага чыгаралар да аның турында җырлыйлар. Кушымтаны җырлаганда уртада торучы бала бии, башкалар кул чабалар.
Бу бик яхшы укучы,
Бу бик яхшы укучы.
Аның укуы яхшы,
Аннан үрнәк алыгыз.
Кушымта:
Кәрия — Зәкәрия коммая,
Кәрия — Зәкәрия коммая,
Кәри комма, Зәкәрия,
Зәкәрия коммая.
Бу бик яхшы җырлаучы,
Бу бик яхшы җырлаучы.
Аның җырлавы яхшы,
Аннан үрнәк алыгыз.
Кушымта.
Бу бик яхшы биюче,
Бу бик яхшы биюче.
Аның биюе матур,
Аннан үрнәк алыгыз.
Кушымта.
Ведущий1:
Прав был великий татарский поэт Г. Тукай.
С народом России мы песни певали,
Есть общее в нашем быту и морали
Один за другим проходили года,
Шутили, трудились мы вместе всегда
Вовеки нельзя нашу дружбу разбить
Нанизаны мы на единую нить.
(Слайд 6,7).
Русские костюмы тоже очень красивые, в зависимости от возраста, статуса и по какому поводу одевается костюмы немного отличаются.
(Башкорт көе яңгырый)
Ведущий 2: На территории Поволжья живет башкирский народ. Они разговаривают на своем башкирском языке. Издревле они славились тем, что были искусными охотниками. Они разводили лошадей и из лошадиного молока делали очень полезный для здоровья напиток-кумыз. Башкирские женщины ткали ковры, вышивали на полотенцах.
(Слайд
1 ребёнок: Башкирский костюм очень богат декоративной отделкой. Основу башкирского костюма составляет нательное платье (кулдэк) с оборками и жилеткой.
2 ребёнок: Самым богатым элементом костюма были нагрудники (сэлтэр). Они оберегали девушку от злых духов.
3 ребёнок: Украшения у женщин: серьги,браслеты, перстни – изготовлялись из серебра,кораллов, бисера и монет. Чем больше украшений, тем богаче девушка!
4 ребёнок: Праздничный женский головной убор назывался калябаш. Высокая шапочка с широкой лентой. Расшивалась бисером и серебром.
5 ребёнок: У древних башкир существовало поверье, как спастись от нечистой силы. Если за девушкой гналась нечистая сила, то она должна была бросить какую-либо дорогую часть из своей одежды и помолиться. Тогда погоня прекращалась.
Ребята, давайте попробуем с вами поздороваться и сосчитать до 10 на разных языках (на русском, татарском, английском, немецком, марийском, турецком и др.)
Татарская народная игра “Чума үрдәк, чума каз”.
Балалар бер-берсенә карап (ике саф булып) тезелешеп басалар. Бер бала так кала, ул балаларга карап баса. Балалар бала исемен әйтеп җырлыйлар. Җыр бетүгә, так калган бала саф арасыннан үтә, үзенә пар таба, артка барып басалар. Ялгыз калган бала алга чыгып баса, уен дәвам итә.
Чума үрдәк, чума каз,
Чума үрдәк, чума каз,
Тирән күлне ярата, ярата.
Тирән күлне ярата, ярата.
Булат үзенә иптәш сайлый
Булат үзенә иптәш сайлый,
Ул Алсуны ярата, ярата.
Ведущий: Чувашский край, с какой любовью
Ты с малых лет меня растил
И душу радует сыновью
Размах твоих растущих крыл.
Ведущая: Следующий народ-марийцы. Они проживают в Республика Марий-Эль, столица Йошкар-Ола.
Детский сад у нас хорош.
Лучше сада не найдешь.
И споем сейчас о том,
Как мы весело живем.
Җыр “Кояшлы ил”
Кояшлы ил-безнең ил,
Күге аның гел аяз, гел аяз.
Кыш китерсә Кыш бабай,
Чәчәк алып килә яз.
Чәчәк алып килә яз.
Һавасы да, җире дә,
Салават күпере дә, ля-ля-ля
Яңгыры да, кары да,
Безгә якын бары да.
Безгә якын бары да.
Ведущий 1.
Телебезне күңел гөле итеп
Саф көенчә саклыйк гомергә.
Рухи дөньяң булсын халкың моңы
Туган телең йөрсен синең белән бергә.
Ведущий 2.
Родной язык – цветок души.
Ты сохрани его на веки.
Чтоб дети, внуки вспоминали
Родной язык уберегли.
Ведущий 1.
Кадерле балалар, хөрмәтле кунаклар, менә сезнең белән саубуллашыр чак та җитте. Сау булыгыз! Бүгенге бәйрәм кичәсе сезнең күңелләргә дәрт өстәсен.
Ведущий 2.
Дорогие друзья! Вот и подошел к концу наш праздник. Пусть наша встреча останется добрым воспоминанием в ваших сердцах. Успехов вам и доброго здоровья.
«Туган җирем Татарстан» дәрестән тыш эшчәнлек.
Эпиграф: Татарстан – туган җирем,
Уртасында – Иделем.
Фонтаннары кара алтын,
Сары алтын – игенем.
Н.Исәнбәт
Максат:
Татарстан турында алган белемнәрне ныгыту,патриотик тәрбия бирү;
иҗади индивидуаль эшләү сәләтен ныгыту, туган илгә, туган җиргә мәхәббәт,
гуманлык хисләрен тәрбияләү.
Җиһазлау: рәсемнәр, слайдлар, индивидуаль биремнәр, интерактив тактада биремнәр,“Туган җирем-Татарстан” темасына багышланган рәсем күргәзмәсе.
План.
-
Оештыру моменты.
-
“Татарстан гимны” яңгырый.
-
Укучы чыгышы
-
Шигырьләр уку
-
“Туган җирем Татарстан” дигән темага викторина
-
Йомгак ясау
1 Оештыру.1) Исәнләшү
Бүген дәрестән тыш эшчәнлек кысаларында “Туган җирем –Татарстан” дигән чара үткәрербез.
2. “Татарстан гимны” яңгырый. Р.Яхин музыкасы.Р.Байтимеров сүзләре.
Күпме юллар йөрдем, дөнья күрдем,
Назлы җилләр йөзем сыйпады.
Сиңа кайткач кына туган ягым,
Күкрәгемә шатлык сыймады. Гимнның бер куплетын җырлау. Татарстан гимны яңгырый.
Презентация: Татарстан гербы, флагы, рәсемнәр.
3.1990 нчы елда Татарстанның бәйсезлеге игълан ителде. Татарстанда дәүләт суверенлыгы турында Декларация кабул ителде. Татарстан халкы үзенең беренче Президенты итеп Минтимер Шәймиевны сайлады. Президент республика белән идарә итә. Президент – республика башлыгы.
Икенче Президент итеп, 2010 елның мартында Рөстәм Миңнеханов билгеләнде. Татарстанның иң югары органы – Дәүләт Советы.
Татарстанда барлык кешеләр тигез хокуклы. Татарстанда татар һәм рус телләре – тигез хокуклы дәүләт телләре.
Республикабызда төрле милләтләр тату көн итәләр. Туган илен яраткан, башка халыкларны хөрмәт иткән кеше генә бәхетле була ала. Рәсемнәр: флаг, герб, Р.Миңнеханов, М.Шәймиев, Декларация. Текстның исеме чыга: “Татарстан – бәйсез дәүләт”
4. 1).Кошлар сайрый тирәктә,
Сыгылып үсә таллары.
Кайда йөрсәм дә йөрәктә
Татарстан таңнары.
2). Бу дөньяда мин бер ятим түгел,
Горурлыкка тулы хакым бар:
Тигезләргә мине тигез иткән
Республикам, туган халкым бар.
3). Азат та син,
Гүзәл дә син,
Әй туган җирем.
Күкрәп яшә, Татарстан,
Җөмһүриятем минем!
Ә хәзер “Туган җирем Татарстан” дигән темага викторина үткәрәбез.
Җирәбә салып, ике командага бүленәбез, жюри сайлыйбыз.
1нче бирем “Әйдәгез, танышыйк”
Команданың исемен һәм девизын уйлап табарга,командирны сайларга, команда белән таныштырырга.
2нче бирем “Тел чарлау” (командаларга сораулар бирелә,кем беренче җавап бирә)
-
Дәүләт гербы кайчан булдырыла? (1992 ел)
-
Казан Кремлендә иң матур манараны әйтегез?
Ул ничә яруслы? ( Сөембикә манарасы, 7 катлы)
-
Язгы кыр эшләре беткәч үткәрелә торган бәйрәм. (Сабантуй)
-
Татарстан флагының төсләре нәрсәне аңлата? (яшел-яшәү, ак-сафлык, аклык, кызыл-көрәш)
-
Татар халкының борынгы бабалары булып кемнәр санала? (болгарлар)
-
Республиканың төп табигый байлыгы? (нефть)
-
Республикабызның башкаласы нинди шәһәр? ( Казан шәһәре)
-
Кама елгасының борынгы исеме ничек булган? (Чулман)
-
КамАЗ йөк машиналары кайсы шәһәрдә җитештерелгән? ( Чаллы шәһәрендә
-
Алабуга шәһәрендә нинди танылган рәссам туган?
( И.И.Шишкин?)
-
Чистай шәһәрендә нинди завод бар? (Сәгать заводы)
-
Татарстан дәүләт гимны кайчан кабул ителә? (1993ел)
-
Татарстан гербында нәрсә сурәтләнгән һәм ул нәрсәне аңлата?(Ак барс-ирек сөюче)
-
Кремльнең төп манарасы ничек атала? (Спас)
-
Казанда җәяүлеләр урамы? (Бауман)
-
Бөек Болгар дәүләтендә нинди дин кабул ителә? (Ислам)
-
Татарстанда шикәр комын кайсы районнарда җитештерәләр? (Зәй,Буа, Нурлат)
-
Татарстанның мәйданы якынча күпмегә тигез? (68000 кв.км)
-
Туган илен яраткан кеше кем була?(патриот)
-
ТР составына ничә административ район керә? (43)
3 нче бирем “Серле конверт”
1 конверт. ТР гимнын кемнәр иҗат иткән?(Рөстәм Яхин көе, Рамазан Байтимеров сүзләре)
2 конверт ТРның дәүләт бәйрәмнәрен санагыз. (ТР Конституциясе көне-6 ноябрь, ТР көне-30 август,Сабантуй-июнь)
4 нче бирем.”Табышмак әйтәм, тап”
1.Бер иҗегем-төс минем,
икенчесе-сыеклык;
Өченчесе болай ди:
-Безнең авыл бик бай,-ди.бу кайсы район?(Аксубай)
2.Куйбышев сусаклагычы
Янындагы кала ул.
Данлы сәгатьләре белән
Тарихларда калган ул. (Чистай)
3. Тукае бар, чиккән читеге бар,
Казансуның матур ярында.
Туплаганнар аның музеена
Әлифбаның барын — барын да.(Арча)
4. “Ала үгез” дә, балык та,
Икътисадый зона да.
Шагыйрь, рәссамнары белән
Чыккан аның даны да. (Алабуга)
5. Таулары биек булганга,
Шундый исем биргәннәр.
Казанга кадәр араны
Җәяүләп тә йөргәннәр. (Биектау)
6. “Ике мари” дигән сүздән
Биргәннәр аңа исем.
Киез итекләрен күрсәң,
Билләһи, китәр исең. (Кукмара)
7. Кара майның башкаласы,
Театрлы, көллиятле.
Ул шәһәрне белү кирәк,
Бу бик әһәмиятле. (Әлмәт)
8. Куйбышев сусаклагычлы,
Пристаньлы, көллиятле.
Шәһәр исемен дә йөртә
Һәм үзе күпмилләтле. (Тәтеш)
9. Шикәр чөгендере игә,
Шуңа бай ул шикәргә.
Театрына барып кайт,
Гел белмәсәң нишләргә. (Буа)
10. Беренче анда таң ата,
Беренче Илбаш аннан.
Беркайчан да төшкәне юк
“Иң яхшы” дигән саннан. (Актаныш).
5 нче бирем “Капитаннар, алга!” Сорауларга җавап бирегез
1. Татар егетенең милли баш киеме? (түбәтәй)
2. Яр Чаллы шәһәре яныннан ага торган елга (Чулман)
3. Татар кызының милли баш киеме?(калфак)
4.Татарстан территориясендәге иң биек урын кайда?(Бөгелмә-Бәләбәй калкулыгы)
5. Татарстанның иң зур елгасы?(Идел)
6.Татарстанның кайсы шәһәре “суда йөзә”?(Алабуга)
7. Күннән, чигеп эшләнгән татар милли аяк киеме?(читек)
8.Татарстанның кайсы шәһәрендә йөк автомобильләре туа? (Яр Чаллы)
9. Татар халкының ханбикәсе?(Сөембикә)
10. Татарстанда беренче нефть кайчан чыгарыла башлый?(1943 елда Шөгердә)
11.“Бабай бүреге йөз ямау” табышмагы нәрсә турында сөйли?(глобус)
12. Татарстанда иң озын елга? (Ык).
13.Тимер юл белән барганда Казаннан Мәскәүгә кадәр ничә километр?(794 км)
14. Кайсы татар бию көе классик әсәр дип танылды?(“Әпипә”)
15.”Оча торган татар кешесе” дип даны чыккан легендар, бөек биюче?(Рудольф Нуриев)
16. Алабуга урманнарын сурәтләгән рәссам?(Шишкин)
17. Камаз машиналарының эмблемасы? (Ат)
18. Нинди шәһәрне “нефтьчеләр шәһәре” дип атыйлар?( Әлмәт)
19. Татар халкының бөек шагыйре. ( Г.Тукай )
20.Татарстандагы иң борынгы уку йорты. ( Университет ).
6 Командаларга баллар кую, жюри чыгышы.
“Мин яратам сине Татарстан” җырын күмәк башкару. Саубуллашу.